مصرف کافئین برای کدام افراد خطرناک است؟

کافئین دارویی است که در عین بی‌خطر بودن، ممکن است در صورت مصرف مستمر با فرآیندهای طبیعی بدن تداخل پیدا کند. هم‌چنین افرادی که روزانه کافئین بالایی دریافت می‌کنند، به مرور زمان بیشتر به اثرات آن عادت می‌کنند، به عبارتی مصرف کافئین به‌جای فایده، بیشتر به بدنشان ضرر می‌رساند.

کافئین ماده محرکی است که معمولاً در قهوه، چای، شکلات و نوشابه یافت می‌شود و در کاهش خستگی، افزایش سطح هوشیاری و انرژی‌بخشی نقش دارد. در برخی موارد زیاده‌روی و وابستگی به این ماده می‌تواند سبب بی‌خوابی، سردرد، کم‌آبی بدن و فشار خون بالا شود.

قهوه بدون کافئین در هر فنجان ۲ میلی‌گرم کافئین و قهوه معمولی در هر فنجان ۲۰۰ میلی‌گرم کافئین دارد. چای نیز حدود ۴۰ میلی‌گرم کافئین و نوشابه معمولاً ۳۰ تا ۶۰ میلی‌گرم کافئین دارد.

آیا کافئین اعتیادآور است؟

بدن بسیاری از افراد پس از مصرف این ماده، نسبت به دریافت آن سازگاری پیدا کرده و به مصرف مداوم کافئین عادت می‌کند. با گذشت زمان، این افراد پی می‌برند که برای دستیابی به اثرات مطلوب کافئین در افزایش هوشیاری و تمرکز، لازم است مصرف کافئین خود را افزایش دهند. این شرایط تعریفی از اعتیاد به کافئین است. به گفته کارشناسان بهداشت و تغذیه، مصرف بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز (معادل چهار تا هفت فنجان قهوه) بیش از حد است.

زیاده‌روی در مصرف کافئین چه علائمی را با خود به همراه دارد؟

علائم مصرف بیش از حد کافئین عبارتند از: سردرد، عصبانیت، سرگیجه، احساس لرزش ناشی از هیجان، بی‌خوابی یا خواب نامنظم، ضربان قلب تند یا غیر طبیعی، افزایش فشار خون و کم‌آبی بدن

مصرف کافئین برای کدام افراد خطرناک است؟

اگر دارای هر یک از شرایط زیر هستید، بهتر است مصرف کافئین را متوقف کنید یا به حداقل برسانید:

هر گونه اختلال خواب (مانند بی‌خوابی)، زخم یا رفلاکس معده، بارداری یا شیردهی، میگرن یا سردرد مزمن، فشار خون بالا، مصرف داروهای خاص، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای آسم و داروهای قلبی (به دلیل تداخل با کافئین)، اضطراب، ضربان قلب تند یا نامنظم. هم‌چنین مصرف کافئین در سنین کودکی و نوجوانی مناسب نیست.

چگونه اعتیاد به کافئین را ترک کنیم؟

درک اینکه به کافئین معتاد هستید، احساس خوبی نیست، اما مانند هر اعتیاد دیگری لازم است این اعتیاد کم‌خطر نیز درمان شود. نکته مهم در طول دوره ترک این است که همواره اثرات منفی کافئین را به خود متذکر شوید.

۱) با کاهش مصرف شروع کنید

برای این کار لازم است تعداد فنجان‌های قهوه‌ای که در طول روز می‌نوشید را مشخص کنید و سعی کنید هر روز یک فنجان از آن کم‌ کنید. اوایل شاید سخت به نظر برسد، اما بدانید با استمرار در این عمل ساده می‌توانید از آسیب‌های ناشی از اعتیاد به کافئین پیشگیری کنید.

۲) به جای قهوه، چای بنوشید

اگر قهوه‌خور هستید، به تدریج از قهوه معمولی به قهوه بدون کافئین روی بیاورید. پس از مدتی، به آرامی و بدون هیچ عجله‌ای مصرف قهوه بدون کافئین را نیز کاهش دهید و با نوشیدن چای، نیاز بدنتان به کافئین را تأمین کنید. کاهش تدریجی مصرف کافئین در طی دو تا سه هفته به شما کمک می‌کند تا عادت خود را بدون ایجاد علائم آزاردهنده با موفقیت تغییر دهید.

۳) یک جایزه برای خودتان در نظر بگیرید

ترک کافئین را به عنوان یک هدف مهم در نظر بگیرید و پاداشی برای آن مقرر کنید و در طی این دوره به این فکر کنید که با موفقیت در ترک این اعتیاد، یک جایزه در انتظار شماست. این کار به شما کمک می‌کند تا با حفظ روحیه و کسب انگیزه، به قول خود پایبند باشید.

۴) از موارد جایگزین استفاده کنید

برای کاهش موفقیت‌آمیز مصرف کافئین، بعد از کاهش مقدار مصرفی، نوشیدن آب زیاد را جایگزین نوشیدنی‌های کافئین‌دار کنید. آب یک انتخاب سالم است و نیاز بدن به مایعات را برطرف می‌کند. آب هم‌چنین به طور طبیعی کافئین را از بدن دفع می‌کند و شما را هیدراته نگه می‌دارد.

عوارض ترک کافئین چیست؟

اگر به کافئین وابستگی پیدا کرده باشید، کاهش ناگهانی آن می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:

سردرد، خستگی، اختلال در تمرکز، حالت تهوع، دردهای عضلانی و تحریک پذیری.

به طور کلی، هر چه بیشتر به مصرف کافئین عادت داشته باشید، عوارض ترک شدیدتر خواهد بود. این علائم ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از آخرین مصرف کافئین شروع می‌شود و می‌تواند ۲ تا ۹ روز طول بکشد.