روش گالوانیزه گرم چیست و چه تفاوتی با گالوانیزه سرد دارد؟
اگر تا به حال آهن یا فولاد زنگ زده را دیده باشید، می‌دانید که این اتفاق چقدر سریع می‌تواند استحکام آن‌ها را از بین ببرد.
فلز بدون محافظ در برابر رطوبت و هوا دوام چندانی ندارد و کم‌کم پوسته پوسته و شکننده می‌شود. حالا تصور کنید قطعاتی مثل بدنه خودرو، تیرآهن یک ساختمان یا حتی لوازم خانگی در معرض این فرسایش قرار بگیرند، قطعا عمرشان خیلی کوتاه خواهد بود.
برای جلوگیری از چنین اتفاقی، روشی به نام گالوانیزه کردن به وجود آمده است. در این روش، سطح فولاد یا آهن با لایه‌ای از فلز روی (Zn) پوشانده می‌شود. این لایه مانند یک سپر دفاعی عمل می‌کند. خودش به مرور زمان خورده می‌شود، اما اجازه نمی‌دهد رطوبت یا اکسیژن به فلز اصلی برسند. به همین دلیل، فلز مادر سالم می‌ماند و سال‌ها بیشتر عمر می‌کند.
اما گالوانیزه کردن تنها به یک شکل انجام نمی‌شود. بسته به شرایط، این کار می‌تواند به دو روش گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد صورت گیرد. هر کدام از این روش‌ها ویژگی‌های مخصوص خود را دارند و دانستن تفاوتشان کمک می‌کند انتخاب درستی برای هر پروژه داشته باشیم.
گالوانیزه گرم چیست؟
وقتی صحبت از گالوانیزه گرم می‌شود، منظور فرایندی است که طی آن ورق فولادی را در یک حوضچه پر از فلز روی ذوب شده غوطه‌ور می‌کنند. دمای این حوضچه بسیار بالا و حدود ۴۶۰ درجه سانتی‌گراد است. در چنین شرایطی، روی به سطح فولاد می‌چسبد و با آن واکنش می‌دهد. نتیجه این واکنش، ایجاد یک لایه محکم و یکنواخت است که مثل یک محافظ دائمی جلوی زنگ زدگی را می‌گیرد.
ویژگی مهم این روش این است که پوشش ایجاد شده فقط روی سطح ورق نمی‌نشیند، بلکه به لایه‌های زیرین هم نفوذ می‌کند و یک پیوند فلزی قوی به وجود می‌آورد. به همین دلیل، عمر ورق‌هایی که به روش گالوانیزه گرم تولید می‌شوند، بسیار بیشتر از ورق‌های معمولی است. این ورق‌ها حتی اگر در محیط‌های مرطوب یا صنعتی استفاده شوند، باز هم دیرتر دچار خوردگی می‌شوند.
ظاهر ورق‌های گالوانیزه گرم هم خاص است. وقتی ورق از حوضچه بیرون می‌آید و خنک می‌شود، روی سطح آن طرح‌هایی کریستالی شکل می‌گیرد که به آن‌ها اسپنگل یا همان گل گالوانیزه می‌گویند. اندازه این گل‌ها می‌تواند ریز، متوسط یا درشت باشد و همین موضوع باعث می‌شود ورق‌ها از نظر ظاهری هم تنوع داشته باشند. البته در بعضی شرایط هم ورق بدون گل تولید می‌شود.
از آن‌جا که در فرایند گالوانیزه گرم، ورق فولادی در دمای بالا با فلز روی پیوند می‌زند و لایه‌ای مقاوم روی سطح آن ایجاد می‌شود، طبیعی است که محصول نهایی ویژگی‌های خاصی مثل ماندگاری بیشتر و مقاومت بالاتر در برابر زنگ زدگی داشته باشد. همین پیچیدگی تولید و مزیت‌های فنی باعث می‌شود که قیمت ورق گالوانیزه معمولا بالاتر از ورق‌های ساده‌تری مثل ورق سیاه باشد. به همین دلیل هنگام انتخاب، خریداران علاوه بر مشخصات فنی باید هزینه نهایی را هم در نظر بگیرند تا بهترین تصمیم متناسب با پروژه خود بگیرند.
گالوانیزه گرم را می‌توان یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای افزایش طول عمر فولاد دانست. در این شیوه، ورق ساده فولادی به محصولی مقاوم و بادوام تبدیل می‌شود که در برابر زنگ‌زدگی و شرایط سخت محیطی مقاومت بالایی دارد. اما این تنها روش گالوانیزه کردن نیست، روش دیگری هم وجود دارد که با فرآیندی متفاوت انجام می‌شود و همین تفاوت‌ها باعث می‌شود نتیجه نهایی شباهت چندانی به گالوانیزه گرم نداشته باشد.
