کاخ سفید و سودای رسوخ در آینده سوریه

 «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه آمریکا چند هفته پیش از برنامه ریزی کاخ سفید برای حفظ حداقل دوهزار نظامی این کشور در سوریه و تشکیل یک نیروی مرزبانی 30هزار نفری با حضور پررنگ کُردها خبر داد. اعلام این تصمیم در کنار برخی مسائل دیگر همچون حمله نظامی ترکیه به مناطق کردنشین بر پیچیدگی اوضاع افزوده است.

در روزهای گذشته در عرصه میدانی سوریه تحولاتی به سرعت رخ می دهد که یکی از آن ها هشدار کاخ سفید در خصوص پیامدهای اقدام نظامی آنکارا است. از طرف دیگر کاخ سفید ادعاهایی را در زمینه احتمال وقوع حملات شیمیایی در سوریه مطرح کرده است.

بسیاری از تحلیلگران مسائل منطقه ای اعتقاد دارند کاخ سفید در حال زمینه چینی برای طولانی کردن جنگ داخلی در این کشور به منظور حضور دائمی در سوریه است.

** ترامپ و دگرگونی سیاست آمریکا در سوریه

مداخله جویی آمریکا در سوریه اگرچه از زمان «باراک اوباما» شروع شد اما رئیس جمهوری پیشین آمریکا هیچگاه اعلام نکرد که قصد دارد به عنوان نیروی اشغالگر در این کشور نقش آفرین باشد.

اکنون خط مشی های کاخ سفید تغییر کرده است. این موضوع بخشی از تحلیل تارنمای روزنامه «اردن تایمز» است که می نویسد: ترامپ در صدد است تا جنگی را در سوریه به راه بیندازد. ترامپ پیش از انتخاب به عنوان رئیس جمهوری آمریکا گفته بود آمریکا در تنش دیگری مداخله نمی کند و پای خود را از عراق، افغانستان، سوریه و لیبی عقب خواهد کشاند. تنها با گذشت یک سال از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید مشخص شد که وی دخالت نظامی ایالات متحده در همه این مناطق را افزایش داده است. ترامپ اکنون به دخالت در تنها جایی که فکر نمی کند اوکراین است زیرا از خطرات آن آگاه است.

بنا به گفته وزیر امور خارجه آمریکا مهمترین هدف این کشور از حضور در سوریه، دفاع از رژیم صهیونیستی است زیرا سوریه دشمن تل آویو به شمار می رود. مهمتر این که به باور رکس تیلرسون، ایران به دنبال تقویت جایگاه خود در سوریه و نزدیک شدن به مرزهای اسرائیل است.

در همین چارچوب اکنون ایالات متحده اعلام کرده است تلاش دارد تا با فشار بر سوریه، حکومت این کشور را وارد مذاکره با سازمان ملل متحد کند اما دمشق ترجیح می دهد تا در فرایند صلحی که روسیه رهبری می کند حضور داشته باشد. شاید بهترین گزینه برای دولت ترامپ جهت عملی ساختن اهداف، اخذ مجوز از شورای امنیت سازمان ملل متحد باشد که البته این مسیر هم به علت نقش عمیق مسکو در تحولات سوریه تقریبا غیرممکن به نظر می رسد.

در تحلیل این روزنامه اردنی آمده است: نمی توان با اطمینان گفت که سیاست های اخیر ترامپ در سوریه منجر به ثبات و صلح در خاورمیانه شود. اما رئیس جمهوری آمریکا باید بفهمد که اقدامات وی جایگاه آمریکا را تضعیف و بی ثباتی را تقویت می کند.

روزنامه آمریکایی «لس آنجلس تایمز» اما سوالی را با این مضمون مطرح کرده است که چرا آمریکا هنوز در سوریه حضور دارد. این گزارش سپس به پرسش خود پاسخ می دهد و می نویسد هنوز پرونده ترامپ در این کشور کامل نشده است.

این روزنامه آمریکایی نوشت با اینکه داعش نابود و تقریبا محو شده است رئیس جمهوری آمریکا می خواهد چند هزار سرباز را در سوریه مستقر نگاه دارد زیرا امیدوار است بتواند آینده سیاسی سوریه را به وسیله آن ها تعیین کند.

