قرارداد کرسنت؛ پرونده‌ای ۱۸ میلیارد دلاری که هنوز بسته نشده است

قرارداد کرسنت توافقی بود میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت کرسنت پترولیوم امارات که در سال ۱۳۸۱ (۲۰۰2 میلادی) امضا شد. هدف این قرارداد، صادرات روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز ترش از میدان سلمان به امارات متحده عربی بود. این میدان گازی در نزدیکی جزیره لاوان قرار دارد و بخشی از آن با امارات مشترک است.

 مفاد قرارداد چه بود؟

• مدت قرارداد: ۲۵ سال

• حجم صادرات: از ۵۰۰ تا ۸۰۰ میلیون فوت مکعب در روز

• قیمت گاز: حدود ۱۸ دلار به ازای هر هزار متر مکعب

• زمان شروع صادرات: سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵ میلادی)

• محل مصرف: امارت شارجه، از طریق خط لوله در خلیج فارس

چرا قرارداد اجرا نشد؟

با تغییر دولت در ایران و آغاز ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، اعتراضاتی به قیمت پایین گاز صادراتی مطرح شد. برخی نهادهای نظارتی مانند دیوان محاسبات، قرارداد را فاقد صرفه اقتصادی دانستند. در نتیجه، ایران از اجرای تعهدات خود عقب‌نشینی کرد و کرسنت پترولیوم شکایت رسمی به داوری بین‌المللی ارائه داد.

پیامدهای حقوقی و مالی

• ایران در چند دادگاه بین‌المللی محکوم شد.

• یکی از احکام، پرداخت ۶۰۷ میلیون دلار غرامت بود.

• مجموع غرامت‌های احتمالی تا امروز به ۱۸ میلیارد دلار رسیده است.

• در اردیبهشت ۱۴۰۳، دادگاهی در آمریکا حکم توقیف ۲.۷۵ میلیارد دلار از دارایی‌های شرکت ملی نفت ایران را صادر کرد.

چرا قرارداد کرسنت مهم است؟

این قرارداد به‌عنوان نماد فرصت‌سوزی در دیپلماسی انرژی ایران شناخته می‌شود. در شرایطی که ایران می‌توانست با صادرات گاز به امارات، سالانه یک میلیارد دلار درآمد کسب کند، اکنون با خطر پرداخت غرامت سنگین مواجه است. کارشناسان معتقدند اگر ایران به‌جای توقف، درخواست بازنگری قیمت را مطرح می‌کرد، می‌توانست از خسارت جلوگیری کند.

قرارداد کرسنت نه‌تنها یک توافق گازی ساده نبود، بلکه به پرونده‌ای پیچیده با تبعات سیاسی، اقتصادی و حقوقی گسترده تبدیل شد. این قرارداد نشان داد که تصمیمات غیرکارشناسی در حوزه انرژی می‌تواند میلیاردها دلار هزینه برای کشور به‌همراه داشته باشد.

منبع : ویکی‌پدیا - قرارداد کرسنت