مهم ترین کلید آرامش در خانواده

یکى از عوامل تزلزل خانواده ها، عدم آشنایى زن و شوهر به حقوق همدیگر و یا نادیده گرفتن حقوق یکدیگر است که در اثر عدم آشنایى و یا رعایت نکردن حقوق همدیگر، نظام خانواده دچار بحران و تزلزل مى شود.

به عبارتی زن و مرد که مهمترین رکن نظام مقدس خانواده به شمار مى روند کمتر به آن بها داده مى شود. و دنیاى غرب به این آفت مبتلا شده و آثار آن کم و بیش در دنیاى شرق سرایت کرده است.

آیه ای برای بیان حقوق زوجین

در آیه 228 سوره بقره درمورد حقوق همسران آمده است: « وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللّهُ عَزِیزٌ حَکُیمٌ ؛ ومانند همان [وظایفى] که بر عهده زنان است به طور شایسته به نفع آنان [بر عهده مردان] است و مردان بر آنان درجه برترى دارند و خداوند توانا و حکیم است»، این آیه شریفه نشانگر حقوق متقابل همسران نسبت به یکدیگر است.

معروف ترین آیه در مورد روابط همسران

معروف‌ترین آیه در مورد روابط همسران را که نشان‌دهنده نگاه قرآن به همسرداری است، آیه 21 سوره روم عنوان کرد که در آن آمده است : « وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَجَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ ؛ و از نشانه‌هاى او اینکه از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید و میانتان دوستى و رحمت نهاد آرى در این [نعمت] براى مردمى که مى‌اندیشند قطعاً نشانه‌هایى است .» در این آیه اشاره به آرامش‌بخش بودن، انس و مودت بین همسران شده و تأکید شده که خداوند آرامش‌بخش بودن، دوستی و مهربانی را در وجود همسران نسبت به یکدیگر قرار داده است .

عواملی که آرامش همسران را گسترش می دهد

آیات متعددی برای گسترش آرامش در روابط خانوادگی مطرح کرده است از جمله در برخی از آیات آمده است که بین همسران مؤمن صداقت وجود دارد. از جمله در آیه 19 سوره نساء آمده است که « وَ عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ؛ و با آنها به شایستگى رفتار کنید» چرا که نیک رفتاری بین یکدیگر می‌تواند آرامش را در خانواده ایجاد کند .

همچنین نوع برخورد نیز از مواردی است که اسلام به عنوان راهی برای آرامش در خانواده‌ها بیان کرده است؛ در روایات هم آمده است که لبخند و تبسم بسیاری از مواردی که بر ضد آرامش است را از میان می‌برد و بسیاری از مشکلاتی را که در خانواده‌ها پیش می‌آید معمولاً می‌شود با صورتی گشاده و «بَشرُهُ فی وَجِهِهِ» حل کرد .

علامه طباطبایی ذیل آیه 223 سوره «بقره» می‌فرماید : نسبت زنان به جامعه انسانی ، نسبت کشتزار است به انسان کشت‌کار . همان طوری که کشتزار برای بذر لازم است، و اگر نباشد بذرها به کلی نابود می شود و دیگر غذایی برای حفظ حیات و ابقای آن نمی‌ماند ، هم‌چنین است اگر زنان نباشند ، نوع و نسل انسانی دوام نمی‌یابد و قطع می‌شود . لذا خداوند از طریق رحمت و مودت این پیوند را مستحکم نموده است و جایگاه ارزش آن را حفظ نموده است

عفو و گذشت داشته باشیم

در برخی از آیات آمده است که برای اینکه آرامش در خانواده‌ها حکمفرما باشد باید عفو و گذشت در بین همسران وجود داشته باشد از جمله در آیه 37 سوره شوری آمده است: «و َإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ یَغْفِرُونَ ؛ و چون به خشم درمى‌آیند درمى‌گذرند .» معمولاً مومنین و مومنات زمان خشم عفو می‌کنند، بسیاری از عصبانیت‌ها، مشکلات روانی و سوء‌زن‌ها با عفو و گذشت و بخشش حل می‌شود.

در آیه 22 سوره نور عنوان می‌‌شود که « وَلْیَعْفُوا وَلْیَصْفَحُوا ؛ و باید عفو کنند و گذشت نمایند ، مگر دوست ندارید که خدا بر شما ببخشاید و خدا آمرزنده مهربان است» این آیه‌ به صفت زیبای «گذشت» اشاره دارد و امام سجاد (ع) در مورد حقوق زن و مرد می‌فرماید : «حق همسر تو این است که بدانی خداوند او را برای آسایش ، آرامش و پرستاری تو قرار داده است و بدانی که آن نعمت خداست و هر یک از شما به سبب همسرش خدا را شاکر و سپاسگزار باشد و با نعمت خدا نیک رفتاری و مهربانی کند . شایسته است که همسرت را گرامی بداری و با وی به نرمی رفتار کنی و اگر چه حق تو بر او بیشتر و واجب‌تر است و اطاعت تو بر او لازم است تا جایی که معصیت خدا محصوب نشود ، اما او هم بر تو حق مهربانی ، رحمت عفو دارد .»

