ریزش مو دارید؟ شاید پای تیروئید در میان باشد!
بیماری غده تیروئید در ابتدا در بسیاری افراد، نشانه ای غیر از ریختن موها ندارد و تغییرات غیرطبیعی در حجم و جنس موها، اولین علامت برای مراجعه به پزشک و تشخیص بیماری بوده است.
بیماری‌های غده تیروئید طیف گسترده‌ای از اختلالات کم کاری و پرکاری تیروئید را با علائم و نشانه‌های بسیار گسترده در برمی گیرد. افراد مبتلا به بیماری تیروئید ممکن است علائم متفاوتی را در شروع بیماری نشان دهند.
در این میان ریزش مو نیز که یکی از علامت‌های بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود، ممکن نشانگر اختلالات تیروئید باشد. در واقع ریزش مو ناگهانی و سریع می‌تواند نشانه پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید باشد.
علت ارتباط موها با بسیاری از بیماری‌ها کاملا واضح است. سلول‌های مو از جمله سلول‌هایی هستند که سریعا تکثیر می‌شوند.
زمانی که بدن در وضعیت بحرانی و حاد قرار می‌گیرد، اولین جایی که برای دفاع از بدن قربانی می‌شود موها هستند. در این زمان فولیکول‌های مو با توقف رشد خود، برای رساندن انرژی به سایر نواحی بدن تلاش می‌کنند.
متاسفانه امروزه ریزش مو و بیماری‌های پوست و مو شیوع زیادی پیدا کرده‌اند، برای مثال در ایالت متحده آمریکا حدود ۵۰ درصد بالغین ریزش موی بیمارگونه دارند. اما در این میان بیماران مبتلا به اختلالات تیروئید معمولا برای ابتلا به ریزش مو نسبت به سایرین مستعد ترند.
ریزش موی هورمونی موقع زمان تغییر هورمون‌ها ایجاد می‌شود. در شایع‌ترین شرایط، تبدیل هورمون تستوسترون به نوع کم تاثیرتر خود یعنی دی هیدرو تستوسترون یا همان DHT متهم ردیف اول است
ترس و نگرانی از ابتلا به ریزش مو در تمام افراد وجود دارد. به گونه‌ای که حتی افرادی که به اختلال پوست و مو نیز مبتلا نیستند با دیدن یک دسته مو در شانه خود، سریعا به دنبال درمان‌های خودسرانه بوده و یا به پزشک مراجعه می‌کنند.
رشد طبیعی موها چه میزان است؟
به طور طبیعی مو‌های یک فرد سالم در طی یک ماه، حدود یک تا یک و نیم سانتیمتر بلند می‌شود و برای سه سال، رشد با همین سرعت ادامه دارد. اما بعد از سه سال، رشد موها معمولا به خود استراحت داده و تا هر زمان که بخواهد متوقف می‌شود و سپس دوره‌ای دیگر از رشد موها آغاز خواهد شد.
اگر از بین این همه مو ۱۰ تار مو را در نظر بگیریم، در هر زمانی رشد یکی از این ده تار مو در حال استراحت است و بعد از حدود سه ماه، تار موی جدیدی از ریشه‌ی تار موی در حال استراحت بیرون می‌زند و موی در حال استراحت می‌ریزد.
زمانی که تعداد بیشتری از موها همزمان وارد دوره استراحت شوند و همچنین زمانی که رشد مو‌های زیرین تسریع شود، پدیده ریزش مو رخ خواهد داد.
ریزش موی هورمونی موقع زمان تغییر هورمون‌ها ایجاد می‌شود. در شایع‌ترین شرایط، تبدیل هورمون تستوسترون به نوع کم تاثیرتر خود یعنی دی هیدرو تستوسترون یا همان DHT متهم ردیف اول است.
در این شرایط DHT با حمله با فولیکول‌های مو فعالیت آنها را کم کرده و البته در بسیاری از موارد کلا آنها را از بین می‌برد. پس موها کم پشت و نازک می‌شوند و خیلی وقت‌ها رشد آنها به کلی متوقف می‌شود.
اما چه ربطی به بیماران تیروئیدی دارد؟
به نظر می‌رسد تبدیل هورمون تستوسترون به دی هیدروتستوسترون در مبتلایان به پرکاری و کم کاری تیروئید سرعت می‌گیرد و این دلیل ریزش موی مداوم این بیماران علی رغم تحت درمان بودن است.
