با این خوراکی‌ها از شر بوی بد بدن خلاص شوید
چگونه غذاهایی مانند سیر، گوشت، الکل یا سبزیجات بر بوی بدن و جذابیت طبیعی ما تأثیر می‌گذارند؟ پژوهش‌ها نشان می‌دهند رژیم غذایی نقش مهمی در رایحه انسان دارد.
به گزارش فرتاک نیوز؛ سیر، الکل، گوشت و حتی روزه‌داری می‌توانند بوی بدن ما را تغییر دهند، و در نتیجه بر میزان جذابیت رایحه ما برای دیگران اثر بگذارند.
هر یک از ما دارای «پروفایل بویایی» منحصربه‌فردی هستیم؛ درست مانند اثر انگشت. از نوع شخصیت ما – مانند برون‌گرایی، سلطه‌جویی یا روان‌رنجوری – گرفته تا خلق‌وخو و وضعیت سلامت، همه بر نحوه بوی بدن ما تأثیر دارند.
دکتر «کِرِیگ رابرتز» (Craig Roberts)، استاد روان‌شناسی اجتماعی در دانشگاه استرلینگ اسکاتلند می‌گوید: «در چند دهه گذشته آشکار شده است که بوی بدن تحت تأثیر ژن‌ها، هورمون‌ها، سلامت و بهداشت فردی قرار دارد. خواه زن باشیم یا مرد، جوان یا پیر، همجنس‌گرا یا دگرجنس‌گرا، مسلط یا تحت سلطه، در دوران تخمک‌گذاری یا بارداری، بیمار یا سالم، شاد یا غمگین.»
بسیاری از این عوامل خارج از کنترل ما هستند – اما نه همه آن‌ها. یکی از تأثیرگذارترین عوامل بر بوی بدن، غذایی است که می‌خوریم. طبق یافته‌های پژوهش‌های علمی، رژیم غذایی نه تنها بر رایحه کلی بدن تأثیر می‌گذارد، بلکه بر برداشت دیگران از ما، از جمله میزان جذابیت‌مان، نیز اثر دارد.
نفس و عرق
در سطح زیستی، غذا از دو مسیر اصلی بوی بدن را تغییر می‌دهد: روده و پوست. این را «لینا بِگداچ» (Lina Begdache)، استادیار مطالعات سلامت و تندرستی در دانشگاه ایالتی نیویورک در بینگهمتون می‌گوید.
نخست، روده. در فرآیند گوارش، باکتری‌های روده غذا را تجزیه و متابولیزه می‌کنند. در این میان، برخی ترکیبات شیمیایی مواد غذایی در واکنش با باکتری‌ها گازهایی آزاد می‌کنند – مولکول‌های فرّاری که همان‌گونه که غذا وارد بدن شده، از بدن نیز خارج می‌شوند. این فرآیند می‌تواند منجر به «بوی بد دهان» یا «هالیتوزیس» (Halitosis) شود. آمارها نشان می‌دهد حدود یک‌سوم از بزرگسالان در سراسر جهان از نوعی هالیتوزیس رنج می‌برند، هرچند علت آن همیشه گوارشی نیست.
دوم، پوست. ترکیبات شیمیایی حاصل از متابولیسم غذا وارد جریان خون می‌شوند و از طریق بافت‌های بدن به پوست می‌رسند. بخشی از آن‌ها از طریق غدد عرقی دفع شده و با باکتری‌های پوست ترکیب می‌شوند تا بویی خاص ایجاد کنند. (در واقع، عرق به خودی خود بی‌بوست؛ بوی نامطبوع ناشی از فعالیت باکتری‌هایی است که در محیط مرطوب عرق رشد می‌کنند.)
غذاهای مختلف دارای ترکیبات شیمیایی گوناگونی هستند که در مراحل مختلف متابولیسم وارد عمل می‌شوند و شدت بوی متفاوتی ایجاد می‌کنند. با این حال، بیشتر بوهای تند منشأیی مشترک دارند: «گوگرد». جالب است که برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند ترکیبات گوگردی می‌توانند اثر معکوسی داشته و حتی جذابیت ما را افزایش دهند.
میوه و سبزیجات
سبزیجاتی مانند بروکلی، کلم، کلم بروکسل و گل‌کلم از پایه‌های رژیم غذایی سالم هستند، اما حاوی ترکیبات گوگردی زیادی‌اند که بویی شبیه به تخم‌مرغ فاسد دارند. وقتی این ترکیبات وارد جریان خون می‌شوند و با باکتری‌های پوست واکنش می‌دهند، بوی عرق می‌تواند به‌شدت تند و نافذ شود. این را «کری بیسون» (Kerry Beeson)، متخصص تغذیه، بیان می‌کند.
