احیای طرح مسکن کارگری؛ وعده واقعی یا سیاستی نمایشی؟

پس از چهار دهه توقف، پروژه ساخت مسکن کارگری بار دیگر به جریان افتاده و دولت چهاردهم با هدف کاهش فشار معیشتی بر کارگران، اجرای طرح ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی را در سراسر کشور کلید زده است؛ طرحی که می‌تواند معادلات بازار کار و مسکن را هم‌زمان تغییر دهد.

آغاز دوباره ساخت مسکن کارگری پس از ۴۰ سال

طرح ساخت مسکن کارگری که از دهه ۶۰ متوقف مانده بود، اکنون با دستور کار دولت چهاردهم وارد فاز اجرایی شده است. بر اساس اعلام مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، عملیات ساخت ۱۰۰ هزار واحد مسکونی ویژه کارگران در سراسر کشور آغاز شده و برای نظارت بر روند اجرا، کمیته‌ای تخصصی تشکیل شده است.

این طرح با مشارکت وزارت راه و شهرسازی و همراهی واحدهای بزرگ صنعتی اجرا می‌شود و تاکنون زمین مورد نیاز برای احداث این واحدها در نقاط مختلف کشور تأمین شده است.

مسکن حق قانونی کارگران

بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، برخورداری از مسکن مناسب حق هر فرد و خانواده ایرانی است و دولت موظف است به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد، از جمله کارگران، زمینه تحقق این حق را فراهم کند. در همین راستا، دولت چهاردهم ساخت مسکن کارگری را به‌عنوان یکی از اولویت‌های اجتماعی و اقتصادی خود در دستور کار قرار داده است.

آغاز پروژه در ۸ استان و تخصیص هزاران هکتار زمین

شهریورماه امسال، عملیات اجرایی ساخت ۹۴ هزار واحد مسکن کارگری در هشت استان کشور با حضور رئیس‌جمهور آغاز شد. برای اجرای این پروژه بیش از ۲۹۰۰ هکتار زمین در نظر گرفته شده است. وزارت راه و شهرسازی نیز اعلام کرده به‌جز استان‌های تهران، البرز و قزوین، در سایر استان‌ها امکان واگذاری زمین جدید برای توسعه این طرح وجود دارد.

مشارکت صنایع و کارفرمایان در ساخت مسکن

بر اساس تفاهم‌نامه امضاشده میان وزارت تعاون و صنایع بزرگ، واحدهای صنعتی در قالب مشارکت، اقدام به ساخت مسکن برای نیروی کار خود می‌کنند و زمین مورد نیاز از سوی وزارت راه و شهرسازی تأمین می‌شود. این مدل اجرایی، به گفته مسئولان، می‌تواند هم مشکل کمبود نیروی کار را کاهش دهد و هم امنیت شغلی کارگران را تقویت کند.

یعقوب رستمی مال‌خلیفه، معاون امور تعاون وزارت تعاون، اعلام کرده است که از مجموع پروژه‌های آغازشده، بیش از ۸۰۷ هزار و ۵۰۰ واحد در کمتر از سه ماه به مرحله صدور مجوز و فونداسیون رسیده‌اند. به گفته وی، روند اجرای پروژه‌ها به‌صورت هفتگی در کمیته‌های تخصصی و در سطح هیأت دولت پایش می‌شود تا از توقف یا انحراف طرح جلوگیری شود.

مسکن کارگری راهکاری برای مهار بحران نیروی کار

به اعتقاد مسئولان و کارشناسان، یکی از دلایل کمبود نیروی انسانی در شهرک‌های صنعتی، ناتوانی کارگران در تأمین مسکن مناسب است. اجرای طرح مسکن کارگری می‌تواند ماندگاری نیروی کار، کاهش مهاجرت معکوس و افزایش بهره‌وری واحدهای تولیدی را به همراه داشته باشد.

نقش تعاونی‌ها در خانه‌دار شدن کارگران

بر اساس آمار وزارت تعاون، بیش از ۱۰ هزار تعاونی مسکن در کشور فعال هستند که ظرفیت بالایی برای ساخت مسکن ارزان‌قیمت دارند. کارشناسان معتقدند فعال‌سازی این ظرفیت می‌تواند مسیر خانه‌دار شدن اقشار کم‌درآمد را هموار کرده و فشار بر بازار مسکن را کاهش دهد.

تأکید بر اجرای واقعی، نه پروژه‌های نمایشی

معاون وزیر تعاون با تأکید بر لزوم پرهیز از اقدامات نمایشی گفته است: هدف ما کلنگ‌زنی صرف نیست، بلکه ساخت واقعی و تحویل واحدهاست. به همین منظور، کمیته مرکزی با حضور نمایندگان وزارت راه، وزارت تعاون و تشکل‌های کارگری به‌صورت مستمر روند اجرا را رصد می‌کند.

مسکن کارگری پیشران عدالت اجتماعی

کارشناسان معتقدند اجرای موفق طرح مسکن کارگری می‌تواند علاوه بر بهبود معیشت کارگران، به رونق ساخت‌وساز، کاهش فشار بر بازار اجاره، توسعه متوازن شهری و تقویت عدالت اجتماعی منجر شود؛ مسیری که در صورت تداوم، می‌تواند یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اقتصادی و اجتماعی دولت چهاردهم باشد.