بن سلمان و آرزوهای برباد رفته

 طی بیش از دو سالی که از دوران ولیعهدی «محمد بن سلمان» سپری شد این شاهزاده سعودی نتوانست با سرعت و به راحتی و به آرزوی خود برسد. قدرت یابی او به اختلافات جدی در میان خاندان پادشاهی منجر شد. تنها چند ماه از دوران ولیعهدی بن سلمان سپری نشده بود که نیروهای امنیتی در سپتامبر سال ۲۰۱۷ میلادی دستکم ۲۰ تن از روحانیون، روشنفکران، روزنامه نگاران و نویسندگان عربستان را دستگیر و روانه زندان کردند. اصلاحات ادعایی و همچنین طرح «چشم انداز ۲۰۳۰» او راه به جایی نبرد و سرکوب های وی دامنه انتقادها از عربستان را در جامعه بین الملل افزایش داده است. در نتیجه ماجراجویی های منطقه ای این شاهزاده جوان و کم تجربه تنش های منطقه ای افزایش یافت.

بن سلمان به عنوان یکی از طراحان جنگ یمن در یک سال گذشته هم اسیر قدرت موشک های ارتش و کمیته های مردمی یمن شده است.

بادهایی که برخلاف رویای بن سلمان می وزند

روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نوشت: شکست های پی در پی محمد بن سلمان شبیه قدرت یابی پرشتاب وی است. وی در شرایطی ۲ سال از دوران ولیعهدی خود را پشت سر گذاشت که این روزها به دلیل پیامدهای اقداماتش در سطح داخلی و جهانی با دغدغه های بسیاری روبرو است که این دغدغه ها خواب را از چشمان بن سلمان ربوده است. او به دلیل نقش داشتن در ماجرای قتل «جمال خاشقچی» روزنامه نگار منتقد سعودی در عرصه جهانی با انتقادهای بسیاری روبرو شد. در عرصه داخلی هم جنگ یمن وارد مرحله تازه ای شده و گروه مردمی انصارالله دامنه نبرد را به داخل عربستان منتقل کرده است.

"از ویژگی های بن سلمان این بود که وی همواره برای رسیدن به هدف شتاب می کرد. او به دلیل شتاب زدگی هیچ توجهی به حقوق دیگران نکرد و به جنگ در یمن و ماجراجویی غیر قابل پیش بینی وارد شد. شتاب زدگی وی سبب شد که او اشتباه های بسیاری مرتکب شود. در نتیجه این اشتباه ها سیاست های او با شکست روبرو شد و بر آینده سیاسی او تاثیر خواهد گذاشت. شتاب زدگی های بن سلمان هزینه های سنگینی برای عربستان به دنبال داشت که بن سلمان این هزینه ها را به طور نقدی و مستقیم به ترامپ رئیس جمهوری آمریکا پرداخت می کند. بهای سکوت آمریکا و کشورهای غربی درباره جنایت های بن سلمان در یمن و داخل عربستان قراردادهایی است که ترامپ با سعودی های منعقد می کند. شاخص ها نشان می دهد که وی هنوز هم با حقارت تمام به این روند ادامه خواهد داد. این در حالی است که دست و دل بازی های بن سلمان در بخشش دلارهای نفتی به ترامپ سودی برای ولیعهد عربستان به دنبال نخواهد داشت. همه اقدام های بن سلمان از جمله دست داشتن در قتل خاشقچی، نقش داشتن در موضوع بازداشت حقوقدانان، روزنامه نگاران و نویسندگان و روحانیون و جنایت ها در جنگ یمن و محاصره قطر مصیبت هایی را برای وی به دنبال داشته است. "

العربی الجدید اضافه کرد: نتیجه این جنایت ها برخلاف خواست بن سلمان بود. با وجود اینکه قطر زیان هایی در نتیجه محاصره خود متحمل شد، اما این موضوع سبب شده که قطر از نظر اقتصادی بر خود تکیه کند. از نظر سیاسی هم این موضوع سبب شد که روابط قطر با کشورهای همسایه و کشورهای شرق آسیا بهبود یابد. روابط این کشور با ایران هم تقویت شد و شاید روابط این کشور با ایران به عنوان الگویی برای دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تبدیل شود. سیاست جنگی بن سلمان در یمن هم با شکست روبرو شد و این بزرگ ترین شکست بن سلمان به شمار می رود و انصارالله دامنه نبرد را به داخل عربستان منتقل کرده است و محمد بن سلمان در این جنگ به هیچیک از اهداف اعلانی خود دست نیافت. همه اقدام های بن سلمان مصیبت هایی را به دنبال داشته است و برخلاف اراده وی پیش رفت و شکست هایی را برای وی به دنبال داشته است.

شکست طرح «چشم انداز ۲۰۳۰» بن سلمان

تارنمای شبکه خبری «الجزیره» قطر نیز نوشت: عربستان با چندین چالش روبرو است که برای این کشور تهدید بزرگی تلقی می شود. این کشور نیاز به دور نگه داشتن اقتصاد خود از درآمدهای نفتی دارد. نابسامانی ها در قیمت نفت و تاثیر آن بر بودجه و نیروی کار موثر است. عربستان عادت کرده است که از طریق توزیع درآمدها در میان شهروندان در قالب حقوق و یارانه ها و دیگر ابزارهای تحقق رفاه، صلح و آرامش اجتماعی را با این شیوه خریداری کند. اکنون در سایه نابسامانی ها در بازارهای نفت و افزایش ملاحظات درباره هزینه در داخل، این منشور اجتماعی شکننده و با خطراتی روبرو شده است.

