تفاوت تمرینات هوازی و بی‌هوازی در کاهش وزن چیست؟ چرا بعد از کاهش وزن دوباره چاق می‌شویم؟

آیا تعریق زیاد هنگام ورزش به معنای سوزاندن چربی بیشتر است؟ تفاوت تمرینات هوازی و بی‌هوازی در کاهش وزن چیست؟ چرا بعد از کاهش وزن دوباره چاق می‌شویم؟ متخصص فیزیولوژی قلب و عروق و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگویی جامع به این سوالات رایج پاسخ می‌دهد و باورهای نادرست در مورد کاهش وزن و ورزش را به چالش می‌کشد.

محسن داوودی با اشاره به باورهای غلط درباره ورزش و کاهش وزن، اظهار کرد: افزایش وزن زمانی رخ می‌دهد که شاخص توده بدنی (BMI) از حد نرمال بالاتر رود و منجر به چاقی شود. این چاقی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد و در مردان و زنان به شکل‌های متفاوتی مانند چاقی سیبی و گلابی ظاهر شود که چربی‌های احشایی در ناحیه شکم و پهلو نقش اساسی در آن ایفا می‌کنند.

وی با تاکید اهمیت ترکیب ورزش و تغذیه، بیان کرد: ورزش و فعالیت بدنی منظم، نقش حیاتی در افزایش مصرف چربی‌ها و کالری دارد. فعالیت‌های بدنی منظم در کنار تغذیه مناسب، دو رکن اساسی برای کاهش وزن و کنترل چاقی هستند و می‌توان شاخص‌هایی برای سنجش میزان موفقیت در این زمینه تعریف کرد.

این متخصص فیزیولوژی قلب و عروق در پاسخ به باور غلط رایج مبنی بر اینکه تعریق زیاد نشانه چربی‌سوزی است، افزود: تعریق مکانیزمی است که بدن برای تنظیم دمای خود در حین فعالیت و انطباق با دمای محیط از آن استفاده می‌کند. کاهش وزن ناشی از تعریق موقتی است و به دلیل از دست دادن آب بدن اتفاق می‌افتد که با مصرف مایعات جبران می‌شود و ارتباط مستقیمی با میزان چربی‌سوزی ندارد.

داوودی در ادامه به تفاوت تمرینات هوازی و بی‌هوازی اشاره کرد و گفت: تمرینات با شدت متوسط و پایین که در دامنه سیستم‌های انرژی با حضور اکسیژن انجام می‌شوند، تمرینات هوازی نامیده می‌شوند. چربی‌سوزی یا بتا اکسیداسیون برای انجام شدن نیازمند اکسیژن است و عمدتاً در این نوع تمرینات رخ می‌دهد. تمرینات هوازی شامل فعالیت‌هایی با شدت کم و مدت زمان طولانی است که نقش موثری در چربی‌سوزی دارند.

وی با رد این تصور که ورزش به تنهایی باعث افزایش وزن می‌شود، تاکید کرد: اگر تغذیه به درستی کنترل شود و ورزش به طور منظم (سه تا پنج جلسه در هفته) انجام شود، نه تنها افزایش وزن رخ نمی‌دهد بلکه به کنترل وزن نیز کمک می‌کند. تغذیه و ورزش مکمل یکدیگر هستند و برای داشتن وزن ایده‌آل و سبک زندگی سالم، هر دو ضروری هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز در پاسخ به سئوالی در مورد مکمل‌های چربی‌سوز، گفت: برخی مکمل‌ها مانند ویتامین‌های گروه B و مکمل‌های حاوی کافئین، می‌توانند با افزایش متابولیسم بدن به چربی‌سوزی کمک کنند. با این حال، تاثیر این مکمل‌ها زمانی قابل توجه است که همراه با ورزش و فعالیت بدنی منظم مصرف شوند.

داوودی در خصوص علت بازگشت وزن پس از یک دوره کاهش وزن توضیح داد و افزود: اگر بدن به یک نوع شدت و مدت زمان ورزش عادت کند، دیگر شاهد کاهش وزن نخواهیم بود. برای جلوگیری از این وضعیت، باید به تدریج بار تمرینی را افزایش دهیم تا بدن سازگار نشود و روند کاهش وزن متوقف نشود. تمرینات هوازی با شدت متوسط و پایین برای چربی‌سوزی و کاهش وزن بسیار موثر هستند، در حالی که تمرینات قدرتی و سرعتی بیشتر برای عضله‌سازی و سایر فواید سلولی مفیدند و در آن‌ها بیشتر از کربوهیدرات به عنوان سوخت استفاده می‌شود.

وی در پایان یادآور شد: هر دو نوع ورزش هوازی و بی‌هوازی برای سلامتی ضروری هستند، اما برای کاهش وزن موثرتر است که از ورزش‌های هوازی با شدت متوسط و کم استفاده شود که بتوان آن‌ها را برای مدت طولانی ادامه داد و به متابولیسم چربی‌ها کمک کرد.