زیرآبی چینی ها در بازار گردشگری ایران

    اخبار حاکی از فعالیت‌های منسجم چینی‌ها در بازار گردشگری ایران است؛ چینی‌هایی که برای ادامه تحصیل در رشته‌های ادبیات، علوم دینی و قرآنی به ایران آمده و در حالی‌ که به صورت قانونی اجازه فعالیت اقتصادی در کشور را ندارند، با ورود به صنعت گردشگری ایران از طریق ارائه خدمات مقتضی به گردشگران هموطنشان کسب درآمد می‌کنند.

این درحالی است که پیش از این، معاون گردشگری استان تهران ارجاع پرونده خانه‌ها و اقامتگاه‌های غیر مجاز چینی‌ها به کمیسیون ارتقای گردشگران خارجی برای تصمیم‌گیری نهایی و فوری خبر داده و اعلام کرده بود:

    پرونده اقامتگاه‌های غیر قانونی تا به حال در سه جلسه کمیسیون ارتقای امنیت گردشگران خارجی و مقاصد گردشگری استان تهران، بررسی و اطلاعات تمام این اماکن شناسایی و به صورت مستدل و مستند جمع‌آوری شده است.

برای اطلاعات بیشتر به خبر پرونده خانه‌های غیرمجاز چینی‌ها به جریان افتاد مراجعه کنید.

ریشه‌یابی سوءاستفاده چینی‌ها

یک راهنمای ایرانی چینی زبان، که دارای کارت راهنمای گردشگری از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می باشد و در رشته زبان چینی تحصیل کرده است، در این باره می‌گوید:

    محدود بودن تعداد نفراتی که در ایران به زبان چینی مسلط هستند، صاحبان کسب و کارهایی را که ارتباطاتشان با چینی‌ها زیاد است، متوجه جلب همکاری دانشجویانی کرد که از این کشور برای ادامه تحصیل به ایران می‌آیند و در کشور ما ساکن هستند.

نازنین همرنگ با اشاره به این که تعداد راهنمایان چینی زبانِ کارت دار، به ۱۰ نفر هم نمی‌رسد، ادامه می دهد:

    به‌کارگیری نیروی چینی به عنوان مترجم و راهنمای گردشگری در ابتدا از نمایشگاه‌های بین‌المللی آغاز شد. به این ترتیب که شرکت‌های برگزار کننده نمایشگاه‌ها به‌ دلیل انگشت‌شمار بودن تعداد مترجمان چینی، متوجه دانشجویان چینی ساکن ایران شدند و از آنجا که این افراد حق کار در کشور را ندارند و در قبال انجام کار دستمزد کمتری می‌گیرند، استخدام این افراد به عنوان مترجم رواج پیدا کرد.

به گفته ی وی، این رویه مقدمه‌ای برای ورورد این دانشجویان چینی به بازار گردشگری ایران ایجاد نمود و کم‌کم آژانس‌های گردشگری ترجیح دادند به جای استفاده از راهنمایان رسمی از نیروی چینی با دستمزد کمتر استفاده کنند. جالب اینجاست که این افراد هیچ آموزشی در این زمینه ندیده‌ اند و با داشتن کمترین سطح دانش در مورد تاریخ، فرهنگ و جغرافیای ایران، در حال معرفی این سرزمین کهن به گردشگران چینی هستند.

او همچنین می افزاید:

    حضور چینی‌ها اما به همین‌ جا ختم نشد؛ آنها رفته‌رفته و پس از آن که موقعیتشان به عنوان راهنمای تور تثبیت شد، اقدام به اسکان گردشگران چینی کردند تا از این طریق سهم بیشتری از این بازار را نصیب خود کنند.

وی ادامه می دهد:

    در حال حاضر آنها پس از آن که این بازار را شناخته و بر آن مسلط شده‌اند، خود اقدام به بستن تور و سازماندهی و آوردن گردشگران چینی از مبدأ نیز کرده و به این شکل به رقیبانی برای آژانس‌های گردشگری تبدیل شده‌اند.

این راهنمای چینی‌زبان به عدم نظارت سازمان‌های متولی بر فعالیت راهنمایان گردشگری به عنوان مهم‌ترین عامل شکل‌گیری زمینه ی فعالیت های غیر قانونی چینی ها در بازار گردشگری ایران اشاره می کند و می‌گوید:

    در همه کشورها از جمله چین، در ورودی موزه‌ها و دیگر سایت‌های گردشگری کارت راهنمایان کنترل می‌شود. در ایران اما ماموران در مبادی ورودی اماکن گردشگری، راهنمایان خارجی را ملزم به ارائه کارت نمی‌کنند. این در حالی‌ است که کارت راهنمایان ایرانی کنترل می‌شود.

همرنگ اظهار می کند:

    در نمایشگاه‌ها نیز وضع به همین منوال است. مترجم ایرانی نمی‌تواند بدون داشتن کارت مترجمی به نمایشگاه‌های چینی ورود پیدا کند؛ در صورتی‌ که در ایران سخت‌گیری یا نظارتی در این حوزه اعمال نمی‌شود.