به نوشته روزنامه «العربی الجدید»، رویای بن سلمان درباره «چشم انداز ۲۰۳۰» اکنون پس از مخالفت شرکت های خارجی برای سرمایه گذاری در عربستان و فرار سرمایه گذاران سعودی به خارج پس از اتفاق هتل «ریتز کارلتون» و بازداشت صدها تن از بازرگان و سلب اموال آنان در حال از بین رفتن است. همه این ناکامی ها به دلیل ماجراجویی ها بن سلمان به وجود آمده است.

تارنمای «الخلیج انلاین» امارات هم در گزارشی با عنوان «محمد بن سلمان قهرمان کاغذی و هیزم بحران ها» نوشت: بادها برخلاف خواست بن سلمان می وزند. عربستان به دلیل سیاست های حساب نشده و کورکورانه بن سلمان در عرصه بین الملل با انتقادهای تندی روبرو است. سیاست های بن سلمان سبب شده است عربستان شماری از دوستان و همپیمانان خود را از دست بدهد و شماری ازتوافق نامه های نظامی، اقتصادی و فرهنگی این کشور با دیگر کشورها از بین برود. اقدامات بن سلمان تصویری از یک کشور سرکوبگر و نادیده گیرنده حقوق بشر را از عربستان در خارج ارائه داده است. جنگ عربستان و امارات در یمن از بزرگترین موضوعی است که تاثیر ناگواری از چهره عربستان در جهان برجای گذاشته است. رسانه های عربستان تلاش کردند از بن سلمان قهرمانی بسازند. اما اقدامات وی برخلاف این را نشان داده است. سیاست های او زیان های بسیاری را برای عربستان به ویژه در عرصه اقتصادی به دنبال داشته است و گویا او قهرمان کاغذی است. به دلیل مخالفت سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در عربستان طرح چشم انداز ۲۰۳۰ وی با شکست روبرو شده است.

"ناظران معتقدند که نبود مولفه های مدیریت بدون درآمدهای نفتی و تکیه این کشور بر درآمدهای فروش نفت از دلایل شکست طرح اقتصادی بن سلمان بوده است. برپایه گزارشی که اندیشکده «کارنگی» منتشر کرده است میان آرمان های چشم انداز ۲۰۳۰ و امکانات موجود شکاف بسیاری وجود دارد. اقدام بن سلمان برای دادن رنگ و بوی تمرکز گرایی بر همه سازوکارهای مراکز تصمیم گیری تنها تلاشی برای کنترل انتقادهای سیاسی و تنش های اجتماعی احتمالی است. تمرکز گرایی و تداخل میان قدرت های حاکم محلی اجرایی سازی طرح ها را با مانع روبرو می کنند و این موضوع اعتبار نهادهای محلی و مرکزی را هدف قرار خواهد داد. "

روزنامه «عربی ۲۱ مصر» در گزارشی به قلم «مضاوی الرشید» نوشت: بن سلمان مرد صلح نیست، بلکه او مرد دولت بحران زده است. او می خواهد با مشت آهنین در عربستان حکومت کند. او سیاست های اقتصادی خیره سرانه ای را در پیش گرفت. احتمال دارد او برای رسیدن به اهداف خود در آینده منطقه را به آتش بکشد. قدرت یابی بن سلمان در عربستان سبب ابهام های بسیاری درباره آینده عربستان شده است که با ابهام های موجود در دیدگاه بن سلمان درباره نحوه مدیریت کشور همسو است. او مشت آهنین خود را در حکومت داری تقویت خواهد کرد و با دادن دامنه محدودی از آزادی های فردی همه مخالفان خود را سرکوب خواهد کرد. بن سلمان نهادهای دینی وهابیت را هم نادیده گرفت. این نهادها اکنون اعتبار خود را از دست داده و در حاشیه قرار گرفته اند. با شکست تکفیری هایی که از عربستان به صف گروه تروریستی داعش ملحق شده بود و فراهم شدن زمینه بازگشت آرامش به سوریه پیش بینی می شود بن سلمان در ادامه مسیر سیاسی خود با سختی های بسیاری روبرو شود.

"ادامه سیاست های اقتصادی خیرسرانه توسط بن سلمان نه تنها الگوی اقتصادی لیبرال و ایده ال را محقق نساخته است تا بتواند بی نیازی عربستان از در آمدهای نفتی را تضمین کند، بلکه این موضوع سبب شده است تا سرمایه گذاران از این کشور فرار کنند. بن سلمان برای اینکه به یک قدرت منطقه واقعی تبدیل شود با ایران و ترکیه به رقابت پرداخت. این کشور اکنون برای رسیدن به این هدف در بسیاری از تنش های جهان عرب در حال عرض اندام و مانور است. او پیش تهدید کرده بود که دامنه جنگ را به داخل ایران منتقل خواهد کرد. با این وجود به نظر می رسد او از پیامدهای گستاخی ها خود آگاه نیست. ویژگی مشترک بن سلمان و داعش آن است که هر به جنگ طایفه ای دامن می زنند. از این رو پس از نابودی آرمان های داعش در عراق و سوریه امکان همکاری میان داعش و بن سلمان وجود دارد.