ارتباط پنهان سلامت دهان با بیماری‌های قلبی و دیابت
بر اساس یافته‌های یک مطالعه ملی نوظهور، بیش از یک‌درصد از بار بیماری‌های کشور مستقیماً با وضعیت سلامت دهان و دندان مرتبط است. این پژوهش جامع بر داده‌های سیسـتماتیک ۲۸ سال گذشته تاکید کرده و هشدار می‌دهد که بی‌توجهی به بهداشت دهان، می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت و مشکلات قلبی منجر شود.
مطالعه‌ای گسترده در پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران پرده از ارتباط محیرالعقول بین سلامت دهان و خطر بیماری‌های سیستمیک برداشت. بر اساس داده‌های جمعیتی ۲۸ سال گذشته کشور، مشخص شد که بیماری‌های دهان و دندان نه‌تنها شایع‌ترین مشکلات بهداشتی مردم هستند، بلکه مستقیماً نقش پررنگی در بار بیماری‌های قلبی و متابولیک ایفا می‌کنند.
به‌گفته دکتر شروان شعاعی، محقق اصلی پروژه، یافته‌ها نشان می‌دهد که شاخص‌های پوسیدگی و بیماری‌های لثه با شدت ابتلا به دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی ارتباط معنادار دارد و حالا این تهدید به‌عنوان یک معضل بهداشتی ملی شناخته شده است.
چرا موضوع مهم است؟
گزارش رسمی نشان می‌دهد ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی در شاخص DMFT (تعداد دندان‌های پوسیده، کشیده یا پرشده) فاصله معناداری دارد؛ عددی که در گروه سنی ۱۲ سال کشور میانگین ۲.۱ بوده، در حالی که در کشورهای پیشرفته این عدد کمتر از ۱ است.
در جمعیت بزرگسال، میانگین DMFT به حدود ۱۳ نیز رسیده است که نشان از مشکلات درمان‌نشده گسترده دارد.
تبعات اقتصادی و اجتماعی
مطالعات اخیر نشان می‌دهند خدمات دندان‌پزشکی دومین منبع بیشترین هزینه از جیب مردم است. پرداخت مستقیم خانوارها برای درمان دندان‌پزشکی در سطح کل جمعیت، بیش از ۲۱٪ از کل هزینه‌های سلامت را تشکیل می‌دهد و بسیاری از افراد را در معرض هزینه‌های کمرشکن قرار می‌دهد.
راهکار پیشگیری: از مدارس تا سیاست ملی
در چارچوب پیشنهادات سیاستگذاران سلامت، اجرای برنامه‌های پیشگیری از جمله فلورایدتراپی در مدارس سنین ۶ تا ۱۲ ساله، آموزش سواد سلامت دهان و معاینات منظم توصیه شده است. پژوهش به طور ویژه بر نقش آموزش و ارتقاء سواد سلامت دهان عمومی تاکید کرده است.
همچنین پیشنهاد می‌شود نظام سلامت آن را به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیری از خدمات سلامت عمومی تلقی کرده و بودجه و سیاست‌گذاری ویژه ای برای آن اختصاص یابد.
این گزارش نه یک هشدار صرف، بلکه دعوتی عملی برای تقویت بهداشت عمومی است. اگر سلامت دهان را سرلوحه برنامه‌های ملی قرار دهیم، خواهیم توانست بار بسیاری از بیماری‌های مزمن را کاهش دهیم. سلامت از ریشه شروع می‌شود؛ از دندان‌ها و لثه‌هایی سالم که نه‌فقط لبخند می‌سازند، بلکه عمر سلامت اجتماعی را تضمین می‌کنند.