ضررهای جبران ناپذیر این نوشیدنی محبوب ایرانی ها

مصرف زیاد چای به‌خصوص با معده خالی، ممکن است منجر به خشکی مخاط، سوزش سرِ دل، نفخ یا حتی تشدید علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) شود.

خشکی سر و سرد شدن مغز:

این اصطلاح در طب سنتی اشاره به علائمی مانند سردرد، احساس سنگینی سر یا گیجی دارد. کافئین چای با تأثیر بر عروق خونی مغز، ممکن است در ابتدا سبب تنگی عروق و سردرد (به‌ویژه در افراد حساس) شود. مصرف بیش‌ازحد نیز گاه منجر به اضطراب، لرزش دست و اختلال خواب می‌گردد که می‌تواند با احساس "سردی مغز" همراه باشد.

بیماری‌های کبدی:

اگرچه چای سبز در حد متعادل برای کبد مفید است، اما مصرف بسیار زیاد چای سیاه (بیش از ۴-۵ فنجان غلیظ در روز) به‌دلیل تجمع ترکیبات پلی‌فنولی و کافئین، ممکن است در طولانی‌مدت ایجاد استرس اکسیداتیو در کبد کند. به‌ویژه در افراد با سابقه بیماری کبدی، این مسئله نیاز به احتیاط دارد.

استسقاء (احتباس مایعات):

کافئین چای در کوتاه‌مدت ادرارآور است، اما مصرف مداوم و زیاد می‌تواند موجب اختلال در تعادل الکترولیت‌ها (به‌ویژه سدیم و پتاسیم) شود. این عدم تعادل گاه منجر به احتباس آب در بدن (اِدم) می‌شود، خصوصاً اگر همراه با کم‌آبی یا مشکلات کلیوی باشد.

گرفتگی عضلات:

کافئین چای ممکن است در جذب برخی الکترولیت‌های ضروری مانند منیزیم و کلسیم اختلال ایجاد کند. کمبود این مواد معدنی یکی از عوامل اصلی گرفتگی عضلات است. همچنین، اثر دیورتیک (ادرارآوری) چای می‌تواند دفع منیزیم را افزایش دهد.

کمبود آهن:

تانن‌های چای (به‌خصوص در چای سیاه) با آهن غیرهِم (در منابع گیاهی و تخم‌مرغ) پیوند تشکیل می‌دهند و جذب آن را در روده تا ۵۰٪ کاهش می‌دهند. مصرف چای بلافاصله پس از غذا، خطر کم‌خونی فقر آهن را به‌ویژه در زنان، کودکان و گیاهخواران افزایش می‌دهد.

نکات کلیدی برای پیشگیری:

مصرف متعادل (حداکثر ۳-۴ فنجان چای متوسط در روز).

عدم مصرف چای با معده خالی یا همراه غذا (حداقل ۱ ساعت قبل/بعد از غذا).

اضافه کردن لیمو به چای: ویتامین C جذب آهن را بهبود می‌بخشد.

پرهیز از چای غلیظ و دم‌کشیده طولانی‌مدت.

تأمین آب بدن: به‌ازای هر فنجان چای، یک لیوان آب بنوشید.