تکنولوژی واکسن اسپایکوژن چیست؟/پاسخ سیستم ایمنی به این واکسن کرونا

وجود پروتئین Spike در سطح ویروس کرونا (SARS-CoV-۲) یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ساختمانی این ویروس است. بنابراین، پروتئین Spike می‌تواند یک هدف مناسب برای تهیه انواع واکسن علیه بیماری کرونا باشد.

به‌همراه واکسن، افزودنی استانداردی به نام ادجوانت استفاده می‌شود که ایمنی پرقدرت‌تر و با دوام‌تر در مقابل ویروس را ایجاد می‌کند. ادجوانت‌ها در بیشتر واکسن‌ها از نوع نمک‌های آلومینیومی هستند، اما در واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن از ادجوانت‌های غیرآلومینیومی استفاده شده است؛ چرا که هم ایمنی مطلوبی ایجاد می‌کنند و هم عوارض کمتری نسبت به ادجوانت‌های آلومینیومی دارند.

واکسن استرالیایی-ایرانی اسپایکوژن یک واکسن Subunit است؛ به این معنی که برای تهیه واکسن، تنها از بخشی از ساختمان ویروس به‌جای خود ویروس کرونا (به‌صورت کشته‌شده یا ضعیف‌شده) استفاده شده است که باعث میزان بالایی از تحریک سیستم ایمنی می‌شود.

این نوع طراحی می‌تواند احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از واکسن را کاهش دهد و بسیار ایمن تلقی می‌شود. واکسن کرونا اسپایکوژن با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک تهیه و تولید شده است. شرکت داروسازی سیناژن تجربه طولانی و چندین ساله در تولید انواع پروتئین‌های نوترکیب برای درمان بیماری‌های مختلف مانند ام‌اس، آرتریت مفصلی، انواع سرطان، دیابت و … دارد و تولید پروتئین نوترکیب برای واکسن کرونا را نیز بر پایه همین تجربه دنبال کرده است.

پاسخ سیستم ایمنی به واکسن کرونا اسپایکوژن

پس از تزریق واکسن اسپایکوژن، پروتئین نوترکیب Spike در بدن توسط انواعی از سلول‌های ایمنی به نام سلول‌های عرضه‌کننده آنتی‌ژن (antigen-presenting cells) جمع‌آوری می‌شود. در قدم بعدی، این سلول‌ها بخش‌هایی از پروتئین Spike را در سطح خود نمایان می‌کنند. با قرارگرفتن بخش‌هایی از پروتئین Spike در سطح سلول‌های عرضه‌کننده آنتی‌ژن، این پروتئین توسط سلول‌های دیگری از سیستم ایمنی به نام سلول‌های T کمک‌کننده (helper T cells) شناسایی می‌شود.

فعال‌شدن سلول‌های T کمک‌کننده باعث فراخوانی بخش‌های مختلف سیستم ایمنی برای مقابله می‌شود. در ادامه، سلول‌های T کمک‌کننده، سلول‌های دیگری را در سیستم ایمنی به نام سلول‌های B و T فعال می‌کنند. سلول‌های B توانایی تولید پادتن (آنتی‌بادی) علیه پروتئین Spike را خواهند داشت و همچنین سلول‌های T از مکانیزم‌های دیگری باعث ایجاد ایمنی در برابر ویروس خواهند شد.

بعد از تزریق واکسن کرونا اگر ویروس به بدن فرد واکسینه وارد شود، سیستم ایمنی بدن به سرعت فعال شده و با ترشح پادتن‌ و غیرفعال کردن سلول‌های آلوده به ویروس، از گسترش آن در بدن جلوگیری می‌کند.