هیچ برنامه عملیاتی در حوزه زنان وجود ندارد/ مسائل زنان در کشور رهاست

فرشته ولی‌مراد جامعه‌شناس و فعال حوزه زنان در پاسخ به این سؤال که چرا مطالبات حوزه زنان در 40 ساله انقلاب اسلامی زمین مانده و آنطور که شایسته بوده به آن پرداخته نشده است گفت: اگر بخواهیم بگوییم اولویت مطالبات در حوزه زنان چیست، می‌توان 10-20 و حتی 30 موضوع را به صورت اولویت بندی شده ارائه کنیم اما من به این نتیجه رسیده‌ام که این موضوعات هر چقدر هم مطرح شود و برای آن قانون تصویب کنیم، باز هم اتفاقی در وضعیت زنان رخ نخواهد داد، چرا که اشکال اصلی در حوزه زنان حل نشده است.

وی در ادامه تصریح کرد: از ابتدای انقلاب  ذهنیت این بود که زنان به دلیل زن بودنشان با مشکلات خاصی روبرو هستند و با اختصاص  پست‌هایی قرار بود این مشکلات رفع شود اما در این سه دهه اتفاقی رخ نداد. چون دو جریان اصلی فعال، یعنی جریان برگرفته از جنبش‌های زنانه غرب با طرح مسئله که به جریان اصلاح طلب و فمینست‌ها نزدیک‌تر است، مدل‌های وارداتی را برای حل معضلات زنان پیش می‌بردکه با ساختارهای جامعه ما همخوانی ندارد و هیچ گاه به نتیجه نرسیده است.

ولی مراد افزود: جریان دیگر هم به نگرش متحجرانه پیش از انقلاب نزدیک است که هیچ برنامه‌ای برای رفع مسائل و مشکلات زنان طی این 30 سال ارائه نداده است.

این فعال حوزه زنان با اشاره به اینکه در ایران پس از انقلاب اسلامی گفتمان اصلی، بر پایه عدالت اجتماعی بنا شده بود و  نمی‌توان مسائل آنرا با کپی برداری از جنبش‌های زنانه غربی حل کرد، ابرازد داشت: اگر در 10 ساله ابتدای انقلاب اسلامی را که با مسئله جنگ مواجه بودیم را کنار بگذاریم در 30 سال گذشته جریان پیوند خورده به فمنیست سکولار به طرح موضوعاتی پرداخته که نتوانسته به آنها پاسخ دهد و در جامعه فاصله دولت ـ ملت ایجاد کرده است. این فاصله موجب بروز نا امیدی در جامعه شده و این نا‌امیدی باعث پرخاشگری در بدنه اجتماعی شده است.

ولی مراد با اشاره به اینکه در حوزه زنان و خانواده به طور کلی ارتباط منسجم و سازمان یافته‌ای میان دستگاه‌ها و نهادها وجود ندارد گفت: ما برای تعامل سازمان یافته به دو مجرای اصلی نیازمندیم که نخستین مجرای آن برنامه عملیاتی است که طی این سال‌ها هیچ برنامه عملیاتی در این زمنیه نداشتیم.

وی ادامه داد: البته اخیرا در حوزه خانواده سیاست‌گذاری‌هایی از سوی مقام معظم رهبری شکل گرفته و اسناد بالادستی نقاط هدفی را مشخص کردند اما این نقطه هدف ها در دستور کار سازمان‌ها قرار نگرفت و برنامه عملیاتی تعریف نشده است، ضمن اینکه نظارت بر کار دستگاه‌ها وجود ندارد و هر نوع نگرش و طرز فکر تئوری در حوزه زنان به نسبت امکاناتی که گرایش‌های مختلف به دست می‌گیرند پیگیری می‌شود. به جای اینکه از یک سیستم نظام‌مند پیروی کنند هر کدام برای خودشان بر اساس امکانات و اقتدارشان تصمیم می‌گیرند.

این فعال حوزه زنان با بیان اینکه  اعوجاج، تشویش و کشمکش‌ها طی 30 سال گذشته، مشکلاتی را در این حوزه به وجود آورده است که موجب مسائلی همچوم افزایش سن ازدواج، افزایش طلاق، شده است، گفت: تغییر سلائق و ذائقه‌ها ناشی از این مناقشات و تفاوت نظرهاست که به سطح جامعه نفوذ پیدا کرده است و باعث شده زندگی‌های خانوادگی به آشوب کشیده شود.

ولی مراد اظهار داشت: اینکه جریان‌های مختلف تفاوت آرا داشته باشند، پذیرفته شده است اما یک نظام با تمام اجزایش باید سیستمی عمل کند و ما در حوزه زن و خانواده سیستمی عمل نکرده‌ایم هر دولت و مجلسی با طرح فکر خودش، زنان را به سمت خودش کشیده، برنامه عملیاتی نداشته و نظارتی هم بر رفتارهایش نداشته است.امکانات نظام هم به جای اینکه خرج زنان شود مورد بهره‌برداری‌های سیاسی و تفکرات مختلف قرار گرفته است.

وی نمونه ساده این بی‌برنامگی را نبود برنامه در موضوع ازدواج جوانان عنوان کرد و گفت: خب سؤال این است در این حوزه نهادها و دستگاه‌ها چه کردند؟ چرا راهکاری برای حل این معضل ارائه نمی‌شود؟

ولی مراد در پاسخ به این سؤال که چرا  نتوانستیم برنامه عملیاتی تعریف کنیم، گفت: چون یکی از این دو جریانی که نام بردم، پیوند خورده با غرب است و برنامه‌ها و اهدافش را بر اساس برنامه‌های غربی تنظیم می‌کند. این طیف چون برنامه عملیات دیکته شده دارد اصلا نمی‌خواهد برنامه عمل داخلی نوشته شود. برای طیف دیگر هم  موضوع زنان  اولویت ندارد، یعنی مشکلی نمی‌بیند که برنامه‌ای داشته باشند به همین دلیل در سطح جامع کشمکش‌های اجتماعی می‌بیند که برای آن برنامه‌ریزی نشده است و موضوع زن و خانواده در کشور کلا رهاست.

وی با اشاره به تشکیل دستگاه‌ها و پست‌های متعدد در حوزه زنان ابراز داشت: در حالی که سازمان‌ها و نهادهای دستگاه مختلفی برای رسیدگی به موضوع زنان تشکیل شده است. هیچ خاصیتی ندارند، برای مثال کمیته زنان مجمع تشخیص مصلحت چه خاصیتی برای زنان داشته‌اند. حتی رشته مطالعات زنان که سال‌هاست در کشور تولید علم می‌کند چه خاصیتی برای کشور داشتند؟ یعنی مدل‌هایی که بر سر کار هستند چه غربی و چه داخلی سیستم فعالی نبوده و مطالبه گر نیستند.

ولی مراد در پاسخ به این سوال که چطور می‌توانیم روحیه مطالبه گری در این حوزه را بیدار کنیم گفت: بر طبق قانون مجلس باید از دولت در این حوزه سؤال کند. دانشگاهیان و نخبگان فکری و رسانه‌ها و تشکل‌ها هم باید پرسشگران اصلی باشند. از طریق ترتیب دادن لابی و دیدار و رسانه‌ها به مطالبه دیگری در این زمینه بپردازند و با ایجاد تشکل‌های مردمی می‌توان برای زندگی کردن مطالبه گری پیش رفت.