آیا علاقه به رنگ‌های خاص می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات روانی باشند؟ کشف ارتباط بین روان‌پریشی و ترجیح رنگ آبی

 در یک مطالعه اخیر، مشخص شد که روان‌پریش‌ها - علیرغم سردی عاطفی شناخته‌شده‌شان - به طرز چشمگیری جذب رنگ آبی می‌شوند، گویی که به دنبال یک آرام‌بخش روانی برای آشفتگی‌های درونی خود هستند.

ریشه‌های این پدیده به سال ۱۹۶۱ برمی‌گردد، زمانی که مطالعه‌ای که در مجله روانشناسی آمریکا منتشر شد، مشاهده‌ای قابل توجه را ثبت کرد: بیش از ۴۰٪ از بیماران روانی، آبی را به عنوان رنگ مورد علاقه خود انتخاب کردند. در طول دهه‌های بعد، شواهد علمی فزاینده‌ای از این مشاهده حمایت کرده‌اند. یک مطالعه چینی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که بیماران افسرده به طور طبیعی به رنگ‌های سرد مانند آبی و بنفش جذب می‌شوند و تنها پس از بهبود وضعیتشان با درمان، شروع به ترجیح رنگ‌های گرم مانند زرد می‌کنند.

اما تحقیقات اخیر جنبه‌ی تاریک‌تری از این پدیده را آشکار کرده است. در سال ۲۰۱۹، روانشناس مارک نمروف از دانشگاه جورج واشنگتن اظهار داشت که انتخاب رنگ آبی ممکن است پیامد‌های روانشناختی عمیقی داشته باشد. طبق گفته‌ی Psychology Today، آبی توانایی آرام کردن بدن، کاهش ضربان قلب و کاهش استرس را دارد و به همین دلیل به رنگی محبوب در سطح جهانی تبدیل شده است.

با این حال، این تفاسیر مثبت، واقعیت دیگری را پنهان می‌کنند: آبی همچنین می‌تواند احساس غم و تنهایی را بیان کند، به خصوص در میان کسانی که از نظر روانی ناپایدار هستند.

محققان خاطرنشان می‌کنند افرادی که از اضطراب، افسردگی یا نیاز شدید به کنترل رنج می‌برند، به شدت جذب رنگ آبی می‌شوند، گویی از آن به عنوان یک «آرام‌بخش روانی» طبیعی برای مقابله با آشفتگی درونی خود استفاده می‌کنند.

نمروف این دوگانگی را با این جمله توضیح می‌دهد: «از نظر روان‌شناسی، آبی نمایانگر جنبه‌ای حیاتی از چشم‌انداز عاطفی انسان است. این رنگ، مانند آسمان صاف، نماد شادی است و در عین حال، مانند آهنگ‌های بلوز، نشانگر غم. این رنگ، بیشترین توانایی را در در بر گرفتن احساسات متناقض دارد.»

اگرچه این پدیده دهه‌هاست که مورد مطالعه قرار گرفته است، اما اخیراً از طریق رسانه‌های اجتماعی محبوبیت گسترده‌ای پیدا کرده است، جایی که مردم شروع به کنجکاوی در مورد معانی رنگ‌های مورد علاقه خود کرده‌اند.

حتی جالب‌تر اینکه مطالعات نشان داده‌اند افرادی که گرایش‌های روان‌پریشی دارند، علیرغم اینکه به عنوان افرادی با احساسات جدا از هم شناخته می‌شوند، ممکن است به دلیل مشکلات روانی زمینه‌ای، رنگ آبی را ترجیح دهند. یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی کشف کرد که این افراد، علیرغم ظاهر آرام و گوشه‌گیرشان، مغز‌هایی مستعد اضطراب و تکانشگری دارند.

این تنش اساسی، همراه با ویژگی‌های شخصیتی تاریک، می‌تواند طوفانی عاطفی در روان‌پریش‌ها ایجاد کند. آنها اغلب مظهر چیزی هستند که به عنوان "سه‌گانه تاریک" شخصیت شناخته می‌شود، که ترکیبی از سردی عاطفی و تکانشگری (روان‌پریشی)، حیله‌گری و دستکاری (ماکیاولیسم) و خودشیفتگی (خودشیفتگی) است.

علیرغم کلیشه‌ای که آنها را به عنوان موجوداتی بی‌احساس و ماشینی معرفی می‌کند، یک مطالعه اخیر در فوریه ۲۰۲۵ نشان داد که آنها از انزوا و افسردگی رنج می‌برند. محققان دریافتند که میزان بالای روان‌پریشی و ماکیاولیسم مستقیماً با علائم افسردگی مرتبط است، در حالی که افراد مبتلا به خودشیفتگی سطوح مشابهی از این علائم را نشان نمی‌دهند.

این نتایج نشان می‌دهد که ترجیح رنگ آبی می‌تواند دریچه‌ای نادر به دنیای عاطفی آشفته‌ی روان‌پریش‌ها باشد و نشان دهد که در پشت ظاهر سرد آنها، رنج روانی واقعی نهفته است.