کلید آرامش در خانواده ها

یکی از کلیدهایی که می تواند آرامش را به روی زندگی باز کند ، عفو ، گذشت ، رحمت و مودت می باشد .

به طوری که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نسبت به همسران خود موعظه ای دارند و می فرمایند : « آیا شما را به بهترین اخلاق راهنمایی نکنم که در این دنیا و در دنیای آخرت در آرامش باشید، کسی که از تو قهر کند با او آشتی کن و کسی که تو را از نیکی‌های خود محروم کرده تو او را از مهربانیت محروم نکن و کسی که به تو ستمی کرده او را عفو کن».

جایگاه محوری و کلیدی خانواده در اجتماع

خانواده از دیدگاه قرآن ، از جایگاه محوری و کلیدی برخوردار است و هسته‌ مرکزی شکل‌گیری جامعه را تشکیل می‌دهد:1خانواده از منظر قرآن شریف ، خشت بنای اجتماع است ، جایگاه خانواده در ساختمان جامعه، همچون اتم در ساختان اجسام طبیعی است و اگر خانواده سالم و صالح و استوار باشند ، می‌توان به داشتن جامعه‌ای سالم، صالح و متعالی و استوار امیدوار بود.2 به عبارتی می توان گفت که خانواده سالم و جامعه سالم ، یک ارتباط دوطرفه دارند .

جایگاه ارزشی خانواده

«یا ایّها النّاسُ اتقوا ربّکم الذّی خَلقکُم مِن نفسٍ واحدة ؛ ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید . همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید؛ و همسر او (نیز) از جنس او خلق کرد؛ و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر کرد و از خدا بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید) ؛ و هنگامی که چیزی از یکدیگر می‌خواهید ، نام او را می‌برید . (و نیز) از (قطع رابطه با) خویشاوندان خود ، پرهیز کنید .زیرا خداوند مراقب شماست .»

مهمترین رکن در نظام خانواده پدر و مادر، و زن و شوهر است که هرکدام از حقوق ویژه اى در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با فرزندان برخوردار هستند، به عبارتی هر چه خانواده به سوی اسلامی و قرآنی شدن پیش رود ، قطعاً جامعه نیز سالم تر خواهد بود

خانواده

بدون وجود زنان، جامعه دوام نمی یابد

علامه طباطبایی ذیل آیه 223 سوره «بقره» می‌فرماید : نسبت زنان به جامعه انسانی ، نسبت کشتزار است به انسان کشت‌کار . همان طوری که کشتزار برای بذر لازم است، و اگر نباشد بذرها به کلی نابود می شود و دیگر غذایی برای حفظ حیات و ابقای آن نمی‌ماند ، هم‌چنین است اگر زنان نباشند ، نوع و نسل انسانی دوام نمی‌یابد و قطع می‌شود . لذا خداوند از طریق رحمت و مودت این پیوند را مستحکم نموده است و جایگاه ارزش آن را حفظ نموده است .

زن و شوهر لباس یکدیگر هستند

در جای دیگر قرآن شریف پیوند تنگاتنگ مرد و زن را چونان پیراهن تن یکدیگر تشبیه می‌کند و با این تشبیه ، اوج جایگاه ارزشی خانواده را بیان می‌کند. می‌فرماید: « هُنَّ لباسٌ لکم و اَنتم لباسٌ لهنّ ؛ آن‌ها لباس شما هستند، و شما لباس آن‌ها، هر دو زینت هم و سبب حفظ یکدیگرید .

نتیجه گیری :

می توان گفت که : رشد و شکوفایى نظام خانواده ، مرهون شناخت و رعایت دقیق حقوق هریکى از اعضاى آن نسبت به یکدیگر است، همانطورى که نظامهاى بزرگ اجتماعى ، قوانین و حقوق خاصى خودش را در ارتباط با اداره و استحکام و رشد و بالندگى دارد، نظام خانواده نیز چنین است.

مهمترین رکن در نظام خانواده پدر و مادر، و زن و شوهر است که هرکدام از حقوق ویژه اى در ارتباط با یکدیگر و در ارتباط با فرزندان برخوردار هستند، به عبارتی هر چه خانواده به سوی اسلامی و قرآنی شدن پیش رود ، قطعاً جامعه نیز سالم تر خواهد بود .