بی اثر کردن تحریم ها در صنعت خودرو با دو اقدام عملیاتی

طبق اعلام دولت آمریکا، دور نخست تحریم ها علیه ایران از فردا آغاز می‌شود. بر این اساس خودروسازی کشور با محدودیت‌هایی در حوزه تأمین قطعات مواجه خواهد شد. راه اندازی و طراحی سامانه قطعات خودرو با هدف افزایش داخلی سازی و اجرای فوری قرارداد 10 جانبه ایران خودرو به منظور طراحی و توسعه پلتفرم، دو اقدام عملیاتی است که می تواند تحریم‌های صنعت خودرو را بی اثر کند.

طبق اعلام دولت ایالت متحده آمریکا، دور نخست تحریم‌ها علیه ایران از فردا ۱۵ مردادماه آغاز می‌شود. بنابراین بر اساس گزارش وزارت خزانه داری آمریکا، تحریم های زیر از فردا ۶ آگوست اعمال خواهد شد:

• تحریم های مربوط به خرید و تهیه دلار آمریکایی توسط دولت ایران

• تحریم های مرتبط با تجارت ایران در زمینه طلا و فلزات گرانبها

• تحریم های مرتبط با خرید، ذخیره یا انتقال مستقیم یا غیر مستقیم گرافیت، مواد خام یا فلزات نیمه تمام شامل آلومینیوم و آهن، زغال و نرم افزار برای یکپارچه سازی فرآیندهای صنعتی

• تحریم های مرتبط با انتقال عمده خرید یا فروش ریال ایرانی، نگهداری کمک های مالی عمده یا حساب های بانکی بیرون از خاک ایران که تحت نفوذ ریال ایرانی است

• تحریم های مرتبط با خرید، اشتراک یا تسهیلات بدهی های دولتی ایران

• تحریم های مرتبط با صنعت خودروسازی ایران

آغاز تحریم قطعات و مواد اولیه از فردا

طبق فهرست اعلامی تحریم، خودروسازی کشور با محدودیت های بین المللی به خصوص در حوزه تأمین قطعات مواجه خواهد شد. آن طور که کارشناسان خودرو می‌گویند، تحریم‌های جدید صنعت خودرو به مراتب سخت تر از تحریم‌های قبلی است، چرا که محدود به توقف قراردادهای جدید پسابرجامی و توقف تولید خودروهای جدید نمی‌شود.

در واقع تحریم های جدید صنعت خودرو با هدف تهدید اشتغال در صنعت خودرو وضع شده است و به جهت اینکه محصولات خودروسازان به صورت ۱۰۰ درصد داخلی سازی نشده اند، به موجب تحریم های جدید در آینده ای نه چندان دور خودروسازان با کاهش تیراژ مواجه خواهند شد؛ اگر چه با توجه به آمارهای منتشره از انبارهای قطعه سازان به نظر می رسد تا پایان سال ذخیره سازی برای قطعات خودرو صورت گرفته است و این تحریم ها اثر خودرو از سال آینده خواهند گذاشت.

مشابه این پدیده در سال ۹۱ نیز رخ داد؛ مقایسه تیراژ خودروسازان در آن سال ها نشان می‌دهد که تیراژ خودروسازان نسبت به مدت مشابه سال گذشته به نصف رسید.

در این باره احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان با بیان اینکه با توجه به مشکلات تحریم خودروسازان مجبور به فروش مدت‌دار در قراردادها هستند، گفت: در حال حاضر حدود ۵۰ هزار خودروی ناقص در کف کارخانه ایران خودرو و سایپا به دلیل نواقص قطعه قرار دارد.

لزوم راه اندازی و طراحی سامانه قطعات خودرو

یکی از راهکارهای پیش رو برای بی اثر کردن تحریم های صنعت خودرو، طراحی و راه‌اندازی سامانه قطعات خودرو است. در واقع پیش زمینه استفاده از توانایی قطعه سازان داخلی وجود یک بانک اطلاعاتی از این حوزه در کشور است. باید سامانه‌ای راه‌اندازی شود تا اطلاعات کامل قطعه سازان در آن ثبت شود تا مشخص شود، تولیدکنندگان توانایی تولید چه قطعاتی را دارند.

با راه اندازی این سامانه این امکان فراهم می شود تا برای قطعه سازانی که توانایی تولید قطعات با ارزش افزوده بالا را دارند، امتیازات و تشویق های مالیاتی در نظر گرفت. بدین صورت که اگر قطعه سازی توانایی تولید این قطعات را دارد، از تسهیلات ویژه بانکی برخوردار شود.

در شرایط فعلی زیرساخت تولید قطعات با ارزش افزوده بالا در کشور وجود دارد. در این باره مدیر بازرگانی شرکت دنا قطعه گفته است: در حال حاضر تولیدکنندگانی توانایی تولید قطعات گیربکس را دارند؛ با این حال تأمین کنندگان خودروسازان بزرگ نظیر ساپکو و سازه گستر سایپا این قطعه را به طور کل از خارج تأمین می کنند.

همکاری با شرکت های کوچک فناور محور به منظور توسعه پلتفرم ملی

دیگر راهبرد پیش رو به منظور بی اثر کردن تحریم های صنعت خودرو طراحی و توسعه پلتفرم ملی است. در واقع یکی از مشکلات کنونی صنعت خودرو این است که اکثر محصولات تولیدی بر روی پلتفرم‌های قدیمی سوار می‌شوند و این موضوع سبب شده تا تنوع ارائه محصول توسط خودروسازان کاهش یابد. بدین جهت برای توسعه بازار خودروسازان و ارائه محصولات جدید نیازمند این هستیم تا خودروسازان صاحب پلتفرم جدید و داخلی شوند؛ این اقدام زمینه را برای توسعه داخلی سازی قطعات نیز فراهم می‌کند.

یکی از مواردی که برای پیشرفت صنعت خودروی کشور در حوزه طراحی و تولید پلتفرم لازم است، همکاری با شرکت‌های تخصصی این صنعت است؛ شرکت‌های کوچکی که تحریم‌ها چندان روی آن‌ها اثرگذار نیست و به راحتی و بدون سهم‌خواهی وارد صنعت خودرو می‌شوند. تجربه کشوری مانند چین نشان می‎دهد که این شرکت‌ها بسیار مفید هستند و به توسعه صنعت خودرو کمک می‌کنند.

این مساله هرچند دیر اما در نهایت توسط خودروسازان کشورمان درک شد؛ اما در شرایط فعلی باید در این زمینه اقدامات فوری انجام شود.

در این راستا اردیبهشت ماه سال گذشته تفاهم‌نامه ده جانبه‌ای بین گروه صنعتی ایران خودرو، معاونت علمی-فناوری ریاست جمهوری، دانشگاه های صنعتی شریف و امیرکبیر، شرکت پینین فارینا ایتالیا، پانچ بلژیک، هیوندای پاورتک کره جنوبی و بنتلر و ماهله آلمان امضا شد.

اجرای کامل این قرارداد به طراحی و تولید پلتفرم اختصاصی گروه صنعتی ایران خودرو منجر می شود که محصولات متعدد در مدل‌های مختلف سدان، هاچ بک، کراس آور و شاسی بلند، هیبرید و برقی روی آن به تولید خواهد رسید. پیش بینی می‌شود، نخستین محصول این قرارداد در نیمه دوم سال ۹۸ وارد بازار ایران شود.

امیرحسین عسکریان