استرس و اضطراب چه تاثیری بر دستگاه گوارش دارند؟

استرس می‌تواند باعث افزایش تنش عضلات روده و تغییرات در فعالیت های گوارشی شود که ممکن است منجر به مشکلات گوارشی مانند سوء هاضمه، دل درد، اسهال یا یبوست شود. همچنین، استرس ممکن است باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی مرکزی شود که منجر به تغییرات در ترشح هورمون های گوارشی و افزایش احتمال بروز زخم معده و روده شود. بنابراین، کاهش استرس و انجام تمرینات آرامش بخش مانند یوگا و تنفس عمیق می‌تواند به بهبود علائم گوارشی کمک کند.

علاوه بر این، استرس ممکن است باعث کاهش اشتها و افزایش تمایل به خوردن غذاهای ناسالم و پرچرب شود که باعث افزایش وزن و افزایش خطر بروز بیماری های قلبی-عروقی می‌شود. همچنین، استرس ممکن است باعث تحریک سیستم ایمنی شود که منجر به عوارضی مانند التهابات مزمن و بیماری های ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک می‌شود.

با توجه به اینکه استرس به صورت طبیعی در زندگی روزمره وجود دارد، بهتر است راه های مدیریت استرس یادگیری شود. این شامل تغذیه سالم، ورزش منظم، خواب کافی، تمرینات آرامش بخش مانند یوگا و تنفس عمیق، تکنیک های مدیریت زمان و تغییر الگوی فکری مثبت است. همچنین، مشاوره روانشناسی و روانپزشکی نیز می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.

استرس می‌تواند باعث ایجاد طیفی از مشکلات گوارشی از جمله گرفتگی عضلات شکم، نفخ و از دست‌ دادن اشتها شود. هنگامی‌ که با یک موقعیت تهدیدآمیز مواجه می‌شوید، سیستم عصبی سمپاتیک – بخشی از سیستم عصبی مرکزی بدن که عملکردهایی مانند ضربان قلب، تنفس و فشار خون را تنظیم می‌کند – باعث تحریک واکنش «جنگ یا گریز» می‌شود. هورمون استرس یا همان کورتیزول نیز بدن را هوشیار و آماده مقابله با تهدید می‌کند. استرس باعث تغییرات فیزیولوژیکی مانند افزایش سطح هوشیاری، تنفس و ضربان قلب سریع‌تر، فشار خون بالا، افزایش کلسترول خون و افزایش تنش عضلانی می‌شود.

وقتی استرس پاسخ جنگ یا گریز را در سیستم عصبی ‌مرکزی فعال می‌کند، می‌تواند بر سیستم گوارش تأثیر بگذارد: اسپاسم مری، افزایش اسید معده و سوء‌هاضمه، ایجاد حالت تهوع و اسهال یا یبوست. در موارد جدی‌تر، استرس ممکن است باعث کاهش جریان خون و اکسیژن به معده شده و منجر به گرفتگی، التهاب یا عدم تعادل باکتری‌های روده شود. همچنین می‌تواند اختلالات گوارشی جدی را تشدید کند، از جمله: سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری التهابی روده (IBD)، زخم معده و بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD).

در همین حال به گفته متخصصان، برای کاهش سطح استرس و در نتیجه کاهش علائم گوارشی ناشی از آن می‌توانید:

به‌ طور منظم ورزش کنید

فعالیت بدنی تنش را از بین می‌برد و ترشح مواد شیمیایی به‌نام اندورفین را در مغز تحریک می‌کند. اندورفین خواب را بهبود می‌بخشد و به کاهش استرس کمک می‌کند. حتی فعالیت بدنی با شدت کم، مزایای بیشتری نسبت به بی‌تحرکی، برای کاهش اضطراب دارد.

روان‌درمانی را در نظر بگیرید

درمان شناختی‌رفتاری (CBT) تکنیکی است که با کمک به شما برای جایگزینی افکار منفی و تحریف‌شده با افکار مثبت، به کاهش اضطراب و استرس کمک می‌کند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در مجله روانشناسی بالینی آمریکا منتشر شد، نشان داد که CBT منجر به بهبود علائم سندرم روده تحریک‌پذیر می‌شود.

یوگا کنید

این تمرین ذهن و بدن، حالت‌های فیزیکی را با تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن ترکیب می‌کند. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۸ در مجله بین‌المللی پزشکی پیشگیرانه منتشر شد، زنانی‌که سه‌بار در هفته و به‌مدت ۱۲ جلسه در کلاس‌های یک ساعته یوگا شرکت کردند، شاهد کاهش قابل‌توجه استرس، اضطراب و افسردگی بودند. تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که یوگا می‌تواند فشار خون و ضربان قلب را کاهش دهد.

رژیم غذایی سالم داشته باشید

برای کاهش استرس، به‌دنبال کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین‌های بدون چربی و اسیدهای چرب موجود در ماهی، تخم‌مرغ و آجیل باشید. آنتی‌اکسیدان‌ها نیز از سلول‌های شما در برابر آسیب‌هایی که استرس مزمن می‌تواند ایجاد کند، محافظت می‌کنند. شما می‌توانید آنها را در غذاهای متنوعی مانند لوبیا، میوه‌ها، انواع توت‌ها، سبزیجات و ادویه‌هایی مانند زنجبیل پیدا کنید. دانشمندان برخی از مواد مغذی را مشخص کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد به کاهش اثرات استرس بر بدن و ذهن کمک می‌کنند. حتماً به‌عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل به‌اندازه‌کافی از ویتامین سی، منیزیم، اسیدهای چرب امگا ۳ مصرف کنید.