شب‌بیداری و دیرخوابی کودکان؛ تهدیدی جدی برای رشد مغز و رفتار
کم‌خوابی و بدخوابی در کودکان یکی از دغدغه‌های مهم والدین است. خواب کافی نه‌تنها برای رشد جسمانی کودک ضروری است، بلکه نقش کلیدی در یادگیری، تمرکز و سلامت روان او دارد. بی‌توجهی به الگوی خواب می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری داشته باشد.
خواب یکی از اساسی‌ترین نیازهای رشد در دوران کودکی است. کودکانی که خواب کافی و منظم ندارند، بیشتر در معرض مشکلات رفتاری، ضعف سیستم ایمنی، اختلالات یادگیری و حتی چاقی قرار می‌گیرند. این مشکل در عصر دیجیتال که کودکان با گوشی و تبلت تا نیمه‌شب بیدار می‌مانند، شایع‌تر شده است.
خواب ناکافی می‌تواند عملکرد مغزی کودک را مختل کند. خواب عمیق برای پردازش اطلاعات و تثبیت حافظه ضروری است و محرومیت از آن باعث کاهش تمرکز و افت تحصیلی می‌شود.
از نظر جسمی، هورمون رشد که برای رشد قد و ترمیم بافت‌های بدن حیاتی است، عمدتاً در خواب عمیق ترشح می‌شود. کمبود خواب می‌تواند رشد جسمی کودک را به تأخیر بیندازد.
بدخوابی همچنین بر خلق‌وخو تأثیر می‌گذارد. کودکانی که دیر می‌خوابند، بیشتر دچار پرخاشگری، اضطراب و نوسانات خلقی می‌شوند و روابط اجتماعی آن‌ها آسیب می‌بیند.
سیستم ایمنی نیز تحت تأثیر خواب ناکافی ضعیف می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونت‌ها افزایش می‌یابد. این موضوع به‌ویژه در فصل‌های سرد سال نگران‌کننده‌تر است.
عادات غذایی کودکان هم ممکن است تغییر کند. بی‌خوابی می‌تواند باعث افزایش اشتها و تمایل به خوراکی‌های ناسالم شود که زمینه‌ساز اضافه‌وزن و مشکلات متابولیک در آینده خواهد بود.
برای پیشگیری، والدین باید ساعت مشخصی برای خواب فرزندشان تعیین کنند، استفاده از وسایل دیجیتال را قبل از خواب محدود کنند و محیط خواب را آرام و تاریک نگه دارند.
همچنین بهتر است برنامه خواب کودک حتی در روزهای تعطیل ثابت بماند تا ساعت بیولوژیک بدن او تنظیم شود. رعایت این نکات باعث می‌شود کودک در طول روز انرژی بیشتری داشته باشد و شاداب‌تر باشد.