عوارض مصرف نمک

 صفورا محبی معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی فسا درخصوص مضرات مصرف نمک گفت: سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که میزان مصرف سدیم در بالغی نباید کمتر از 2300 میلی گرم در روز، معادل حدود 5 گرم نمک باشد. در سنین پایین تر از 15سال حداکثر میزان توصیه شده برای مصرف سدیم معادل میزان توصیه شده برای بزرگسالان است که باید بر پایه میزان نیاز کودکان به انرژی تنظیم شود. نمک خوراکی حاصل ترکیب دو عنصر سدیم و کلر است. اثرات نمک بر فشار خون به علت وجود عنصر سدیم در این ترکیب است. در افرادی که سطح سدیم خون بالا و سطح پتاسیم پایین است خطر افزایش فشار خون که خود مسبب بیماری های قلبی و سکته است افزایش می یابد. در حال حاضر مصرف سدیم در جهان در حال افزایش و مصرف پتاسیم در حال کاهش است. سدیم به طور طبیعی در انواع غذاها یافت می شود. به طور مثال در شیر و خامه تقریبا معادل 50 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده و در تخم مرغ تقریبا معادل 80 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: سدیم در غذاهای فرآوری شده به میزان بیشتری وجود دارد. در نان تقریبا معادل 250 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده، در گوشت فرآوری شده تقریبا معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده، در اسنک هایی مانند چیپس، پفک و ذرت بو داده تقریبا معادل 1500 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده و در چاشنی ها و سس ها مانند سس سویا تقریبا معادل 7 میلی گرم سدیم در هر 100 گرم ماده است.

وی افزود: علاوه بر کاهش دریافت سدیم باید پتاسیم دریافتی که به طور طبیعی با مصرف سبزی ها و میوه ها تامین می شود افزایش یابد. افزایش دریافت پتاسیم در حد توصیه شده فشار خون را کاهش می دهد. در حال حاضر در کشور ما نوعی از نمک های خوراکی تولید می شود که از پتاسیم بجای سدیم در ترکیب آن استفاده شده است. این نوع نمک فقط در داروخانه های کشور جهت مصرف برخی گروه های خاص از جمله افراد مبتلا به فشار خون بالا قابل عرضه می باشد. نمک پتاسیم برای درمان و جلوگیری از کاهش سطح پتاسیم در افرادی است که به سبب مصرف داروهای مدر یا برخی داروهای دیگر و یا بیماری های خاص ممکن است دچار افت فشار خون شوند. این نوع نمک با تجویز پزشک مورد استفاده قرار می گیرد. منابع غذایی پتاسیم عبارتند از حبوبات مانند لوبیا و نخود، مغز دانه ها مانند گردو، فندق، پسته و بادام، سبزیجات مانند اسفناج، هویج و جعفری، میوه هایی مانند موز و خرما که بهتر است در وعده‌ةای غذایی قرار گیرند.

معاون غذا و دارو فسا ضمن اشاره به این مطلب که مصرف زیاد نمک یا غذاهای شور باعث ایجاد فشار خون بالا، سکته قلبی، پوکی استخوان، سرطان معده، آسم، ادم یا ورم می شود گفت: برای پیشگیری از افزایش فشار خون و بیماری های قلبی باید توجه کرد که میزان نمکی که هنگام پخت به غذا اضافه می کنید را کاهش دهید. برای اجتناب از مصرف بی رویه نمک بر سر سفره از نمکدان استفاده نکنید.غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده و آماده دارای مقادیر زیادی نمک هستند به همین دلیل بهتر است مصرف این مواد غذایی را محدود کنید. برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک در هنگام تهیه غذا ها به جای نمک از سبزی های تازه و معطر، سیر و لیموترش یا آب نارنج، آویشن استفاده کنید. مصرف غذاهای شور مثل آجیل شور، انواع فرآورده های غلات حجیم شده، چیپس، انواع شور نظیر خیار شور و کلم شور، ماهی دودی، سوسیس و کالباس و غذاهای کنسروی را کاهش دهید. جوش شیرین که ممکن است در انواع نان و کیک به کار رود دارای مقادیر زیادی سدیم است، بنابراین در افرادی که به علت ابتلا به بیماری محدودیت مصرف نمک دارند مصرف مواد حاوی جوش شیرین هم باید بسیار محدود شود.

محبی در توضیح اینکه نمک یددار تصفیه شده چیست و چرا باید فقط از این نوع نمک استفاده کنیم بیان داشت: نمک تصفیه نمکی است که ناخالصی های نامحلول مانند فلزات سنگین و همچنین ناخالصی های محلول مانند آهک، شن و ماسه طی فرآیندی در کارخانه حذف شده است. نمک خوراکی باید از نوع یددار و تصفیه شده باشد. نمک های تصفیه شده یددار به دلیل خلوص بالا میزان ید را بهتر و به مدت بیشتر حفظ می کنند. نگهداری و ذخیره نمودن نمک یددار به مدت طولانی بیش از یک سال موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود. برای حفظ ید در نمک باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه ای رنگی تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ نمک را در انتهایپخت اضافه نمود تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.

وی ادامه داد: نمک تصفیه نشده به علت داشتن ناخالصی در افرادی که سابقه بیماری های گوارشی کلیوی و کبدی دارند و حتی مصرف مداوم آن در افراد سالم منجر به بروز ناراحتی های گوارشی کلیوی کبدی و حتی کاهش جذب آهن در بدن میشود. همواره به تاریخ مصرف نمک و وجود پروانه ساخت از وزارت بهداشت بر روی بسته بندی توجه نمایید. دقت کنید که عبارت نمک یددار تصفیه شده بر روی بسته بندی نمک درج شده باشد و از خرید هرگونه نمک فاقد استانداردهای نمک خوراکی یددار با عنوان صادراتی صنعتی و یا نمک دریا خودداری نمائید.