راز ارتباط میان دیابت و زوال عقل کشف شد/ برای پیشگیری فرصت دارید

یک مطالعه جدید و گسترده که در نشریه معتبر "Diabetologia" منتشر شده، نشان می‌دهد افرادی که پیش از ۶۰ سالگی به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند، تا سه برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر زوال عقل قرار دارند. این یافته، با توجه به افزایش چشمگیر نرخ ابتلا به دیابت در دهه‌های اخیر، زنگ خطری جدی برای سیستم‌های بهداشتی و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان، از جمله ایران، محسوب می‌شود.

بر اساس آمارها، در آمریکا ۱۱.۳٪ از جمعیت به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند و حدود یک‌سوم بزرگسالان نیز در مرحله پیش‌دیابت قرار دارند؛ وضعیتی که در ایران و بسیاری دیگر از کشورها نیز روندی صعودی دارد. این ارتباط میان دیابت و سلامت مغز، بیش از آنچه پیشتر تصور می‌شد، جدی است.

تاثیر سن ابتلا به دیابت بر سلامت مغز

پژوهش مذکور که طی ۳۰ سال بر روی بیش از ۱۱ هزار نفر انجام شده، نشان می‌دهد هرچه سن ابتلا به دیابت نوع ۲ پایین‌تر باشد، تأثیر منفی آن بر سلامت مغز و خطر ابتلا به زوال عقل شدیدتر خواهد بود. به طوری که افرادی که بین ۶۰ تا ۶۹ سالگی به دیابت مبتلا شده‌اند، ۷۳٪ و افراد ۷۰ تا ۷۹ ساله، تنها ۲۳٪ بیشتر از افراد سالم در معرض خطر زوال عقل قرار داشتند. جالب توجه است که در افراد بالای ۸۰ سال، این خطر تفاوت معنی‌داری با افراد غیر دیابتی نشان نداد.

محققان معتقدند قند خون بالا و مقاومت به انسولین، که از مشخصه‌های اصلی دیابت هستند، می‌توانند منجر به تجمع پروتئین‌های آسیب‌رسان مانند بتا آمیلوئید و تاو در مغز شوند. این پروتئین‌ها ارتباط مستقیمی با بیماری آلزایمر، شایع‌ترین نوع زوال عقل، دارند.

آیا زوال عقل ناشی از دیابت قابل پیشگیری است؟

خبر خوب این است که به گفته پژوهشگران، مرحله پیش‌دیابت هنوز یک وضعیت برگشت‌پذیر است. با ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، شامل فعالیت بدنی منظم، پیروی از رژیم غذایی سالم و کنترل وزن، می‌توان خطر پیشرفت بیماری به سمت دیابت نوع ۲ را تا ۵۰ درصد کاهش داد. این بدان معناست که پیشگیری از دیابت، به طور مستقیم به پیشگیری از زوال عقل نیز کمک می‌کند.

پیام این مطالعه ساده اما بسیار مهم است: اگرچه عوامل ژنتیکی در ابتلا به بیماری‌ها نقش دارند، اما انتخاب‌ها و رفتارهای روزمره ما – از نوع تغذیه گرفته تا میزان تحرک – می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر آینده سلامت مغز و پیشگیری از بیماری‌هایی چون آلزایمر داشته باشند.

نتیجه‌گیری

این یافته علمی بار دیگر تأکید می‌کند که دیابت نوع ۲ تنها یک بیماری مرتبط با قند خون نیست و پیامدهای جدی آن می‌تواند به سلامت مغز نیز گسترش یابد. هرچه اقدامات پیشگیرانه، به ویژه کنترل قند خون بالا و اصلاح سبک زندگی سالم، زودتر آغاز شود، شانس حفظ سلامت ذهن و پیشگیری از زوال عقل در سال‌های پیری بیشتر خواهد بود.