سندرم دیسترس تنفسی حاد؛ وقتی ریه‌ها ناگهان از کار می‌افتند
ARDS یک اختلال تنفسی خطرناک است که در آن ریه‌ها به‌دلیل التهاب شدید و پر شدن آلوئول‌ها از مایع، توان رساندن اکسیژن به بدن را از دست می‌دهند و بیمار نیاز فوری به مراقبت‌های ویژه دارد.
سندرم دیسترس تنفسی حاد یا ARDS یکی از جدی‌ترین مشکلات حاد ریوی است که در آن عملکرد ریه‌ها به‌طور ناگهانی مختل می‌شود. این اختلال یک بیماری مستقل نیست، بلکه واکنشی شدید به یک آسیب یا بیماری بزرگ‌تر در بدن است و معمولاً در افراد بستری یا در شرایط بحرانی رخ می‌دهد.
در ARDS کیسه‌های هوایی ریه به دلیل التهاب گسترده و آسیب واردشده، از مایع پر می‌شوند. این تجمع مایع مانع تبادل طبیعی اکسیژن و دی‌اکسید کربن می‌شود و فرد به‌سرعت دچار کمبود اکسیژن می‌گردد. همین مسئله است که این وضعیت را به یکی از خطرناک‌ترین اختلالات تنفسی تبدیل می‌کند.
این بیماری معمولاً پس از حوادث یا بیماری‌های شدید مانند ذات‌الریه پیشرفته، عفونت‌های گسترده (سپسیس)، سوختگی‌های وسیع، استنشاق دود یا گازهای سمی، آسیب قفسه سینه یا حتی بیماری‌های ویروسی شدید مانند کووید ۱۹ بروز می‌کند. به همین دلیل شناخت علت زمینه‌ای در درمان ARDS اهمیت زیادی دارد.
علائم این سندرم معمولاً به‌صورت ناگهانی ظاهر می‌شود. تنگی نفس شدید، تنفس سریع، کبودی اطراف دهان و ناخن‌ها، اختلال هوشیاری و افت فشار خون از علائم رایج آن هستند. این علائم ممکن است ظرف چند ساعت تا چند روز پس از آسیب اصلی خود را نشان دهند و بیمار را در وضعیت بحرانی قرار دهند.
از آنجا که ARDS یک وضعیت تهدیدکننده حیات است، درمان فوری و مراقبت در بخش ویژه ضروری است. اغلب بیماران نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی دارند تا ریه‌ها بتوانند بهبود یابند. کنترل مایعات بدن، درمان عامل زمینه‌ای و استفاده از برخی داروها برای کاهش التهاب نیز از بخش‌های اصلی درمان محسوب می‌شود.
با وجود خطرناک بودن این وضعیت، بسیاری از بیماران با درمان به‌موقع بهبود پیدا می‌کنند. اما باید توجه داشت که دوره نقاهت ARDS طولانی است و برخی بیماران پس از بهبود نیز ممکن است دچار ضعف ریه، خستگی یا مشکلات تنفسی خفیف تا متوسط شوند. مراقبت‌های پس از بیمارستان نقش مهمی در بازگشت کامل سلامت دارد.
شناخت این بیماری و آگاهی از علائم هشداردهنده، به‌ویژه برای افرادی که در معرض خطر هستند، اهمیت زیادی دارد. هرگونه تنگی نفس شدید یا ناگهانی باید جدی گرفته شود و مراجعه سریع به مراکز درمانی می‌تواند تفاوت میان خطر و نجات باشد. ARDS یکی از مواردی است که لحظه‌ای غفلت می‌تواند به پیامدی جدی ختم شود.