خوراکی‌های خانواده «آلیوم» (Allium) مانند سیر و پیاز نیز به دلیل داشتن همین ترکیبات گوگردی، بوی بدن و نفس را تغییر می‌دهند. وقتی بدن این مواد را می‌سوزاند، ترکیبات بدبویی مانند «دی‌آلیل دی‌سولفید» و «آلیل متیل سولفید» تولید می‌شود که در زمان‌های متفاوتی آزاد می‌گردند – اولی بلافاصله پس از خوردن و دومی حدود نیم ساعت بعد به اوج می‌رسد.
جالب آنکه، پژوهش‌ها نشان داده‌اند سیر با وجود آنکه نفس را بدبو می‌کند، می‌تواند بوی عرق زیر بغل را خوشایندتر سازد. در یک آزمایش، ۴۲ مرد به مدت ۱۲ ساعت پدهای زیر بغل برای جمع‌آوری عرق پوشیدند؛ برخی مقدار کمی سیر خوردند، برخی زیاد و برخی مکمل سیر مصرف کردند. سپس ۸۲ زن بوی این پدها را از نظر خوشایندی، جذابیت، مردانگی و شدت ارزیابی کردند. نتیجه نشان داد مردانی که سیر بیشتری خورده بودند، بوی جذاب‌تری داشتند. حتی کسانی که مکمل مصرف کرده بودند نیز نمره بالایی گرفتند.
دکتر «یان هاولیتسِک» (Jan Havlíček)، پژوهشگر رفتارشناسی انسانی و ارتباطات شیمیایی در دانشگاه چارلز جمهوری چک می‌گوید: «ما سه بار این مطالعه را تکرار کردیم چون از نتیجه شگفت‌زده بودیم». او معتقد است خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضد‌میکروبی سیر که سلامت فرد را بهبود می‌دهد، ممکن است عامل جذاب‌تر شدن بوی بدن مردان برای زنان باشد.
برخی سبزیجات اثر بسیار منحصربه‌فردی بر بوی بدن دارند. گیاه مارچوبه ترکیبی به نام «اسپارگوسیک اسید» (Asparagusic Acid) تولید می‌کند که هنگام گوارش در بدن، ترکیبات گوگردی آزاد می‌کند. این ترکیبات – از جمله «مِتانتِیول» و «دی‌متیل سولفید» – باعث می‌شوند بوی عرق و ادرار تغییر کند. ترکیبات گوگردی بسیار فرّار هستند و به‌سرعت در هوا پخش می‌شوند؛ به همین دلیل بوی آن‌ها به‌راحتی از درون کاسه توالت احساس می‌شود. این بو معمولاً بیش از پنج ساعت باقی می‌ماند.
با این حال، همه افراد این بو را تولید نمی‌کنند. پژوهش‌ها در این زمینه نتایج متفاوتی ارائه داده‌اند. در دهه ۱۹۵۰ میلادی، تحقیقات نشان داد کمتر از ۵۰ درصد مردم ادراری با بوی خاص مارچوبه تولید می‌کنند؛ اما در پژوهشی در سال ۲۰۱۰ مشخص شد بیش از ۹۰ درصد شرکت‌کنندگان چنین بویی داشتند. بنابراین نتیجه قطعی وجود ندارد. از سوی دیگر، همه افراد قادر به احساس این بو هم نیستند؛ به نظر می‌رسد توانایی تشخیص بوی تند ناشی از مارچوبه نیز به ژنتیک افراد بستگی دارد.
با نگاهی کلی‌تر، مصرف بیشتر میوه و سبزی می‌تواند به بوی خوشایندتر بدن منجر شود. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) در استرالیا نشان داد مردانی که میوه و سبزی بیشتری مصرف می‌کردند، بویی مطبوع‌تر – میوه‌ای‌تر، گلی‌تر و شیرین‌تر – داشتند.
این پژوهش همچنین نکته جالبی را مطرح کرد: هنگامی که افراد قرار است جذابیت چهره دیگران را ارزیابی کنند، پوست کمی زردتر که سرشار از «کاروتنوئید» است – مولکولی موجود در هویج، کدو تنبل و گوجه‌فرنگی – به‌طور قابل توجهی جذاب‌تر به نظر می‌رسد. با این حال، همان مطالعه دریافت که افرادی که رژیم غذایی‌شان شامل مقدار کمی چربی، گوشت، تخم‌مرغ و توفو (پنیر سویا) بود، بوی عرق مطبوع‌تری داشتند. در مقابل، رژیم‌های سرشار از کربوهیدرات «غیرجذاب‌ترین بو» را تولید کردند.
