وجود شهری باستانی در پس‌کرانه‌های خلیج‌فارس

سرپرست کاوش تل پرگو گفت: «تحقیقات باستان‌شناسی در 8 محوطه باستانی در پس کرانه‌های خلیج فارس از وجود شهری باستانی از دوره ایران باستان در این منطقه که می‌تواند گاوبندی باستان باشد حکایت می‌کند.»

به‌گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، علیرضا عسکری چاوردی سرپرست کاوش تل پرگو واقع در استان هرمزگان از وجود شهری باستانی در این منطقه خبر داد و گفت: «کاوش‌های باستان‌شناسی با هدف شناخت دوره‌های استقراری محوطه‌های باستانی شهر پارسیان استان هرمزگان انجام شد.»

عسکری هدف اولیه از انجام این برنامه شناخت فرهنگ‌های باستانی کهن در منطقه حدفاصل شرق سیراف، عسلویه و فرهنگ های باستانی منطقه پارسیان و ایجاد یک پایه گاه‌نگاری مطمئن در ساحل خلیج فارس اعلام کرد.

به گفته این باستان‌شناس، با شناسایی 16 مرحله سکونت حاصل کاوش هشت متر بقایای باستانی در یکی از محوطه‌های تل پرگو در روستای بمبری همجوار با شهر پارسیان(گاوبندی) روشن شد که لایه‌نگاری دقیق این محوطه می‌تواند پایه‌ای مناسب برای مقایسه گاه‌نگاری آثار باستانی تمام محوطه‌های باستانی ساحلی سیراف، پارسیان، چارک، لنگه، کیش، و حتی شهرستان های لامِرد و مُهر قرار گیرد.

شناسایی 150 محوطه باستانی

وی با اشاره به شناسایی بیش از 150 محوطه باستانی در دو دشت ساحلی از شرق بندر سیراف تا بندر لنگه و در دو دشت پس کرانه‌ای لامِرد و مُهر طی بررسی‌های پیشین گفت: «لذا، انتخاب یک محوطه با روش گزینش و تمرکز بر لایه‌نگاری آن ایجاب می‌کرد که محوطه باستانی مناسبی انتخاب شود.

وی ادامه داد: پرسش‌های گاهنگاری و به ویژه تعیین قدمت برای مقایسه آثار سطح الارضی تمام این محوطه‌ها در مناطق ساحلی غرب هرمزگان و جنوب فارس کاوش لایه‌نگاری نیز علت دیگر این انتخاب بود.»

عسکری دلیل انتخاب محوطه تل پرگو را تمرکز حجم گسترده‌ای از مواد باستانی در یک محدوده اعلام کرد و گفت: «لذا گاه‌نگاری آن به روش لایه‌نگاری باستان‌شناسی و با کمک از تاریخ‌گذاری کربن 14 و مطالعه سفالینه‌ها، استخوان‌های باستانی و سایر یافته‌ها می‌توانست پایه مناسبی برای مقایسه یافته‌های باستان‌شناسی این حوزه فراهم کند.»

وی بابیان این نکته که این محوطه با روش‌های نوین لایه‌نگاری شناسایی محتوای لایه بر اساس بافت فرهنگی کاوش شد گفت:  «به همین دلیل در مقدماتی‌ترین نتایج مشخص شد سکونت در منطقه پارسیان در دوره ساسانی طی 8 مرحله به صورت متوالی انجام شده است.»

مدیریت سیستم‌های کشاورزی و منابع آب

سرپرست کاوش تل پرگو افزود: «در حقیقت فرایندهای متوالی و فشرده سکونت در یک منطقه نشان دهنده شرایط زیست محیطی مساعد برای زندگی است که این موضوع در دوره ساسانی در منطقه پارسیان با مدیریت سیستم‌های کشاورزی و منابع آب به بهترین روش اجرا شده است.»

به گفته عسکری، در حقیقت مهارت و تجربه در مدیریت منابع آب و خاک در ساحل خلیج فارس نه تنها به رشد گسترده کشاورزی و محصول در دوره ساسانیان انجامیده است بلکه به دلیل کارآیی و توان مدیریتی حداکثر بهره وری از منابع، نام این منطقه از شیوه سنّتی کشت و زرع در ایران باستان گرفته شده است.

وی گفت: «در واقع نام گاوبندی نوعی تقسیم محصول بر اساس میزان سهم آب، کار و زمین بین مالک و زارع است که در شیوه‌های سنّتی کشت و زرع در تمام ایران کاربرد داشته است و به اصطلاح مالک و زارع در سنت کهن کشاورزی ایران به آن گابند یا گاوبندی می‌گفتند.»

احتمال وجود شهری باستانی در منطقه

این باستان‌شناس افزود: «تحقیقات باستان‌شناسی در هشت محوطه باستانی واقع در همجوار هم در بندر پارسیان نشان می‌دهد که احتمالا شهری باستانی از دوره ایران باستان در این منطقه وجود داشته است و می‌تواند گاوبندی باستان باشد.»

عسکری گفت: «نه تنها محوطه‌های باستانی شناسایی شده حایز اهمیت فراوان هستند بلکه حفظ نام با تجلی شیوه‌های آبیاری کهن در اسم یک شهر ساحلی خلیج فارس است.

وی ادامه داد: می‌توان با ثبت‌نام گاوبندی یا گابندی در فهرست میراث معنوی کشور از این نوع شیوه کشت و زرع به عنوان دستاورد دیگر از هنر و فرهنگ و تمدن کهن ایرانیان حفاظت کرد.»

سرپرست کاوش تل پرگو در ادامه تصریح کرد: «این برنامه با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و با تامین اعتبار مالی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هرمزگان و حمایت فرمانداری و شهرداری پارسیان انجام شد و  بخش تاریخ و باستان‌شناسی دانشگاه شیراز مسئولیت علمی اجرای پروژه را بر عهده داشت.»