ساعت تابستانی یا زمستانی: کدامیک برای سلامتی بدن ما بهتر است؟
با اجرای رسمی ساعت زمستانی در مصر و عقب کشیدن ساعت به میزان شصت دقیقه، بحث‌ها درباره تأثیر تغییر زمان بر سلامت انسان دوباره بالا گرفته است.
در همین زمینه، پژوهشی گسترده از دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان آلمان نشان می‌دهد که تغییر بین ساعت تابستانی و زمستانی با ساعت زیستی بدن انسان سازگار نیست و می‌تواند نظم طبیعی بدن را مختل کند.
بر اساس نتایج منتشرشده در نشریه «کرنت بیولوژی»، حدود یک‌چهارم جمعیت جهان هر ساله ساعت‌های خود را یک‌بار جلو و یک‌بار عقب می‌کشند، در حالی که این اقدام صرفاً کاربردی اجتماعی و اقتصادی دارد و هیچ‌گونه هماهنگی با حرکت واقعی خورشید ندارد. خورشید که منبع اصلی تعیین‌کننده ریتم زیستی بدن انسان است، با تغییر ساعت رسمی کشورها تغییری نمی‌کند و به همین دلیل این دست‌کاری زمانی باعث بر هم خوردن هماهنگی درونی بدن می‌شود.
در این مطالعه که داده‌های مربوط به ۵۵ هزار نفر مورد بررسی قرار گرفته، پژوهشگران دریافتند که الگوی خواب انسان‌ها با تغییر طبیعی زمان طلوع و غروب خورشید در فصل‌های مختلف، تنها در زمان استفاده از ساعت زمستانی هماهنگ است. اما هنگامی که ساعت تابستانی اعمال می‌شود، این هماهنگی از بین می‌رود و چرخه خواب و بیداری دچار بی‌نظمی می‌شود.
نتایج بخش دیگری از تحقیق که بر روی گروهی متشکل از ۵۰ داوطلب در بازه‌ای ۸ هفته‌ای و در دو دوره تغییر ساعت انجام شد، نشان می‌دهد که بدن انسان هنگام بازگشت به ساعت زمستانی در پاییز به‌سرعت خود را تطبیق می‌دهد، اما در آغاز ساعت تابستانی در بهار چنین سازگاری‌ای به‌سختی شکل می‌گیرد؛ به‌ویژه در میان افرادی که عادت به بیدار ماندن تا نیمه‌شب دارند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که ساعت زیستی بدن با ساعت تابستانی همخوانی ندارد و اعمال آن ممکن است مانع سازگاری طبیعی بدن با طول روز و شب در فصول مختلف شود. این وضعیت می‌تواند بر خواب، خلق‌وخو، سطح انرژی و تعادل هورمونی اثر منفی بگذارد.
نتایج این بررسی، موج تازه‌ای از درخواست‌ها برای حذف ساعت تابستانی و تثبیت دائمی ساعت زمستانی را در پی داشته است؛ چرا که طبق این پژوهش، ساعت زمستانی بیشترین هماهنگی را با ریتم طبیعی بدن و سلامت عمومی انسان دارد.