برخی بیماران اظهار می‌دارند که ریزش مو بدترین عارضه بیماری تیروئید در آنهاست. نازک و کم پشت شدن موها، ریختن دسته‌های مو با کمترین تحریک معمولا با تغییر در بافت موها، خشک شدن و شکننده شدن موها همراه است. جالب است که بیماری تیروئید در بسیاری افراد در ابتدا نشانه‌ای غیر از ریختن موها ندارد و تغییرات غیر طبیعی در حجم و جنس موها اولین علامت برای مراجعه به پزشک و تشخیص بیماری بوده است.
اگرچه ریزش موی ناشی از مشکلات تیروئید در بیشتر موارد ریزش موی پراکنده بوده و ممکن است با بسیاری علل ریزش مو اشتباه گرفته شود، ویژگی کم کاری تیروئید، ریختن و کم شدن تار‌های ابرو از لبه‌های بیرونی ابروهاست. ریختن مو‌های کل بدن در نواحی غیر از سر نیز می‌تواند علامت محکم تری برای اختلالات تیروئید باشد.
پس اگر شما به بیماری تیروئید مبتلا هستید و نگران وضعیت مو‌های خود می‌باشید، لازم است مراحل زیر را یک به یک طی کنید:
۱- به یک متخصص پوست مراجعه کنید.
۲- دارو‌های مصرفی خود را بررسی کنید که آیا آنها باعث ریزش موی شما شده‌اند یا نه.
اگر شما از داروی لووتیروکسین به عنوان جایگزین هورمون‌های تیروئید استفاده می‌کنید و همچنان ریزش مو دارید، ممکن است لازم باشد اقداماتی را انجام دهید. ریزش موی مداوم یا پیشرونده می‌تواند عارضه‌ی این دارو‌ها باشد.
توجه کنید که بسیاری از پزشکان ممکن است این را ندانند، اما تحقیقات جدید نشان داده این عارضه شایع داروی سین تیروئید است. پس از آگاه نبودن پزشکتان از این واقعیت متعجب نشوید.
۳- اگر تحت درمان برای بیماری خاصی هستید، از علائم و عوارض بیماری مطلع شوید.
ریزش مو می‌تواند نتیجه بسیاری از درمان‌ها باشد. درمان‌های تیروئیدی از جمله این درمان‌ها هستند. در این میان درمان با هدف تنظیم سطح هورمون TSH بیشترین تاثیر را بر ریزش مو دارد. بیشتر پزشکان بر این باورند که بهترین سطح هورمون TSH حدود ۱ تا ۲ است که در این شرایط می‌توان از عارضه ریزش مو در بیماران دچار پرکاری و کم کاری تیروئید پیشگیری کرد. البته توجه داشته باشید که در مبتلایان به سرطان تیروئید به منظور پیشگیری از گسترش بیماری، سطح هورمون را پایین‌تر از این میزان قرار می‌دهند.
۴- ممکن است درمان دومی هم نیاز داشته باشید.
برخی افراد برای درمان مشکلات تیروئید، احتیاج به دارو‌های بیشتری دارند. مثلا دارو‌هایی که هر دو هورمون T۳ و T۴ را به فرد ارائه می‌دهند معمولا در مبتلایان به ریزش مو نسبت به دارو‌هایی که فقط هورمون T۴ را می‌دهند، درمان بهتر و موثرتری هستند. همراهی هورمون T۳ در درمان‌ها برای کاهش افسردگی، خستگی و سایر شرایط روحی همراه بیماری تیروئید نیز در نظر گرفته می‌شود.
۵- با مشاوره پزشک و انجام تست‌های آزمایشگاهی از کمبود مواد مغذی و وضعیت برنامه غذایی خود مطلع شوید تا در صورت نیاز مکمل یاری مواد مغذی را شروع کنید.
برخی پزشکان نظر بر آن دارند که سطح فریتین بدن- که نشان دهنده سطح ذخیره آهن بدن است- با سلامت موها و وضعیت رشد مو در ارتباط است؛ بنابراین سطوح پایین و نامناسب فریتین می‌تواند علت ریزش مو و عدم رشد مجدد مو باشد. پس در میان تست‌های خون وضعیت فریتین بسیار حائز اهمیت است. اما لازم است بدانید در بیماران تیروئیدی که از ریزش مو رنج می‌برند، سطح فریتین پایین‌تر از ۸۰ مناسب نیست. پس این بیماران لازم است در میان مکمل‌های مصرفی توجه ویژه‌ای به مکمل آهن داشته باشند.
در آخر لازم است بار دیگر یادآوری کنیم که هر ریزش مویی نشانه ابتلا به بیماری تیروئیدی نیست. بیماری‌های زیادی با عارضه ریزش مو ظاهر می‌شوند. خیلی وقت‌ها هم ریزش مو ناشی از درمان یک بیماری خاص است که لازم است تحت نظر پزشک و تغییر روش درمانی، تغییر در وضعیت ریزش مو را بررسی کنیم.