گالوانیزه سرد چیست؟
اگر بخواهیم ساده بگوییم، گالوانیزه سرد یک نوع پوشش‌دهی سطحی است که در آن برخلاف روش گرم، خبری از حوضچه‌های مذاب و دمای بالا نیست. در این روش، ورق فولادی با استفاده از رنگ یا پوششی که مقدار زیادی پودر روی دارد، محافظت می‌شود. این ترکیب معمولا به صورت اسپری، برس یا غلطک روی سطح ورق قرار می‌گیرد و پس از خشک شدن، یک لایه نقره‌ای و صاف روی آن ایجاد می‌کند.
این پوشش مثل یک زره نازک عمل می‌کند و مانع رسیدن رطوبت و اکسیژن به فولاد می‌شود. ضخامت لایه به راحتی قابل کنترل است. یعنی بسته به نیاز می‌توان لایه نازک‌تر یا ضخیم‌تر ایجاد کرد. با این حال، چون در این روش اتصال روی به فولاد به اندازه گالوانیزه گرم محکم نیست، مقاومت آن کمتر است و بیشتر برای جاهایی استفاده می‌شود که ظاهر و زیبایی سطح اهمیت بالاتری دارد. به همین دلیل، ورق‌هایی که با گالوانیزه سرد پوشش داده می‌شوند، معمولا سطحی براق‌تر و یکنواخت‌تر دارند.
کاربرد اصلی گالوانیزه سرد بیشتر در ترمیم بخش‌های آسیب دیده، سازه‌های کوچک یا محل‌هایی است که امکان اجرای روش گرم وجود ندارد. مثلا وقتی بخشی از یک قطعه گالوانیزه شده خراش بردارد، می‌توان با همین روش سرد، آن قسمت را دوباره پوشش داد.
نکته مهم اینجاست که تقریبا همه مقاطع گالوانیزه مثل پروفیل و لوله، در اصل از همین ورق‌ها ساخته می‌شوند. یعنی اگر ورق پایه ضعیف باشد، محصول نهایی هم کیفیت پایینی خواهد داشت. برای همین است که وقتی در بازار درباره‌ی قیمت لوله گالوانیزه صحبت می‌شود، عملا منظور همان هزینه تولید و کیفیت ورق گالوانیزه‌ای است که پایه کار را تشکیل داده است. این ارتباط خیلی ساده نشان می‌دهد که انتخاب نوع پوشش چه تاثیر مستقیمی روی محصول نهایی دارد.
گالوانیزه سرد بیشتر یک راه‌حل کاربردی برای ایجاد پوشش سبک و زیباست. روشی که اجرای آن راحت‌تر است، اما دوام آن به اندازه‌ی گالوانیزه گرم نیست. همین تفاوت در میزان حفاظت باعث می‌شود همیشه این پرسش پیش بیاید که کدام روش بهتر است و هر کدام در چه شرایطی کاربرد بیشتری دارند؟
تفاوت گالوانیزه گرم و سرد
وقتی صحبت از گالوانیزه می‌شود، دو روش گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد پیش روی ما قرار می‌گیرد.
هر کدام شیوه خاص خود را برای ایجاد لایه محافظ روی فولاد دارند و همین تفاوت در روش، باعث می‌شود عملکرد، دوام و حتی هزینه آن‌ها با هم فرق داشته باشد. برای اینکه انتخاب در پروژه‌های مختلف راحت‌تر شود، بهتر است این دو روش را در کنار هم ببینیم و ویژگی‌هایشان را مقایسه کنیم.
در جدول زیر، خلاصه‌ای از مهم‌ترین تفاوت‌های گالوانیزه گرم و سرد آورده شده تا بتوانید تصمیم بگیرید کدام گزینه برای کار شما مناسب‌تر است.
هر دو روش گالوانیزه گرم و سرد، پاسخ‌هایی متفاوت به نیاز مشترک "محافظت از فولاد در برابر خوردگی" هستند. گالوانیزه گرم با ایجاد یک لایه ضخیم و ماندگار، خیال شما را در پروژه‌هایی که در معرض رطوبت و شرایط سخت قرار دارند راحت می‌کند. در مقابل، گالوانیزه سرد برای محیط‌های کنترل شده یا کارهایی که دقت و ظاهر اهمیت بیشتری دارد، گزینه‌ای سریع و کارآمد به حساب می‌آید.
اما دانستن این تفاوت‌ها فقط نیمی از راه است. نیمه دیگر، انتخاب منبعی مطمئن برای خرید است. تجربه نشان داده وقتی پروژه‌ای جدی روی میز است، کارفرماها ترجیح می‌دهند سراغ مجموعه‌هایی بروند که هم تنوع محصول، و هم سابقه اعتمادسازی در بازار دارند. یکی از این مجموعه‌ها فولادسل (https://fooladsell.com) است که بسیاری از پیمانکاران به خاطر اطمینان از کیفیت و پشتیبانی، تهیه مقاطع گالوانیزه‌شان را از آن انجام می‌دهند. همین اطمینان است که باعث می‌شود انتخاب شما در عمل نتیجه بهتری به همراه داشته باشد.
