تستوسترون عامل اصلی تفاوت احساس گرما و سرما در زنان و مردان

این یافته‌ها بار دیگر توجه دانشمندان را به نقش هورمون‌ها در تنظیم دمای بدن و درک انسان از سرما و گرما جلب کرده است.

به گزارش منابع علمی، تستوسترون که مهم‌ترین هورمون مردانه به شمار می‌رود، تأثیر مستقیمی بر سوخت‌وساز بدن دارد. سطح بالای این هورمون باعث افزایش فعالیت سلولی و در نتیجه تولید بیشتر انرژی حرارتی می‌شود. به همین دلیل مردان اغلب در شرایط یکسان، نسبت به زنان احساس گرمای بیشتری دارند و کمتر از سرما شکایت می‌کنند.

تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که عمدتا در بیضه‌ها تولید می‌شود و در مقادیر کمتر در تخمدان‌های زنان و غدد فوق کلیوی هر دو جنس نیز ساخته می‌شود.

بنابراین به دلیل بالا بودن تستوسترون، عضلات مردان، حتی هنگام استراحت، گرمای بیشتری تولید می‌کنند. مردان، به‌ویژه کسانی که عضلات بزرگ و پر از «میتوکندری» (نیروگاه کوچک درون سلولی) دارند، کالری بیشتری می‌سوزانند و گرمای بیشتری از خود ساطع می‌کنند؛ به همین دلیل بسیاری از ورزشکاران مرد می‌توانند با وجود خوردن زیاد و حتی بدون فعالیت شدید، وزن خود را کنترل کنند.

در مقابل، زنان که معمولا تستوسترون کمتری دارند و عضلاتشان میتوکندری کمتری دارد، کالری کمتری مصرف و گرمای کمتری تولید می‌کنند. به همین دلیل کاهش وزن برای زنان معمولا نیازمند کاهش مصرف کالری و فعالیت بدنی بیشتر است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که زنان به دلیل سطح پایین‌تر تستوسترون و وجود هورمون استروژن، متابولیسم آرام‌تری دارند. این موضوع موجب می‌شود که دمای مرکزی بدن آن‌ها پایین‌تر از مردان باشد. برای نمونه، در یک آزمایش که روی ۳۰۰ نفر در اروپا انجام شد، دمای میانگین بدن مردان حدود ۳۷ درجه و در زنان ۳۶.۵ درجه ثبت شد. این نیم درجه تفاوت در ظاهر ناچیز به نظر می‌رسد، اما در احساس واقعی افراد نسبت به سرما و گرما تأثیر قابل ملاحظه‌ای دارد.

افزون بر این، پژوهشگران به ساختار عضلانی و میزان چربی بدن نیز اشاره می‌کنند. مردان به طور معمول توده عضلانی بیشتری دارند که هنگام فعالیت حرارت بیشتری تولید می‌کند. در مقابل، بدن زنان با ذخیره چربی بالاتر بیشتر برای حفظ انرژی طراحی شده است تا تولید گرما. همین تفاوت موجب می‌شود که زنان در محیط‌های سرد بیشتر به لباس‌های گرم نیاز پیدا کنند، در حالی که مردان احساس راحتی بیشتری دارند.

جالب اینجاست که تغییرات هورمونی در طول زندگی نیز می‌تواند بر احساس گرما تأثیر بگذارد. به گفته کارشناسان، زمانی که سطح تستوسترون در مردان مسن کاهش می‌یابد، حساسیت آن‌ها به سرما بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، زنان در دوران یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی و کاهش استروژن، گاهی دچار گُرگرفتگی می‌شوند که خلاف الگوی معمول است.

کارشناسان تأکید دارند که این موضوع صرفاً به تفاوت جنسیتی محدود نمی‌شود، بلکه عوامل دیگری همچون سبک زندگی، فعالیت بدنی، تغذیه و حتی شرایط محیطی می‌توانند در احساس گرما و سرما نقش داشته باشند. با این حال، نقش تستوسترون به عنوان محرک اصلی متابولیسم و تنظیم دمای بدن، بیشترین سهم را در این تفاوت میان زنان و مردان ایفا می‌کند.