به باور تحلیلگران، این راهبردی خطرناک و پیچیده است که کاخ سفید در پیش گرفته است به ویژه اینکه ترکیه به عنوان متحد آمریکا در ناتو دیدگاهی کاملا متضاد با آن دارد. حتی ممکن است سیاست های واشنگتن به رو در رویی آمریکا با روسیه و تقویت رویکردهای تندروی ضدآمریکایی هم منجر شود. بنابراین کنگره آمریکا باید بررسی بیشتری را در مورد خط مشی های ترامپ انجام دهد و با رای گیری آینده آن را تعیین کند.

به نوشته لس آنجلس تایمز، نه تنها افکار عمومی بلکه کنگره باید از سیاست های ترامپ در سوریه مطلع باشند. به تازگی پژوهشگران دانشگاه «ییل» عنوان داشتند چند دهه است که کنگره از قدرت خود در زمینه تعیین تکلیف جنگ ها صرف نظر کرده و آن را به قوه مجریه داده است. اگر کنگره اکنون اقدامی را انجام ندهد درواقع به وظیفه قانونی خود بی توجه بوده است و در مقابل به خطر انداختن جان سربازان و خانواده های آمریکایی پاسخگو باشد.

بسیاری از تحلیلگران تاکید دارند ترامپ باید نظر خود را در مورد ادامه و افزایش حضور نظامی در کشورهای خاورمیانه تغییر دهد یا اینکه استدلال های خود را به کنگره بگوید و سپس تایید این نهاد را در مورد مداخلات نظامی دریافت کند.

**آمریکا و اهداف جنگ نیابتی

ترامپ به رغم شعارهای خود به دنبال حضور مستقیم و پررنگ در تحولات خاورمیانه به ویژه سوریه است. تیلرسون در تشریح سیاست های کاخ سفید اما مدعی شد که آمریکا می خواهد مطمئن شود داعش و گروه های تروریستی بار دیگر ظاهر نمی شوند. بنابراین در چند ماه آینده تکلیف حضور نظامی و دیپلماتیک آمریکا روشن می شود. وی البته کناره گیری بشار اسد و مقابله با نفوذ ایران را هم از جمله اهداف کاخ سفید برشمرد اما به نوشته لس انجلس تایمز هنوز مشخض نیست که حضور آمریکا بتواند این دستاوردها را برآورده سازد.

گویا دولت آمریکا به دنبال آن است تا به بهانه حملات شیمیایی در سوریه به حضور خود مشروعیت دهد و حتی از آن به عنوان اهرمی علیه بشار اسد استفاده کند. روزنامه «واشنگتن پست» ادعا کرد مقام های ارشد کاخ سفید اعتقاد دارند دولت اسد به دنبال برتری نظامی بر دشمنان خود برای پایان جنگ است و به همین دلیل ممکن است از سلاح شیمیایی هم استفاده کند.

به نوشته این روزنامه، دولت سوریه گمان می کند می تواند این تسلیحات را داشته باشد و آن را با حمایت روسیه حفظ کند. به همین دلیل آمریکا از متحدان بین المللی خود خواسته است تا فشار بر دولت اسد را بیشتر کنند. به گفته مقام های ارشد دولت ترامپ اگر اقدامی صورت نگیرد احتمال دارد دولت سوریه به این سمت حرکت کند.

از دید برخی ناظران، سیاست های اخیر کاخ سفید در سوریه نشانه ای از شروع رسمی یک جنگ نیابتی از سوی ایالات متحده علیه سوریه و متحدان دمشق تحلیل می شود. نشریه «نیوزویک» در این باره نوشت: تشکیل نیروی نظامی نزدیک به آمریکا در سوریه که موجب خوشنودی فراوان مخالفان اسد شد، اهداف گوناگونی را دنبال می کند. به طور حتم ترامپ رئیس جمهوری غیرقابل پیش بینی است و یکی از اهداف سیاست جدید وی راه اندازی جنگ در سوریه و تقابل با ایران خواهد بود.

اما همه این برنامه ریزی ها در حالی در دایره بسته مشاوران ترامپ صورت می گیرد که بسیاری از تحلیلگران همچون نویسندگان این نشریه، سیاست های ترامپ در سوریه را غیرواقعی و بر اساس تصوراتی موهوم دانسته اند.

به نوشته نیوزویک، آمریکا که برای جنگ با داعش، شبه نظامیان مسلح کُرد را تسلیح کرد و اکنون تلاش می کند با افزایش حضور خود و بخشیدن قسمتی از سوریه به آن ها جایزه بدهد. اما پایان جنگ در سوریه و دستیابی به اهداف مورد نظر ترامپ نیازمند منابع و اقدامات متفاوتی است.