زیرمیزی‌های جراحی؛ زخمی بر پیکر بیماران و عدالت درمانی
پدیده زیرمیزی گرفتن پزشکان در آستانه عمل‌های جراحی، به یکی از تلخ‌ترین مشکلات بیماران در ایران تبدیل شده است. این روند ناعادلانه، بسیاری از خانواده‌ها را مجبور به قرض، وام و حتی فروش دارایی‌هایشان می‌کند تا بتوانند جان عزیزانشان را نجات دهند.
موضوع پرداخت‌های غیررسمی یا همان «زیرمیزی» به پزشکان، سال‌هاست که ذهن بیماران و خانواده‌هایشان را مشغول کرده است. به‌رغم وجود تعرفه‌های قانونی، برخی جراحان و پزشکان قبل از انجام عمل جراحی، مبالغی را خارج از چارچوب دریافت می‌کنند. این مسأله نه‌تنها فشار اقتصادی سنگینی به خانواده‌ها تحمیل می‌کند، بلکه بی‌اعتمادی عمومی به سیستم درمانی را افزایش می‌دهد.
فشار مالی خردکننده
بیمارانی که در آستانه عمل‌های مهم قرار دارند، غالباً مجبورند به هر قیمتی مبلغ درخواستی پزشک را تهیه کنند. بسیاری از خانواده‌ها برای پرداخت این مبالغ به قرض گرفتن، وام گرفتن یا حتی فروش طلا و دارایی‌های خود روی می‌آورند.
نبود نظارت کافی
یکی از دلایل گسترش این پدیده، نبود نظارت جدی و پیگیری قانونی است. بیماران به دلیل ترس از لغو عمل یا بدرفتاری در روند درمان، کمتر حاضر به شکایت یا گزارش هستند و همین سکوت، به تداوم این روند کمک می‌کند.
پیامدهای اجتماعی
پرداخت زیرمیزی نه‌تنها به اقتصاد خانواده‌ها لطمه می‌زند بلکه احساس بی‌عدالتی اجتماعی را تقویت می‌کند. وقتی یک بیمار توان پرداخت ندارد و عملش به تعویق می‌افتد یا جانش به خطر می‌افتد، شکاف طبقاتی و نارضایتی اجتماعی عمیق‌تر می‌شود.
دلایل گرایش پزشکان به زیرمیزی
برخی کارشناسان معتقدند پایین بودن تعرفه‌های رسمی و فشارهای اقتصادی بر پزشکان، یکی از دلایل اصلی رواج این پدیده است. با این حال، این توجیه نمی‌تواند اخلاق پزشکی و حق بیمار را زیر سؤال ببرد.
نیاز به اصلاح ساختار
حل این مشکل نیازمند اصلاح تعرفه‌ها، تقویت بیمه‌ها و ایجاد سازوکارهای نظارتی شفاف است. باید مکانیزم‌هایی طراحی شود که پزشکان انگیزه مالی برای دریافت زیرمیزی نداشته باشند و بیماران هم از کیفیت خدمات مطمئن باشند.
فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی
آموزش حقوق بیماران، اطلاع‌رسانی درباره تعرفه‌های رسمی و تشویق مردم به گزارش تخلفات می‌تواند نقش مهمی در کاهش این پدیده داشته باشد.