ایثار در کلام، ببخش در عمل
در اخلاق و فرهنگ اسلامی با مساله ی ایثار و از خود گذشتگی، مفهومی مقدس و بسیار گسترده دارد ایثار، به معنای خون دادن، از جان خود گذشتن، فداکاری ژرف، حذف خود برای آشکارسازی حق است چنانچه حضرت علی علیه السلام می فرماید علیک الحَقَّ ولَو على نَفسِکَ: بر تو باد که حق را بگویی ولو آن که به قیمت جان خودت تمام شود.
حشمت اله سلطانی؛ ائمه اطهار علیها السلام؛ در ادوار مختلف زندگی و امامت خود بر جامعه ی اسلامی، بنا به سخت بودن پذیرش حق و عدل، با شرایط بسیار سخت و خطرناک، مواجه و به شهادت رسیده اند آنگونه که مشهور است و می گویند که چرا امام علی علیه السلام را به شهادت رساندند و پاسخ این گونه است که علی قتل فی شدت عدالته: علی (ع) به خاطر شدت عملی که در اجرای عدالت به خرج میداد و بسیار عادل بوده به شهادت رسید.
اکثر ائمه ی ما بدون هیچ تردید به خاطر اصرار بر اجرای عدالت و برنتافتن بخش بزرگی از مردم، به شهادت رسیده اند.
امام حسن علیه السلام شهید برجسته کربلا نیز به همین دلیل به دست شقی ترین فرد به شهادت رسید. حسین علیه السلام در اقامه ی نماز، استیفای حق، اجرای عدالت و تقابل با فساد و در اجرای حدود الهی با هیچکس شوخی نداشت و سیره و رفتارش بسیار شبیه به سیره و رفتار پدرش مولا علی علیه السلام بود.
حق و عدل آن چنان مهم و ارزشمند است که امام علی (ع) می فرمایند: حق ستاندنی است بدین معنی که ناحق اصلاح ناپذیر است و با خواهش و تمنا به سوی حق، گرایش پیدا نمیکند، بلکه باید با قدرت حق را به او فهماند و حق را از او ستاند.
ایثار یک انسان هنگامی معنا پیدا میکند که هیچ میزان و اندازه ای را برای اجرای حق به عنوان پاداش قرار ندهند و نیت، هدف و انگیزه ی او،تنها و تنها اثبات و ادعاهای حق باشد، حتی اگر در این مسیر جان شیرین خودش را فدا کند.
در مفهوم ایثار گفته اند هر نگاه مهرورزانه، هر بخشش بزرگوارانه و هر لبخند و تبسمی که موجب رضایت خاطر دیگر در مسیر حق میشود نوعی از خود گذشتگی است و ایثار تنها د فدا کردن خود خلاصه نمی شود. ایثارگر واقعی است که به هنگام تنگدستی ببخشد و ببخش به وقت گشایش و وسعت رزق اگر چه مورد رضایت خداوند و تبارک و تعالی است اما چندان ارزش ندارد.
وقتی که یک فرد گرسنه تنها یک لقمه غذا برای خوردن دارد، اما گرسنه ای دیگر را می بیند که طلب غذا میکند. اگر این تعهداش را ببخشید بالاترین درجه ی ایثار خواهد بود.
