کاهش اکسیژن در خواب و آسیب مغزی: مراقب باشید
هشدار جدی: آپنه خواب و کاهش سطح اکسیژن خون می‌تواند به مغز و حافظه شما آسیب بزند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که آپنه خواب، به‌ویژه در مرحله خواب REM، با تخریب نواحی مغزی مرتبط با حافظه و افزایش خطر زوال شناختی ارتباط دارد. این یافته‌ها بر اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع این اختلال خواب تاکید می‌کند.
محققان در یافته‌های جدیدی گزارش داده‌اند که کاهش سطح اکسیژن خون طی دوره‌های آپنه خواب، با تخریب نواحی حیاتی مغز که مسئول حافظه هستند، ارتباط مستقیم دارد. این تغییرات مخرب به‌طور خاص با آپنه‌ای که در طول خواب REM (حرکت سریع چشم) رخ می‌دهد، مرتبط است؛ مرحله‌ای از خواب که برای رؤیا دیدن و تثبیت خاطرات جدید ضروری است.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهد هرچه سطح اکسیژن خون فرد به دلیل آپنه خواب در طول خواب REM پایین‌تر باشد، شدت تخریب مغز و آسیب به حافظه نیز بیشتر خواهد بود. این موضوع اهمیت پایش و درمان اختلالات خواب، به ویژه آپنه انسدادی خواب را دوچندان می‌کند.
«برایس مندر»، محقق ارشد این مطالعه و استادیار روانپزشکی در دانشگاه کالیفرنیا-ارواین، تاکید کرد: «آپنه انسدادی خواب یک اختلال خواب شایع است که با افزایش سن بیشتر دیده می‌شود. سطح پایین اکسیژن خون در طول خواب می‌تواند به توانایی مغز و بدن ما برای عملکرد صحیح آسیب برساند.» او افزود: «مطالعه ما نشان داد این کمبود اکسیژن، خصوصاً در خواب REM، ممکن است از طریق آسیب به رگ‌های خونی کوچک در مغز و تأثیرات پایین‌دستی آن بر نواحی مرتبط با حافظه، با زوال شناختی مرتبط باشد.»
افراد مبتلا به آپنه خواب در هنگام خواب دچار وقفه‌های تنفسی می‌شوند. کاهش ناشی از آن در سطح اکسیژن خون، مغز را وادار می‌کند تا فرد را برای از سرگیری تنفس، حتی برای لحظاتی کوتاه، بیدار کند. این چرخه معیوب می‌تواند بارها در طول شب تکرار شود و به مغز فشار وارد آورد.
در این مطالعه، محققان با بررسی اسکن‌های مغزی و پیگیری وضعیت خواب ۳۷ فرد با میانگین سنی ۷۳ سال (شامل ۲۴ نفر مبتلا به آپنه خواب) دریافتند که سطوح پایین‌تر اکسیژن در خواب REM با سطوح بالاتر آسیب به ماده سفید مغز همراه است. ماده سفید نقش کلیدی در ارتباطات بین نواحی مختلف مغز و همچنین در فرآیندهای یادگیری و حافظه ایفا می‌کند.
محققان دریافتند که کل زمان سپری شده با سطح اکسیژن خون کمتر از ۹۰٪، می‌تواند میزان آسیب ماده سفید در مغز افراد را پیش‌بینی کند. علاوه بر این، افرادی که آسیب بیشتری به ماده سفید داشتند، نواحی حیاتی مرتبط با حافظه مانند هیپوکامپ و قشر انتورینال کوچک‌تری نیز داشتند. همچنین، انقباض بیشتر در قشر انتورینال با عملکرد ضعیف‌تر در آزمون‌های حافظه همراه بود.
مندر در پایان خاطرنشان کرد: «یافته‌های ما ممکن است تا حدی توضیح دهد که چگونه آپنه انسدادی خواب از طریق تخریب مناطقی از مغز که از تثبیت حافظه در طول خواب پشتیبانی می‌کنند، در زوال شناختی مرتبط با پیری و حتی بیماری آلزایمر نقش دارد.» محققان تاکید کردند که این مطالعه وجود ارتباط را نشان می‌دهد، اما لزوماً ثابت نمی‌کند که آپنه خواب مستقیماً باعث زوال شناختی می‌شود و تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.