تخلف برخی آژانس‌داران و برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی  عامل نفوذ چینی‌های ساکن ایران به صنعت گردشگری کشور می باشد که در حال حاضر به یکی از معضلات جدی بازار گردشگران چینی ورودی به کشور تبدیل شده است. به منظور تسهیل ورود گردشگران چینی و افزایش درآمد در بخش گردشگری، امکان صدور ویزای فرودگاهی فردی برای گردشگران چینی وجود دارد و این عامل نیز به دانشجویان چینی برای ساماندهی ورود گردشگران از کشورشان به ایران، کمک می کند. این در حالی است که امکان صدور ویزا در فرودگاه چین برای ایرانیان وجود ندارد!

با این امتیاز، مسئله ی هماهنگی و بستن قرارداد با آژانس برای ورود گردشگران کاملا منتفی می شود و  فرصت مناسبی برای پذیرفتن مسئولیت ورود، اسکان و ارائه ی دیگر خدمات گردشگری به این گردشگران را در اختیار راهنمایان غیرقانونی قرار می دهد.

همرنگ در این خصوص نیز چنین نظری دارد:

    گردشگران ورودی چینی به ایران در دو دسته قابل دسته‌بندی هستند: ‌گردشگران فرهنگی و گردشگران تجاری. غالب مشتریان این راهنمایان و اقامتگاه‌های غیر قانونی تجار چینی‌اند که با هدف تجارت به ایران سفر می‌کنند و کمتر به دنبال تجربه فرهنگ، غذا یا همنشینی با ایرانیان در محیط‌های بومی هستند. ‌با این‌ همه به‌ دلیل فراهم کردن زمینه آزادی‌های خارج از محدوده قوانین کشور در این اقامتگاه‌ها، دیگر گردشگران چینی نیز به اقامت در این آپارتمان‌ها تمایل دارند.

این راهنمای گردشگری با اشاره به اینکه شکل‌گیری این بازار زیرزمینی و غیر قانونی، خطری جدی برای آینده ی شغلی و معیشتی راهنمایان گردشگری و دیگر فعالان در حوزه ورود گردشگران چینی به ایران، محسوب می شود، اضافه می‌کند:

    از طرق مختلف و بارها، مسوولان امر را در جریان فعالیت غیر قانونی دانشجویان چینی قرار داده و حتی نام آژانس‌ها و همچنین آدرس آپارتمان‌هایی را که چینی‌ها به هتل تبدیل کرده‌اند، در اختیار مسوولان گذاشته‌ایم اما متاسفانه با این که مسوولان ادعا می‌کنند در جریان اتفاقات جاری در این حوزه هستند و اقامتگاه‌های غیر مجاز را شناسایی کرده‌اند، در عمل شاهد برخورد قانونی با این پدیده مافیایی نبوده‌ایم.

رشد اقتصادی چین در دو دهه ی اخیر، بر میانگین درآمد سرانه خانوارهای این کشور افزوده و به همین دلیل تقاضا برای سفرهای خارجی در میان آنها نیز با افزایش قابل توجهی همراه شده است. امروزه چین با جمعیت میلیاردی خود در صدر کشورهای گردشگرفرست جهان قرار دارد و پیش‌بینی‌ها بر تداوم این روند رو به رشد تاکید می کنند.

از این‌ رو بسیاری از کشورها، در حال تدارک برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای جذب گردشگران چینی و سرمایه‌گذاری در این زمینه هستند و متولیان صنعت گردشگری ایران نیز بارها بر تلاش برای افزایش سهم کشور از بازار گردشگری چین پافشاری کرده اند. معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در آخرین صحبتهایش در این‌ باره چنین گفته است:

    چین سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون گردشگر خروجی دارد که با برنامه‌ریزی مناسب و با اهتمام در ایجاد نگاه مشترک باید بتوانیم حداقل یک درصد این خروجی را به عنوان سهم ایران کسب کنیم.

اما فعالیت های مسئولین، اثری از عزم آنها را در عمل به اندازه تکرار و تاکیدی که در کلام بر جذب گردشگران چینی دارند، نشان نمی دهد و حتی اخبار موثق موجود از شکل‌گیری بازاری موازی با جریان رسمی در رابطه با گردشگران چینی سخن می گویند. با این روند، سهم اندک ایران از بازار گردشگران میلیونی چین نیز نصیب خود چینی ها می شود و بخش کوچکتری از آن وارد جریان صنعت گردشگری کشور می رود.

حالا باید منتظر ماند و دید که بر اسای قول های معاون گردشگری اداره میراث فرهنگی تهران، به این موضوع رسیدگی خواهد شد یا این که همچنان اختلالات جدی بازار گردشگری کشور را تهدید خواهد کرد؟!