سرطان پوست چیست؟چه وقت باید نگران باشیم؟ علل، پیشگیری و رژیم غذایی

پوست اولین خط دفاعی بدن در برابر عوامل بیرونی است و روزانه در معرض اشعه فرابنفش خورشید، آلودگی هوا و مواد شیمیایی قرار دارد. سرطان پوست زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های پوست شروع به رشد غیرعادی می‌کنند و کنترل تقسیم سلولی از دست می‌رود. رایج‌ترین انواع سرطان پوست شامل کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم است. شناخت علائم اولیه می‌تواند جان افراد را نجات دهد، زیرا در صورت تشخیص زودهنگام، درمان با احتمال موفقیت بالا انجام می‌شود.

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید بدون محافظت مهم‌ترین علت بروز سرطان پوست است. اشعه فرابنفش باعث آسیب به DNA سلول‌ها می‌شود و این آسیب در طول زمان می‌تواند منجر به سرطانی شدن سلول‌ها شود. استفاده از دستگاه‌های سولاریوم و برنزه‌کردن مصنوعی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. افرادی با پوست روشن، موی بلوند یا قرمز و چشم‌های رنگی نسبت به دیگران آسیب‌پذیرتر هستند. عوامل ژنتیکی و ضعف سیستم ایمنی نیز می‌توانند زمینه‌ساز بروز این سرطان شوند.

علائم هشداردهنده سرطان پوست شامل ظاهر شدن خال‌های جدید، تغییر رنگ یا شکل خال‌های موجود، زخم‌هایی که بهبود نمی‌یابند، یا لکه‌های پوسته‌پوسته و خونریزی‌کننده است. خال‌های غیرقرینه، با لبه‌های نامنظم و تغییرات سریع در اندازه یا رنگ باید جدی گرفته شوند. حتی خال‌هایی که درد یا خارش ندارند، اگر ظاهرشان تغییر کند باید توسط پزشک بررسی شوند.

پیشگیری نقش کلیدی دارد. استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF بالای ۳۰ و تجدید آن هر دو ساعت به‌ویژه در فضای باز ضروری است. پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند، کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی در ساعات اوج تابش خورشید توصیه می‌شود. کودکان و نوجوانان باید از سنین پایین آموزش ببینند که از آفتاب‌سوختگی جلوگیری کنند، زیرا آسیب‌های پوستی دوران کودکی می‌توانند سال‌ها بعد منجر به سرطان شوند.

رژیم غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به محافظت از پوست کمک کند. میوه‌ها و سبزیجات رنگارنگ مانند هویج، اسفناج، گوجه‌فرنگی و انواع توت‌ها سرشار از ویتامین C، E و بتاکاروتن هستند که به ترمیم آسیب‌های پوستی کمک می‌کنند. مصرف ماهی‌های چرب مثل سالمون به دلیل داشتن اسیدهای چرب امگا ۳ التهاب پوست را کاهش می‌دهد. نوشیدن آب کافی نیز برای حفظ رطوبت و سلامت پوست حیاتی است.

تشخیص سرطان پوست با معاینه بالینی و در صورت لزوم بیوپسی انجام می‌شود. اگر ضایعه مشکوک زود تشخیص داده شود، درمان می‌تواند شامل جراحی ساده و برداشت توده باشد. در موارد پیشرفته‌تر، درمان‌های ترکیبی مانند پرتودرمانی یا ایمنی‌درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مراجعه دوره‌ای به متخصص پوست برای افرادی که سابقه خانوادگی دارند یا ضایعات متعدد پوستی دارند ضروری است.

سبک زندگی سالم شامل خواب کافی، کاهش استرس و پرهیز از دخانیات نیز در سلامت پوست تأثیرگذار است. سیگار باعث تسریع روند پیری پوست و کاهش توانایی ترمیم سلولی می‌شود. ورزش منظم با بهبود جریان خون به پوست کمک می‌کند تا اکسیژن و مواد مغذی بیشتری دریافت کند و آسیب‌ها سریع‌تر ترمیم شوند.