پازل‌های دیداری که مغز را به چالش می‌کشد: تصاویری که هم‌زمان دو حیوان را نشان میدهند
دانشمندان دانشگاه جانز هاپکینز با استفاده از هوش مصنوعی، تصاویر جدیدی خلق کرده‌اند که می‌توانند نحوه پردازش تصاویر در ذهن انسان را آشکار کنند.
این تصاویر که «پازل‌های دیداری» نام گرفته‌اند، هر کدام دو حیوان را در خود جای داده‌اند، اما تنها یکی از آن‌ها در هر لحظه قابل تشخیص است؛ آن هم بدون انتخاب فرد بیننده.
مانند جدول‌های واژه‌سازی که با تغییر ترتیب حروف، کلمه‌ای دیگر ساخته می‌شود، این تصاویر نیز با چرخش زاویه دید، تصویری کاملاً متفاوت را نشان میدهند. برای نمونه، یکی از این پازل‌ها در حالت عادی یک خرس را نمایش می‌دهد، اما با چرخش ۹۰ درجه‌ای، تصویر به پروانه‌ای تبدیل می‌شود.
تال بوگر، دانشجوی دکتری و نویسنده اصلی این پژوهش، می‌گوید: «ویژگی خاص این تصاویر این است که به بیننده فرصت نمی‌دهند تا ابتدا یکی از دو تصویر را به‌وضوح ببیند. ما توانسته‌ایم از یک تصویر ثابت، دو درک متفاوت بسازیم.»
ادراک انسان برخلاف دوربین، فرآیندی پیچیده و پر از فرضیات، فیلترها و برداشت‌های ذهنی است. اطلاعات نامرتب و پر هرج‌ومرج دریافتی از چشم، در مغز به‌گونه‌ای سازمان‌دهی می‌شود که قابل درک باشد. همین موضوع کار مطالعه عملکرد ادراک را برای دانشمندان دشوار می‌سازد، چرا که نمی‌دانند دقیقاً کدام ویژگی تصویر بیشترین تأثیر را دارد.
دکتر چاز فایراستون، سرپرست آزمایشگاه ادراک و ذهن در این دانشگاه، توضیح می‌دهد: «اگر بخواهیم بفهمیم مغز چگونه به اندازه اشیاء واکنش نشان می‌دهد، باید در نظر بگیریم که اشیاء بزرگ و کوچک در مغز در نواحی متفاوتی پردازش می‌شوند. اما اگر بخواهیم یک خرس و یک پروانه را مقایسه کنیم، آن‌ها از نظر شکل، رنگ و بافت نیز تفاوت دارند.»
پازل‌های دیداری این مشکل را برطرف می‌کنند، زیرا هر دو تصویر از یک ترکیب پیکسلی ساخته شده‌اند. دانشمندان با بررسی اینکه افراد کدام حیوان را تشخیص میدهند و واکنششان چگونه است، توانسته‌اند دریچه‌ای تازه به درک عملکرد ذهن باز کنند.
در یکی از آزمایش‌ها، افراد باید اندازه ایده‌آل خرس و پروانه را مشخص می‌کردند. یافته‌ها نشان داد که شرکت‌کنندگان تمایل داشتند تصویر خرس را بزرگ‌تر از تصویر پروانه ببینند، حتی با اینکه هر دو تصویر یکی بودند و فقط جهت‌شان تغییر کرده بود. این نتیجه، تأثیر اندازه واقعی در ذهن را اثبات کرد.
پژوهشگران معتقدند این تصاویر می‌توانند در آینده برای بررسی دیگر جنبه‌های ادراک، از جمله تشخیص اشیاء زنده و بی‌جان، مورد استفاده قرار گیرند. آن‌ها اکنون در حال طراحی تصاویری هستند که یک شیء زنده را در یک جهت و یک شیء بی‌جان را در جهت دیگر نشان دهند، بدون اینکه سایر ویژگی‌ها تفاوت کنند.
