آیا قیمت دلار افزایش مییابد؟
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، قائم مقام بانک مرکزی در مراسم تقدیر از آثار پژوهشی و پژوهشگران منتخب حوزه پول و بانک، به دلایل رشد نرخ ارز در روزهای اخیر اشاره کرد. این دلایل که پیش از این توسط کارشناسان مختلف مطرح شده بود، سوالات زیادی را درباره اقدامات بانک مرکزی در برابر این نوسانات ایجاد کرده است.
بازار ارز در هفتههای اخیر به رکوردشکنیهای خود ادامه داده و این موضوع نگرانیهایی را در میان اقشار مختلف جامعه بهوجود آورده است. برخی تحلیلگران بر این باورند که نرخ ارز دیگر هیچ حد و مرزی نمیشناسد و تنها انتظارات تورمی است که مانع از اصلاح قیمت ارز در بازار آزاد میشود. این امر باعث شده که نرخ ارز در سطح 130 هزار تومان تثبیت شود، که نشاندهنده آن است که خریداران برای ارز قیمتهای پایینتری را متصور نیستند. در مقابل، گروه دیگری از تحلیلگران عقیده دارند که این نوسان مقطعی است و نرخ ارز مجددا کاهش خواهد یافت. برای مثال، بانک مرکزی اخیرا اعلام کرده که با مداخلات گسترده و سنگین در این بازار، نوسانات این بازار را مدیریت خواهد کرد.
رشد افسارگسیخته نرخ ارز و انتقادات به بانک مرکزی
در همین راستا، انتقادات زیادی به بانک مرکزی وارد شده است. در واکنش، بانک مرکزی اقداماتی را برای جلوگیری از رشد نرخ ارز معرفی کرد، از جمله تعدیل قیمتهای ارز در تالار دوم ارزی مرکز مبادله که به نوعی ارز غیر رسمی را از چرخه معاملات خارج کند. تا پیش از این، قیمتها در این تالار در حدود 70 هزار تومان ثابت مانده بود، اما در تاریخ 27 آذرماه، قیمتها به بیش از 107 هزار تومان افزایش یافت و هرروزه بروز میشود.
اقدامات بانک مرکزی در پی هیجانات نرخ ارز
بانک مرکزی برای کنترل هیجانات ارزی، ابزارهایی را نیز معرفی کرده است. این ابزارها شامل تعمیق بازار اسکناس، ایجاد صندوقهای درآمد ثابت ارزی و صندوق پروژه ارزی، توسعه اوراق سلف ارزی و گواهی ارزی، بازار آتی ارز و گواهی سپرده ریالی ارز میباشد.
بر اساس گفتههای قائم مقام بانک مرکزی، رشد اخیر ارز را میتوان به دو عامل اصلی نسبت داد: دلایل خارجی و داخلی که در ادامه به هر دوی آنها اشاره میکنیم. وی دلایل خارجی رشد ارز را به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا (15 آبان 1403) مرتبط میداند که حمایتهای ترامپ از بازار ارزهای دیجیتال، باعث رشد قیمت بیتکوین شد. این رشد باعث جذب بسیاری از ایرانیان به بازار ارزهای دیجیتال شد، که پس از مدتی متوجه اشتباه بودن این سرمایهگذاریها شدند و سرمایه خود را به دلار تبدیل کردند.
برای بررسی این ادعا، باید به قیمتهای بیتکوین توجه کنیم. قیمت بیتکوین در ابتدای سال 2025 معادل 93 هزار دلار بود که در سهماهه دوم به 83 هزار و 500 دلار رسید و در سهماهه سوم به 114 هزار دلار افزایش یافت. در روزهای اخیر، قیمت آن به 90 هزار دلار بازگشت. اگر روند رشد و ریزش قیمت بیتکوین را بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد که هیچ ارتباط معناداری بین قیمت دلار و قیمت بیتکوین در طول سال 2025 وجود ندارد. برای مثال، نرخ ارز بازار آزاد در ابتدای سال 2025 حدود 81 هزار تومان بود، در حالی که در سهماهه سوم سال که شاهد کاهش قیمت بیتکوین بودیم، نرخ ارز از 90 هزار تومان به 110 هزار تومان افزایش یافت.
در ادامه، قائم مقام بانک مرکزی به دلیل دیگری از جمله سیاستهای ترامپ نیز اشاره کرد. وی تاکید داشت که پایان جنگها یکی از اقدامات ترامپ بود که نتواست آن را به پایان برساند و این موضوع باعث رشد قیمت جهانی طلا شد. افزایش قیمت طلا، بهویژه انس طلا، در بازارهای جهانی نیز بر قیمت طلا و سکه در داخل تأثیر گذاشت و باعث نوسانات در بازار ارز شد. همچنین واردات طلا توسط بانکهای مرکزی جهان، از جمله بانک مرکزی ایران، باعث تأثیر در بازار ارز و سکه گردید.
انتظارات تورمی که رشد می سازند
در نهایت، قائم مقام بانک مرکزی به انتظارات تورمی ناشی از وقایع اقتصاد سیاسی مانند مکانیسم ماشه اشاره کرد که بهنظر منطقیترین دلیل برای رشد قیمت ارز در نیمه دوم سال 1404 است. وی گفت که قیمت ارز بهعنوان آینهای از وقایع اقتصادی، میتواند هر نوع نااطمینانی داخلی یا خارجی را در خود منعکس کند. بنابراین، هر عاملی که باعث افزایش نااطمینانی شود، میتواند باعث افزایش نرخ رشد ارز شود. در این شرایط، بانک مرکزی و نهادهای مسئول در تلاشند تا قیمتهای بازار ارز را بهطور مؤثر مدیریت کنند، هرچند که مشکلات ساختاری و وقایع نااطمینانی بر ابزارها و نظارتها تأثیر گذاشته است.
برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
