//
کدخبر: ۳۶۷۵۵۸ //

سر ارادت ما و آستان حضرت دوست (ارادت شاعران و امام حسین ع)

به قلم حامد وفاپور، دانش آموخته زبان و ادب فارسی در مقطع دکتری

سر ارادت ما و آستان حضرت دوست (ارادت شاعران و امام حسین ع)
به گزارش فرتاک نیوز،

شعر، ادبیات و هنر از کلیدی ترین عوامل ماندگاری و پویایی هر تفکر و فرهنگی محسوب می شوند که در این بین شعر در طول زمان نقش بسزایی در عمومی شدن و مانایی اندیشه‌ها داشته و ابزار مهمی برای ترویج و تثبیت  تفکر و  جریان‌ها بوده است، چرا که سر چشمه شعر، نشأت گرفته از احساسات و عوامل درونی شخص بوده و همین بسنده است تا حس زیبایی دوستی انسان را به وجد آورد.  واقعه عاشورا و جانفشانی‌های امام حسین (ع) و یاران باوفای آن حضرت نیز که سر آمد و حد اعلای یک تفکر و فرهنگ، و در بردارنده اهداف والای انسانی است از ابزار شعر بهره جسته  و شعر در به تصویر کشیدن و ذکر زیبایی ها و مصائب روز کربلا نقش مهمی را ایفا کرده است. چرا که در همان لحظات شکل گیری و خلق واقعه عظیم عاشورا نخستین ابیات از سوی خود مجاهدین دشت نینوا (با رجز خوانی ها)  سروده شد و یا اشعار گفته شده مادران، همسران و نزدیکان شهدای دشت نینوا نیز از نمونه‌های اشعار سروده شده در ذکر روز عاشورا است. همچنین اولین مرثیه هایی که برای امام حسین (علیه السلام) در ظهر عاشورا از زبان اهل بیت امام علیه السلام سروده شد. 

حضرت زینب کبری (س)  در روز شهادت امام حسین (ع)  می فرمایند :

 («علی الطف السلام و ساکنیه/ و روح الله فی تلک القباب» 

یا این ابیات که امام حسین علیه السلام در زمان خدا حافظی به حضرت سکنیه می فرمایند : 

 «لاتحرقی قلبی بدمعک حسرتا/ مادام منی الروح فی جثمانی/ فاذا قتلت فأنت اولی...»

اما بعد از حاضرین و شاهدین دشت کربلا بسیاری دیگر از شعرای عرب زبان جانفشانی و شهادت مظلومانه امام حسین علیه السلام و یاران باوفای آن حضرت را به زیبایی به تصویر کشیده اند، نویسنده کتاب ادب الطف، از آغاز نهضت عاشورا تا قرن پانزدهم تعداد شعرایی که واقعه کربلا را به تصویر کشیده اند بیش از 500 تن بر می شمرد. در کتاب دانش نامه عاشورایی نیز نویسنده می‌گوید : 340 نفر شاعر فارسی زبان از بعد از واقعه عاشورا در این باره شعر سروده اندو  نخستین شاعر فارسی زبان که وقایع روز عاشورا را به نظم در آورده است کسایی مروزی است. 

کسایی مروزی در سال 341 هجری قمری به دنیا آمد. بدیع الزمان فروزانفر در باره شعر او نوشته است :(( کسایی از شعرای بزرگ ایران است و به همین مایه اندک که از اشعارش باقی مانده است اندازه وسعت فکر و دقت و خیال و حسن بلاغت و براعت طبع او را می توان دانست. اشعار کسایی به لطافت و دقت تشبیه ممتاز است و در این فن عده کمی به پای او می رسند.))  

کسایی نخست شاهان  را مدح می کرد اما به زودی از این کار پشیمان شد و روی به سرودن اشعار مذهبی آورد.

قصیده مسمط او کهن ترین سوگ نامه کربلاست که در پنجاه بیت و در بحر عروض ((مفعول فاعلاتن / مفعول فاعلاتن)) سروده شده است  از ابیات این قصیده است که :

دست از جهان بشویم عز و شرف نجویم

مدح و غزل نگویم مقتل کنم تقاضا

میراث مصطفی را فرزند مرتضی را

مقتول کربلا را تازه کنم تولا

آن نازش محمد پیغمبر مؤید

آن سید ممجد شمع و چراغ دنیا

آن میر سربریده در خاک خوابیده

از آب نا چشیده گشته اسیر غوغا

تنها و دلشکسته بر خویشتن گرسته

از خان و مان گسسته و از اهل بیت و آبا

و در ادامه

بیچاره شهر بانو مصقول کرده زانو

بیجاده گشته لؤلؤ بر درد نا شکیبا

آن زینب غریوان اندر میان دیوان

آل زیاد و مروان نظاره گشته عمدا

پس از کسایی مروزی قطران تبریزی نیز تشنگی امام حسین علیه السلام و یاران آن حضرت را در بیتی اینگونه به تصویر می کشد که :

رفتی ز جهان به تشنگی بیرون

مانند شهید کربلا بودی

از دیگر شعرای پارسی زبان و از نخستین شعرای اهل سنت که در مدح حضرت ابا عبد الله علیه السلام شعر سروده است سنایی غزنوی است که می گوید :

در این دوره حتی سنایی که از شاعران سنی بود، به‌عنوان نخستین شاعر اهل سنت در مدح امام حسین سروده است:

در این دوره حتی سنایی که از شاعران سنی بود، به‌عنوان نخستین شاعر اهل سنت در مدح امام حسین سروده است:

پسر مرتضی، امیر حسین

که چنویی نبود، در کونین

اصل و فرعش، همه وفا و صفا

عفو خشمش، همه سکون و رضا

یا در این ابیات که :

سراسر جمله عالم پر زنانند

زنی چون فاطمه خیر النسا کو؟

سراسر جمله عالم پر شهید است

شهیدی چون حسین کربلا کو؟  

محتشم کاشانی نیز از مشهورترین شاعرانی است که در وصف روز عاشورا شعر سروده است  و  او را «پدر مرثیه‌‌سرایی ایران» نیز نامیده‌اند و ترکیب‌بند معروف او با نام «باز این چه شورش است» هنوز هم در عزاداری‌های ابا عبدالله خوانده می‌شود و الهام‌بخش سرایش اشعار عاشورایی زیادی شده است:

باز این چه شورش است که در خلق عالم است

باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است

باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین

بی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است

این صبح تیره باز دمید از کجا کزو

کار جهان و خلق جهان جمله درهم است

گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب

کاشوب در تمامی ذرات عالم است

همان طور که در ابتدای این مطلب عنوان شد تعداد شعرایی که در به تصویر کشیدن وقایع روز عاشورا شعر سروده  فراوان هستند و ذکر نام و اشعار آنها در این مقال نمی‌گنجد بنابر این به ذکر نام این چند شاعر و ابیاتی از آنها بسنده می کنیم.

 

برای ورود به کانال تلگرام فرتاک نیوز کلیک کنید.
آیا این خبر مفید بود؟
کدخبر: ۳۶۷۵۵۸ //
ارسال نظر
 
اخبار مرتبط سایر رسانه ها
اخبار از پلیکان
اخبار روز سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان