مولفه های تاب آوری روانی کدام است ؟

مریم فرجی روانشناس و نویسنده در خانه تاب‌آوری برای فرتاک نیوز نوشت:  تاب آوری روانی مولفه‌ها وابعاد متنوعی دارد و برای درک بهتر و بیشتر تاب آوری روانی ضرورت دارد نگاهی همه جانبه به تمامی مولفه ها و دامنه های آن را مدنظر داشت در این مختصر نگاهی شده است به برخی مولفه‌های تاب آوری که میتواند بعنوان نکاتی کلیدی مد نظر مربیان، مشاوران و روانشناسان قرار گیرد نویسنده پیشنهاد میکند که خواندن کتابهای مرتبط و مطالعه مقالات مجلات مصوب هم لحاظ گردد.

مثبت اندیشی:

مثبت اندیشی به عنوان یک آمادگی برای انتظار رخداد بهترین موقعیت‌ها و رویداد ها به شکل مثبت تعریف می‌شود. در ساختار تاب‌آوری، مثبت اندیشی به حس داشتن یک آینده مثبت، تمایل به یافتن معنای مثبت در تجربیات و باور به داشتن توانایی اثر گذاری به طور مثبت بر دیگران و محیط اطلاق می‌شود.

پژوهش‌های سلیگمن (2005)، نشان می‌دهد که مثبت اندیشی با سلامت جسمانی بهتر، موفقیت بیشتر تحصیلی ورزشی و شغلی شغلی و همچنین  روابط رضایت بخش ارتباط دارد و همچنین این افراد سلامت روانی بهتری از خود نشان می‌دهند و طول عمر بیشتری نسبت به افراد بدبین دارند

شایستگی اجتماعی:

کودکان تاب‌آور به صورتی قابل ملاحظه واکنش دهی، انعطاف و تطابق بیشتری را نشان می‌دهند و در شروع و حفظ روابط اجتماعی نزدیک با گروه همسالان و دیگران قابلیت بیشتری از خود نشان می‌دهند و می‌توانند با دیگران همدلی کنند آنها همچنین از مهارت‌های حل تعارض و مراوده با دیگران برخوردارند و دارای حس سالمی از طنز هستند.

نه تنها مطالعات مرتبط با تاب‌آوری بر این ویژگی‌ها صحه گذاشته‌اند، بلکه مطالعات انجام شده ئر زمینه آسیب های اجتماعی بر روی افراد دچار مشکلاتی نظیر بزهکاری، سوء مصرف مواد و الکل و بیماری های روانی نیز بر فقدان این حالت در نمونه خود تأکید کرده‌اند.

از جهت دیگری نیز مطالعات نشان داده است  که افراد با شایستگی مهارت‌های اجتماعی ضعیف، بدترین پیش آگهی و بالاترین نرخ عود را در زمینه بیماری روانی از خود نشان می‌دهند. همچنین شواهد نشان می‌دهد که سطح شایستگی اجتماعی در کودکی پیش بینی کننده شدت مشکلات روان‌پزشکی در بزرگسالی است.

مهارت‌های تنظیم هیجانی:

مهارت‌های هیجانی به توانایی افراد برای مقابله، اداره، بیان و کنترل حالت هیجانی نظیر خشم، تهییج، اضطراب و لذت اطلاق می‌شود(اورکی و همکاران،1391).

خودتنظیمی هیجانی جنبه مهمی از تاب‌آوری است.

افرادی که راهبردهای مؤثری برای مقابله با نا امیدی ها، فقدان و سایر رویداد های آشفته کننده دارند، قابلیت بیشتری برای برگشت به حال تعادل خود دارند.

همچنین اداره هیجانات مثبت نیز اهمیت بسزایی دارد چرا که موفقیت اجتماعی و تحصیلی هر دو به توان فرد برای کنترل هیجانات بستگی دارد.

مهارت‌های  حل مساله :

پژوهش‌های تاب‌آوری نشان داده‌ است که مهارت‌های حل مساله  در اوایل کودکی فرد قابل شناسایی هستند.

این مهارت‌ها عبارتند از توانایی فکر کردن به شیوه‌ای انتزاعی، تأملی و منعطف و توانایی ایجاد راه حل‌های معادل برای مشکلات شناختی و اجتماعی. همانند شایستگی اجتماعی، مهارت انجام شده بر روی افرادی که مشکلات روان‌شناختی را تجربه می‌کنند نشان از فقدان مهارت‌های مشکل گشایی در این افراد دارند. بر عکس مطالعات انجام شده بر روی افراد تاب‌آور نشان از وجود این گونه مهارت‌ها در این افراد است.

کودکی که در سنین پایین بتواند نشان دهد که عاملی توانا برای ایجاد تغییر در یک موقعیت ناکام کننده است به احتمال زیاد در مراحل بعدی نیز فردی فعال و شایسته خواهد بود .

مهارت‌های مقابله‌ای:

مهارت‌های مقابله‌ای، مهارت‌هایی هستند که افراد برای مقابله موفقیت‌آمیز با عوامل فشارزا در زندگی به کار می‌گیرند. از آنجایی که این عوامل اجزاء جدا نشدنی زندگی هستند، موفقیت در برخورد با آن‌ها نقش تعیین کننده ای در سلامت روانی دارد(موسوی،1388).

مهمترین مهارت مقابله‌ای به ویژه در نوجوانان و جوانان عبارتند از:

توانایی درخواست کمک و شناسایی محل درخواست،

داشتن حس شوخ طبعی، مذاکره اصولی، حل تعارض و مهارت‌های ابراز وجود،

قابلیت ایجاد آرامش روانی نظیر (سرگرمی، ورزش، بازی با تکنیک های تن آرامی

داشتن مهارت‌های اجتماعی برای حفظ شبکه ای از دوستان حمایت کننده،

حفظ سلامت جسمانی مناسب از طریق ورزش، رژیم غذایی، خواب و غیره.

افراد تاب‌آورخصوصیاتی دارند که آنها را در اجتماع برجسته می‌سازد و باعث سازگاری و موفقیتشان می‌گردد مانند شایستگی اجتماعی، مهارت‌های حل مسأله، آینده‌جویی و خودگردانی است .

بدیهی است  سازه رواننشاختی ویژه ای به نام تاب آوری مولفه ها وابعاد متنوعی دارد و برای درک بهتر و بیشتر تاب آوری روانی نگاهی همه جانبه به تمامی مولفه ها ودامنه های آن را مد نظر داشت