درگیری تازه مرزی میان طالبان و پاکستان

«ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی حکومت طالبان اعلام کرد که نیروهای پاکستانی عصر پنجشنبه در شهرستان «اسپین‌بولدک» قندهار در جنوب افغانستان بر مواضع طالبان آتش گشودند.

وی افزود نیروهای طالبان «برای جلوگیری از تلفات ملکی و احترام به هیئت مذاکره‌کننده در استانبول» از پاسخ متقابل خودداری کرده‌اند.

به گفته مجاهد، این تیراندازی در حالی رخ داده که دو طرف در دور پیشین مذاکرات بر تمدید آتش‌بس و خودداری از هرگونه اقدام تحریک‌آمیز توافق کرده بودند.

سخنگوی حکومت طالبان تأکید کرد که این حادثه «باعث نگرانی ساکنان محلی» شده است.

اما وزارت اطلاع‌رسانی پاکستان در بیانیه‌ای، روایت طالبان را رد کرد و گفت تیراندازی از سوی نیروهای طالبان آغاز شده است. بر پایه این بیانیه، نیروهای پاکستانی تنها «به‌صورت متناسب» پاسخ داده‌اند و وضعیت در منطقه «به‌سرعت تحت کنترل درآمده است».

منابع محلی در قندهار می‌گویند صدای تیراندازی شدید در نزدیکی مرز شنیده شد و برخی از ساکنان منطقه خانه‌های خود را ترک کرده‌اند. ویدیوهایی که از محل در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده نیز فرار غیرنظامیان از مناطق نزدیک به خط مرزی را نشان می‌دهد.

این درگیری در حالی رخ داده که گفتگوهای صلح میان طالبان و پاکستان با میانجی‌گری ترکیه و قطر در استانبول ادامه دارد و به نظر برخی کارشناسان، بروز چنین تنشی همزمان با مذاکرات، می‌تواند نشان دهد که اختلافات عمیق امنیتی و بی‌اعتمادی میان دو کشور هنوز حل‌نشده باقی مانده است.

به نظر می‌رسد که طالبان تلاش دارند با خویشتنداری در میدان نبرد، چهره‌ای دیپلماتیک‌تر از خود ارائه دهند؛ در حالی که پاکستان با فشار داخلی برای مقابله با تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) روبه‌رو است و انتظار دارد کابل برای مهار این گروه اقدام عملی انجام دهد.

از نگاه کارشناسان، چنین درگیری‌هایی می‌تواند آزمونی برای سنجش میزان تعهد دو کشور به آتش‌بس و اعتمادسازی در روند گفتگوهای استانبول باشد؛ روندی که از ابتدا نیز شکننده و پرتنش پیش رفته است.

دور سوم مذاکرات رسمی طالبان و پاکستان از پنجشنبه 15 آبان در استانبول آغاز شده است. ریاست هیئت طالبان را «عبدالحق وثیق»، رئیس عمومی استخبارات افغانستان، و ریاست هیئت پاکستانی را «عاصم ملک»، رئیس سازمان اطلاعات ارتش پاکستان (آی‌اس‌آی) برعهده دارند.

این مذاکرات پس از دو دور گفتگو در دوحه و استانبول، با هدف تثبیت آتش‌بس و کاهش تنش‌های مرزی انجام می‌شود. دور نخست به برقراری آتش‌بس موقت انجامید، اما دور دوم بدون صدور بیانیه مشترک پایان یافت. درگیری تازه اسپین‌بولدک می‌تواند چالشی جدی برای تداوم روند فعلی باشد.