خستگی در دوران سالمندی؛ نباید این زنگ خطر را نادیده گرفت

بسیاری از افراد تصور می‌کنند با پا گذاشتن به سنین سالمندی، خستگی جزئی جدایی‌ناپذیر از این دوران است. در حالی که کاهش سطح انرژی تا حدی طبیعی است، اما خستگی مزمن و پایدار، به ویژه اگر با علائمی نظیر کاهش وزن ناخواسته، اختلالات خلقی و تغییرات ناگهانی در وضعیت عمومی همراه باشد، نباید به سادگی از کنار آن گذشت. این نوع خستگی می‌تواند یک زنگ خطر جدی باشد.

خستگی قابل درمان در دوران سالمندی

حدود نیمی از سالمندان بالای 60 سال، تا سنین بالا، درجاتی از خستگی را تجربه می‌کنند. نکته‌ی مهم اینجاست که بخش قابل توجهی از این خستگی‌ها قابل درمان هستند و نباید آن‌ها را صرفاً به حساب افزایش سن گذاشت. عواملی مانند اختلالات خواب، کم‌خونی، سوءتغذیه به ویژه کمبود پروتئین، احساس تنهایی و انزوا می‌توانند زمینه‌ساز بروز خستگی در سالمندان باشند. خوشبختانه، بسیاری از این عوامل با مداخلات ساده و آگاهانه قابل اصلاح هستند. حتی در مورد سالمندان مبتلا به آلزایمر نیز، خستگی شناختی یک علامت شایع است و نباید علائم این بیماری را فقط به مشکلات حافظه محدود کرد.

علل زمینه‌ای خستگی در سالمندان

علل دیگری نیز می‌توانند در بروز خستگی در سالمندان نقش داشته باشند، از جمله بی‌نظمی در سبک زندگی، نداشتن هدف مشخص در زندگی روزمره، احساس تنهایی و حتی کم‌آبی بدن. متاسفانه، به دلیل اختلال در حس تشنگی، بسیاری از سالمندان به میزان کافی آب نمی‌نوشند و این موضوع سلامت آن‌ها را تهدید می‌کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود سالمندان دست‌کم شش لیوان آب در طول روز مصرف کنند. همچنین، مصرف مواد غذایی مغذی مانند تخم‌مرغ، انواع سبزیجات، و ویتامین‌های D و B12 نقش موثری در کاهش خستگی دارد. با این حال، گاهی اوقات باورهای غلط یا مشکلات جسمی باعث حذف این مواد مغذی از رژیم غذایی سالمندان می‌شود.

نقش حیاتی تحرک بدنی در مقابله با خستگی

نقش تحرک بدنی و ورزش منظم را نیز نباید در بهبود وضعیت سالمندان نادیده گرفت. ورزش منظم با بهبود گردش خون و ترشح هورمون‌های شادی‌آور مانند اندورفین، تاثیر بسزایی در ارتقای سلامت جسمی و روانی سالمندان دارد و حتی می‌تواند در پیشگیری از آلزایمر موثر باشد. توصیه می‌شود سالمندان حداقل سه روز در هفته و هر بار به مدت نیم ساعت ورزش کنند، اما متاسفانه این امر اغلب در برنامه‌ی روزانه‌ی آن‌ها جایگاهی ندارد.

اهمیت ارتباطات اجتماعی و حمایت خانوادگی

علاوه بر عوامل جسمی، نباید از نقش مهم ارتباطات اجتماعی و حمایت خانوادگی غافل شویم. بخش قابل توجهی از خستگی روحی سالمندان ناشی از احساس تنهایی و انزوا است. در این میان، خانواده و به ویژه فرزندان نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. هرچند تغییرات سبک زندگی امروزی و اقتضائات شغلی ممکن است فاصله‌ی فیزیکی بین فرزندان و والدین ایجاد کند، اما این نباید منجر به گسست عاطفی شود. تماس‌های تلفنی یا تصویری منظم، پیگیری نیازهای روزمره‌ی والدین از راه دور و حتی ارسال یک پیام ساده می‌تواند به آن‌ها احساس ارزشمندی و تعلق ببخشد. متاسفانه، گاهی شاهدیم که این فاصله روز به روز بیشتر می‌شود و برخی سالمندان احساس می‌کنند به فراموشی سپرده شده‌اند. این مسئله هشداری برای همه‌ی ماست.

نگاهی به آینده و مسئولیت جامعه

اگر امروز درباره‌ی مسائل سالمندی صحبت می‌کنیم، در واقع برای آینده‌ی خودمان برنامه‌ریزی می‌کنیم. بی‌توجهی به نیازهای سالمندان، که روزی پایه‌های زندگی ما بوده‌اند، می‌تواند جامعه را از درون تهی کند. خوشبختانه، دولت نیز در این زمینه گام‌هایی برداشته و امیدواریم با همکاری همه‌ی نهادها، شاهد بهبود کیفیت زندگی سالمندان در جامعه باشیم.