با پیشگیری آگاهانه از وقوع مسمومیت‌ها، زندگی را ایمن‌تر کنیم
«با پیشگیری آگاهانه از وقوع مسمومیت‌ها، زندگی را ایمن‌تر کنیم»؛ شعاری که امسال یادآور ضرورت فرهنگ‌سازی و آموزش خانواده‌ها در نگهداری ایمن دارو و مواد شیمیایی است.
دکتر ویانا نظری، داروساز، در گفت وگو با فرتاک نیوز با اشاره به شعار سال در حوزه پیشگیری از مسمومیت‌ها با عنوان «با پیشگیری آگاهانه از وقوع مسمومیت‌ها، زندگی را ایمن‌تر کنیم» گفت: هدف از این شعار، ارتقای آگاهی خانواده‌ها و تأکید بر نقش آموزش در پیشگیری از مسمومیت‌ها، به‌ویژه در میان کودکان خردسال است.
وی با بیان اینکه کودکان کوچک‌اند اما در خطر بزرگ، افزود: اکثر مسمومیت‌های اتفاقی در کودکان زیر پنج سال رخ می‌دهد و دلیل اصلی آن بی‌توجهی والدین به نحوه نگهداری داروها و مواد شیمیایی است. کودکان ذاتاً کنجکاو هستند و دنیای اطراف خود را از طریق لمس کردن و مزه کردن می‌شناسند، اما همین رفتار طبیعی می‌تواند در صورت دسترسی به مواد سمی، خطرآفرین باشد. به گفته‌ی این داروساز، حجم بدن پایین‌تر، متابولیسم سریع‌تر و ناآگاهی از خطرات باعث می‌شود مسمومیت در کودکان سریع‌تر و شدیدتر بروز کند و حتی منجر به بستری شدن یا مرگ شود.
دکتر نظری با اشاره به داده‌های مراکز کنترل سموم کشور توضیح داد: الگوهای مسمومیت خانگی نشان می‌دهد بیشتر موارد در خانه و در محیط زندگی کودک رخ می‌دهد. این آمار نشان‌دهنده‌ی ضعف در کنترل دسترسی کودکان به مواد خطرناک است.
وی افزود: سه عامل اصلی مسمومیت در کودکان شامل داروهای خانگی بدون بسته‌بندی اصلی، شربت‌های رنگی و جذاب، و مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده هستند. به گفته‌ی او، یکی از مهم‌ترین گام‌ها در پیشگیری، شناسایی رفتارهای اشتباه والدین است. از جمله این خطاها می‌توان به نگهداری دارو در بطری نوشیدنی، دادن داروی بزرگسالان به کودک بدون تجویز پزشک، استفاده از سرنگ یا قاشق غیر دارویی برای اندازه‌گیری، و گذاشتن داروها در دسترس کودک اشاره کرد.
او تأکید کرد: والدین باید از مصرف خودسرانه‌ی دارو برای کودکان خودداری کنند، داروها را از بسته‌بندی اصلی خارج نکنند، از وسایل اندازه‌گیری استاندارد استفاده کنند و حتی داروهای ظاهراً بی‌خطر مانند مولتی‌ویتامین‌ها را دور از دسترس کودکان قرار دهند.
این داروساز درباره‌ی مسمومیت با مواد شیمیایی خانگی نیز گفت: ترکیب مواد شوینده مختلف می‌تواند گازهای سمی و کشنده تولید کند. همچنین مصرف الکل یا مواد شیمیایی در مقادیر بالا می‌تواند موجب تحریک گوارشی، آسیب عصبی، افت قند خون و حتی کما شود.
او با تأکید بر اهمیت واکنش درست در دقایق ابتدایی مسمومیت خاطرنشان کرد: در ده ثانیه اول باید آرامش خود را حفظ کرد؛ چرا که وحشت و سردرگمی می‌تواند باعث تأخیر در تماس با مراکز درمانی شود. القای استفراغ نیز همیشه راه درستی نیست و در برخی موارد مانند مسمومیت با مواد نفتی یا برخی داروها، خطرناک است.
دکتر نظری توصیه کرد در چنین مواقعی والدین باید فوراً با مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم (DPIC) به شماره ۱۹۰ داخلی ۳، کد ۲ تماس بگیرند و در صورت بروز علائمی مانند بیهوشی، تشنج یا تنگی نفس، با اورژانس ۱۱۵ ارتباط بگیرند. همچنین بهتر است ظرف دارو یا ماده بلعیده‌شده را به همراه کودک به مرکز درمانی منتقل کنند تا پزشکان بتوانند درمان مناسب را سریع‌تر آغاز کنند.
او افزود: در صورت تماس مواد سمی با پوست یا چشم، محل تماس باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با آب فراوان شسته شود تا غلظت ماده کاهش یابد.
در پایان، دکتر نظری با تأکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی گفت: «پیشگیری از مسمومیت تنها با آگاهی و تغییر فرهنگ نگهداری مواد خطرناک در خانه ممکن است. هر دارو، حتی ویتامین‌ها، در دوز بالا می‌تواند سمی باشد. بنابراین نگهداری ایمن داروها و مواد شوینده در کمدهای قفل‌دار و دور از دسترس کودکان باید به یک عادت همگانی تبدیل شود.»
