زور کرونا به مواد نرسید!

روزنامه اعتماد نوشت: «شیوع ویروس کرونا همه ساختارهای انسان‌ساز جهان را تحت‌ تاثیر قرار داد و بسیاری از آنها را هم تخریب کرد. دست‌ کم همه ما مجبور شده‌ایم در سبک زندگی‌مان تغییراتی به وجود آوریم یا برجسته‌شدن دورکاری نمونه‌هایی از این تاثیرگذاری بود. دولت‌ها و منابع قدرت نیز گرفتار آثار شیوع این ویروس شدند؛ چه دولت‌هایی در جهان اول و چه دولت‌هایی در دیگر نقاط دنیا.

شیوع ویروس کرونا آزمونی بزرگ برای همه مدعیان مدیریت کلان بوده است و اگر امروز بخواهیم دولت یا حاکمیتی را ارزیابی کنیم خوب است ببینیم در مواجهه با ویروس کرونا چه کارنامه‌ای بر جا گذاشته است. شاید وضع اقتصادی مردم بسیاری از کشورها از مردم ایران در تحریم هم بهتر بود. شاید رفاه بسیاری از کشورهای اروپایی برای ایرانیان رویا می‌نمود. شاید زندگی در امریکا برای خیلی جهانیان تصویری از یک آرزوی بزرگ باشد اما شیوع کرونا نشان داد جیب پرپول هم که داشته باشی وقتی اقلام مورد نیازت در دسترس نباشد مهم نیست نام کشورت را در جهان اول می‌نویسند یا در جهان سوم!

با همه این اوصاف و در شرایطی که برخی کشورها خیلی خوب توانستند شیوع کرونا را مدیریت کنند اما گزارش رسمی دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر سازمان ملل از بررسی فعالیت ۶ ماهه اخیر تجارت مواد مخدر و روانگردان نشان از آن دارد که شیوع ویروس کرونا برای سوداگران مرگ بسیار خوب بوده است؛ به عبارت دیگر شیوع کرونا عملا نتوانسته چرخه گسترده سوداگران را کند کرده یا تخریب کند و در مواردی به حرکت آن کمک کرده است.

نخستین فرض این است که به سبب درگیری دولت‌ها برای مهار ویروس کرونا و اعمال مقررات و محدودیت‌های لازم برای پیشگیری از شیوع بیماری کووید۱۹ عملا روزنه‌های مختلفی برای فعالیت امن‌تر سوداگران مرگ در زمینه ترانزیت فراهم شده است. آن چه بیش از هر چیز از رابطه اخیر شیوع کرونا به عنوان یک عامل مخرب ساختارها و موادمخدر می‌توان برداشت کرد با بخش دیگری از گزارش سازمان ملل گره خورده است. در گزارش سازمان ملل به این نکته اشاره شده است که به سبب شیوع بیکاری ناشی از پاندمی کووید ۱۹ شبکه‌های فعال در تجارت مرگ از خیل بیکاران به نفع اقتصاد خود بهره‌ گرفته‌اند و چون توانایی پرداخت دستمزد داشته‌اند بسیاری از بیکاران را به خدمت گرفته‌اند. از سوی دیگر از آنجا که بیکاری و فقر بر بسیاری از مردم چیره شده عملا متقاضیان و پناهندگان به مواد افیونی و روانگردان نیز بیشتر شده است. بنابراین‌ بار دیگر می‌توان نقش موثر مولفه اقتصادی در چرخه فعالیت سوداگران مرگ را ملموس دید. موضوعی که در مبارزه با آن دست کم در ایران به ‌شدت کمتر به آن توجه شده است.

در ایران همچنان مهم‌ترین محور مبارزه هدف‌قراردادن چرخه ترانزیت و تولید است و مواجهه با قربانیان اعم از خرده‌پاها و مصرف‌کنندگان. ایران گرچه مدت‌هاست قانون مبارزه با پولشویی تصویب کرده است اما به سبب عدم پیوستن به معاهدات جهانی از جمله اف.ای.تی.اف همچنان نمی‌تواند چرخه اقتصادی مواد مخدر را به شفافی و صراحت هدف قرار دهد. شیوع ویروس کرونا اینک به آزمونی پیش روی مبارزان با سوداگران مرگ تبدیل شده است زیرا عملا این چرخه معیوب از این ویروس عالمگیر در امان مانده است. این در امان ماندن به مولفه‌های اقتصادی این چرخه نزدیک است. پس اگر واقعا تلاش‌های‌مان را معطوف به مبارزه با این بلای خانمان‌سوز کرده‌ایم و بنا داریم قربانیان این بلا را کمتر و کمتر کنیم باید بیش از گذشته به هدف قراردادن چرخه اقتصادی مواد مخدر و روانگردان تمرکز کنیم. تا چرخه‌های اقتصادی این سوداگری هدف قرار نگیرد وضع ما همین است و حتی پدیده‌ای عالمگیر هم نمی‌تواند حریف آن شود. مثل موضوع مدیریت و چگونگی اداره وضعیت پیش‌آمده براثر شیوع کرونا. دست‌اندرکاران مبارزه با مواد مخدر نیز باید به این موضوع توجه کنند که چگونه اقتصاد مواد مخدر توانسته حاشیه امن این چرخه را در برابر یک وضعیت ساختارشکنانه تضمین کند.»