راز مرگ زلیخا و سرنوشت او پس از یوسف + محل دفن

زُلِیْخا یا زَلْیَخه نام همسر عزیز مصر است که داستان او و حضرت یوسف(ع) در بخش‌هایی از قرآن و تورات بیان شده است. بر اساس برخی منابع، پس از آن‌که زلیخا در دوران پیری توبه کرد، با دعای یوسف(ع) جوان شد و پس از یکتا پرست شدن به ازدواج او درآمد. حضرت یوسف و زلیخا صاحب دو فرزند به نام های افرایم بن یوسف، منشا بن یوسف شدند.

داستان عشق زلیخا به حضرت یوسف(ع)، بازتاب فراوانی در ادبیات جهان، از جمله ادبیات فارسی، ترکی و اروپایی داشته است. در این مطلب به سن زلیخا و اختلاف سنی او با حضرت یوسف و عمر او نپرداخته ایم بلکه خواهیم گفت که عاقبت زلیخا چه می‌شود؟ مرگ زلیخا به چه صورت است؟ آیا به صورت طبیعی می‌میرد و یا به قتل می‌رسد؟

علت مرگ زلیخا همسر یوسف

یوسف (ع)پس از درگذشت پدر بزرگوارش، دیگر هرگز تاج بر سر ننهاد و بر تخت فرمانروایی ننشست؛ او وقت خود را تنها با مناجات در کنار رود نیل سپری می‌کرد. شبی، در خواب، پدرش یعقوب و جدش اسحاق (ع) را دید که جامه‌هایی از جنس بهشت بر تن و تاج کرامت بر سر داشتند. آن‌ها به او فرمودند:

«ای یوسف! بیست سال است که دلت در حسرت دیدار ما می‌سوزد؛ بشارتت باد که تنها سه روز دیگر به ما خواهی پیوست.»

گفته‌اند که در این سه روز باقی‌مانده، یوسف در آرزوی وصال پدر، چنان زاری و جزع کرد که گویی پدرش در چهل سال دوری، چنین بی‌تابی نکرده بود. روز سوم، ملک‌الموت فرا رسید. یوسف برادران را فرا خواند، با هر یک وداع کرد و آن‌ها را در آغوش گرفت. سپس فرشته مرگ جان پاک او را ستاند و حُلّه بهشتی برایش آورده شد. پیکر او را غسل دادند، در کفن سفید پیچیدند و در تابوت نهادند.

اما عاقبت زلیخا بعد از مرگ یوسف چه شد؟

خبر فوت یوسف به زلیخا رسید. او با شنیدن این خبر، با چشمانی گریان به سوی تابوت یوسف شتافت. پیکر او را در آغوش گرفت و با اندوهی جانکاه فریاد زد:

«ای یوسف! این تویی که ناگهانی از کنارم رخت بر بستی و مرا تنها گذاشتی؟»

او چنان بر تابوت می‌زد که از حال رفت و سه شبانه‌روز بیهوش افتاد.هنگامی که به هوش آمد، نوحه‌اش آغاز شد و پرسید:

«آیا می‌دانید یوسف در لحظات آخر و هنگام رحلت چه زمزمه کرد؟»

حاضران گفتند:یوسف از خداوند خواست:

«بار الها! اگر نزد تو منزلتی دارم، جانم را بگیر در حالی که مسلمانم و روحم را به صالحان ملحق گردان.»

زلیخا نیز با شنیدن این دعا، با اخلاص تمام درخواست مشابهی نمود:

«پروردگارا! اکنون که این‌گونه شد، جان مرا نیز بستان و مرا به مقام صالحان و هم‌نشینی با روح یوسف برسان.»

دعای زلیخا مستجاب شد. خداوند جان او را از تن گرفت و آن را به روح یوسف پیوست تا همان‌گونه که در دنیا همدم و جفت یکدیگر بودند، در سرای آخرت نیز پیوسته باشند.

مرگ زلیخا به دست آسنات

بر اساس برخی روایات تفسیری، پس از آنکه یوسف (یوزارسیف) با زلیخا ازدواج کرد، همسر اول او، آسنات، این وصلت را تحت فشار و با اکراه پذیرفت.

ریشه این امر در این بود که یوسف از کودکی در قصر پوتیفار و در کنار زلیخا بزرگ شده بود و عشقی متفاوت و عمیق نسبت به او در دل داشت. در نتیجه، رابطه‌ی زناشویی او با آسنات، بیش از آنکه بر پایه‌ی عشق متقابل باشد، اجباری و ناخواسته‌ تلقی می‌شد؛ آتشی که میان یوسف و زلیخا شعله‌ور بود، در میان او و آسنات وجود نداشت.

با گذشت زمان، این ازدواج اجباری برای آسنات مشکلات روانی عمیقی به بار آورد. او تمام غم و اندوه خود را در درون فرو خورد تا اینکه شایعه‌ی قتل زلیخا در شهر پیچید. برخی شواهد و روایات حاکی از آن است که این قتل، کار آسنات بوده است.

گفته می‌شود که آسنات با استفاده از سم، زلیخا را از میان برداشت. زمانی که سوءظن‌ها متوجه او شد، آخناتون (فرعون وقت) او را احضار کرد تا حقیقت را جویا شود. در کمال ناباوری و در جمع اشراف و بزرگان مصر، آسنات با خونسردی کامل به قتل زلیخا اعتراف کرد و به سزای عمل خود، تا پایان عمر در زندان باقی ماند.

نکته مهم: لازم به تأکید است که این ادعا مبنی بر به قتل رسیدن زلیخا به دست آسنات، همسر اول یوسف پیامبر، فاقد هرگونه استناد و مدرک محکم در کتب تاریخی معتبر و متون دینی شناخته‌شده است.

مقبره زلیخا همسر حضرت یوسف

درباره قبر زلیخا اطلاعات درست و منابع موثقی وجود ندارد. عکس های مقبره زلیخا که در فضای مجازی منتشر شده سندیت نداشته و جای قبر زلیخا مشخص نیست.

گفته می شود محل دفن یوسف و همسرش زلیخا در یک مکان بوده است، پس از فوت یوسف و زلیخا گروهی خواستار دفن در دروازه کنعان و گروهی محلی دیگر را پیشنهاد کردند. در نهایت، خداوند متعال رود نیل را خشک کرد و به بزرگان الهام نمود تا پیکر آن دو را در بستر رودخانه دفن کنند، تا با جاری شدن آب نیل بر مزارشان، برکات آن به تمامی جهان و اطراف ولایات سرازیر شود البته در زمان حضرت موسی قبر حضرت یوسف تغییر یافت.