گوشت و ماهی
گوشت و ماهی نیز بوی خاصی ایجاد می‌کنند، زیرا پروتئین‌های حیوانی پس از تجزیه در بدن به آمینواسید و چربی تبدیل می‌شوند و از طریق عرق دفع شده و با باکتری‌های پوست ترکیب می‌گردند.
ماهی و حبوبات حاوی ترکیبی به نام «تری‌متیل‌آمین» هستند که بوی بسیار تندی دارد. در برخی افراد، بدن قادر به تبدیل این ماده به ترکیب بی‌بو نیست و در نتیجه اختلالی نادر به نام «تری‌متیل‌آمینوریا» یا «سندروم بوی ماهی» رخ می‌دهد. بیسون می‌گوید: «این وضعیت می‌تواند بوی بدن را بسیار زیاد کند.» برای نمونه، گزارشی در سال ۲۰۲۵ از پسربچه‌ای ۱۰ ماهه منتشر شد که پس از خوردن ماهی‌هایی مانند «شمشیرماهی» دچار بوی ماهی گندیده شد. این وضعیت موقتی بود و با مراقبت دقیق، او دوباره توانست ماهی بخورد بدون آنکه دچار سندرم شود.
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶، گروه تحت هدایت هاولیتسِک بررسی کرد که آیا مصرف گوشت بر جذابیت تأثیر دارد یا نه. در این آزمایش، ۳۰ مرد به مدت دو هفته رژیم گوشتی یا بدون گوشت داشتند. زنان بوی عرق آن‌ها را از نظر خوشایندی، جذابیت، مردانگی و شدت ارزیابی کردند. نتیجه نشان داد مردانی که گوشت نمی‌خوردند، بوی مطبوع‌تر، جذاب‌تر و ملایم‌تری داشتند. هاولیتسِک شگفت‌زده شده بود، چون تصور می‌کرد گوشت که بخشی از رژیم تکاملی انسان بوده، بوی بهتری ایجاد کند. اما او اضافه می‌کند که انسان‌های اولیه هرگز به میزانی که امروزه معمول است، گوشت نمی‌خوردند. مصرف گوشت یک چیز روزمره نبود و این عادت محصول جامعه صنعتی امروز است.
الکل و قهوه
مصرف الکل – به‌ویژه در صورت مصرف مکرر و زیاد – می‌تواند بوی نامطلوبی از طریق دستگاه گوارش و غدد عرق ایجاد کند. وقتی کبد الکل را تجزیه می‌کند، ترکیبی سمی و فرّار به نام «استالدهید» آزاد می‌شود که بوی مشخص و تند مشروب کهنه دارد. یک پژوهش نشان داد که افسران پلیس می‌توانند تنها از روی بوی دهان افراد، با دقتی بین ۶۰ تا ۸۵ درصد، تشخیص دهند که کسی الکل مصرف کرده است یا نه.
از سوی دیگر، الکل باعث کم‌آبی بدن و کاهش ترشح بزاق می‌شود، در نتیجه باکتری‌های دهان بیشتر تکثیر شده و بوی بد دهان طولانی‌تر می‌شود. در مطالعه‌ای روی ۲۳۵ نفر، کسانی که روزانه الکل می‌نوشیدند بیش از دیگران از بوی بد دهان شکایت داشتند و میزان ترکیبات گوگردی فرّار در تنفسشان بیشتر بود.
در پژوهشی دیگر در سال ۲۰۱۰، مردانی که در طول آزمایش به جای آب، آبجو نوشیده بودند، جذاب‌تر شدند – البته برای پشه‌ها، نه انسان‌ها.
کافئین موجود در قهوه و چای نیز می‌تواند غدد «آپوکرین» (Apocrine) را تحریک کند؛ این غدد مسئول تولید عرق در نواحی مانند زیر بغل و کشاله ران هستند. افزایش تعریق در این نواحی محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم می‌کند و می‌تواند بوی بدن را تشدید کند. حتی در مطالعه‌ای نشان داده شد که مولکول‌های کافئین در عرق نیز یافت می‌شوند، هرچند هنوز مشخص نیست که خود کافئین بر بوی بدن تأثیر مستقیم دارد یا نه.
دکتر رابرتز که درباره بو و روابط اجتماعی مطالعه می‌کند، گفت: «ما پستانداریم، و مانند همه پستانداران، بو نقش مهمی در تعاملات اجتماعی ما دارد».
منبع: حرف مرد