چالش‌های VAR در فوتبال ایران ادامه دارد

فوتبال به دلیل دربرگیری و کثرت، هواداران زیادی در سراسر جهان دارد که به دقت آن را رصد می‌کنند و بسیاری از آنها حتی در قامت یک کارشناس هم صاحب‌نظر هستند و حتی در خصوص تصمیمات داوری هم این موضوع صدق می‌کند؛ به همین دلیل هر بار که داوران اشتباهی مرتکب می‌شدند فشار زیادی توسط هواداران و همچنین تیم‌های متضرر علیه آنها ایجاد می‌شد. به همین دلیل فیفا قانون استفاده از کمک داور ویدیویی را تصویب کرد.

پس از کش و قوس‌های فراوان و چالش‌های ابتدایی، سیستم کمک داور ویدیویی در جام‌جهانی ۲۰۱۸ روسیه به صورت رسمی رونمایی شد و تصور همگان بر این بود که دیگر اتفاقی مانند دست خدا (گل اسطوره فوتبال آرژانتین) و اتفاقاتی مانند آن دیگر رخ نخواهد داد؛ اما هر چقدر این تکنولوژی در فوتبال دنیا کاآمد بود در فوتبال ایران تبدیل به یک چالش شده است.

عاشقان فوتبال که لیگ‌های معتبر اروپایی و مسابقات و رویدادهای معتبر جهانی را دنبال می‌کنند چند وقتی است با یک سئوال و چالش مواجه هستند که آیا VAR در فوتبال ایران پروژه‌ای موفق بوده یا ناموفق؟ این چالش‌ها با توجه به اتفاقات اخیر و حاشیه‌هایی که ایجاد شد، اهمیت بیشتری پیدا کرده و ذهن بسیاری از هواداران فوتبال را به خود معطوف کرده است. در مصاحبه‌های برخی از سرمربیان لیگ برتری بارها شاهد بودیم که این سیستم را به نفع یک تیم و به ضرر تیم دیگر معرفی کرده و برخی هم از واژه‌های دیگر استفاده کردند.

فوتبال ایران به دلیل نداشتن زیرساخت‌های لازم و مشکلاتی که باشگاه‌های ما در فوتبال به اصطلاح حرفه‌ای خود دارند، در ابتدای امر با مشکلات بسیاری دست به گریبان بود تا جایی که فدراسیون فوتبال مجبور شد وارد عمل شود و به نوعی این موضوع را مدیریت کند اما این سیستم در فوتبال ما هنوز با چالش‌هایی مواجه است که در دنیای حرفه‌ای فوتبال نمی‌توان نمونه آن را پیدا کرد.

VARعدم پوشش همه مسابقات لیگ برتر

یکی از اتفاقاتی که باعث شد رضایت‌مندی از سیستم کمک داور ویدویی آنطور که پیش‌بینی می‌شد، کسب نشود به عدم پوشش همه رقابت‌های لیگ برتری از VAR باز می‌گردد تا جایی که انتقاد برخی از تیم‌ها را به همراه داشته باشد. البته بر اساس اعلام فدراسیون فوتبال قرار است در لیگ جاری این مشکل به نوعی مدیریت شود تا حداقل، عدالت در همه بازی‌ها رعایت شود.

از نگاه دیگر باید امیدوار بود این سیستم با تمامی تجهیزات و مسائل فنی خود در فوتبال ایران به کار گرفته شود و به دلیل تحریم یا هر مساله دیگر، شاهد استفاده ناقص از آن نباشیم تا داوران هم بتوانند با خیال راحت، تصمیم درست بگیرند. کیفیت تصاویر و دوربین‌های اختصاصی این سیستم هم بحث دیگری است که امیدواریم به آن هم دقت کافی شود.

از VAR اجاره‌ای تا عدم مسئولیت پذیری باشگاه‌ها

در فوتبال روز دنیا مسئولیت خرید و نصب VAR با باشگاه‌های فوتبال است اما به دلیل نبود زیرساخت‌ها در کشور ما و با تاکید بر اینکه باشگاه‌های ما زمین و استادیوم ندارند، این موضوع مغفول مانده است و مشکلات بسیاری را برای فدراسیون و اهالی این رشته ایجاد کرده است.

جابجایی VAR و پوشش رویدادهای مختلف در استادیوم‌های متعدد، مشکلات بسیاری را برای این سیستم ایجاد می‌کند از جمله آنکه عیب در کابل‌های VAR، ارسال و کیفیت تصاویر را با مشکل ایجاد می‌کند و این در سیستمی که هنوز کامل نیست، یعنی مشکل روی مشکل. تا الان فقط ۲ باشگاه VAR دارند و باید امیدوار بود تا سایر باشگاه‌ها نیز در این خصوص وارد عمل شوند.

اتاق VAR یا فضایی برای فریب یا اشتباه داور!

بدون شک این سیستم نیاز به نیروهای انسانی توانمند، تجهیزاتی مدرن و کامل، فضایی حرفه‌ای و مطابق با استانداردهای روز است. بحث آموزش و استفاده بهینه از این نکنولوژی به داوران ما کمک خواهد کرد تا کمتر در چالش قرار بگیرند.

متاسفانه در برخی از بازی‌های فصل گذشته اشتباهاتی با وجود VAR رخ داد که نشان داد این سیستم با همه تلاش‌هایی که صورت گرفته، هنوز کامل و جامع نیست. از حق نباید گذشت با همه مشکلات سعی و تلاش بر این است که اشتباهات داوری به حداقل برسد و هر چه از زمان لیگ قبلی جلوتر رفتیم این موضوع بیشتر مدیریت شد. اعلام صحنه پنالتی به سود تراکتور در بازی سوپرجام برابر استقلال شاید به نوعی اتفاقات فینال جام‌حذفی را هم به نوعی از یادها برد هرچند هر بازی برای خود داستانی و روایتی جداگانه دارد و شاید این امید را در دل‌ها ایجاد کند که این فصل می‌تواند متفاوت باشد.

کلام آخر

در بسیاری از بازی‌های لیگ برتر، داوران برای بررسی صحنه‌های مختلف زمان زیادی را صرف می‌کنند که این موضوع روند طبیعی مسابقه را مختل می‌کند و بازی را از تب و تاب می‌اندازد و از سویی دیگر بازیکنان را از شرایط مسابقه خارج می‌کند. در هیچ نقطه دنیا نمی‌توان مشابه این تصاویر را دید که تیم داوری ۴ تا ۵ دقیقه را برای بررسی تصاویر VAR هدر می‌دهد.

از زاویه‌ای دیگر این تصور را هم باید داشت که تماشاگران با استرس و هیجان زیادی باید دقایقی را منتظر باشند و این طولانی شدن زمان تصمیم‌گیری داوران VAR، به نوعی آنها را هم در آستانه تخلیه هیجان بر روی سکوها قرار می‌دهد و شاید این درک را پیدا کنند که از جایی یا به دلیلی، موضوع مورد بحث در حال مدیریت شدن است که آن را تایید نمی‌کنیم.

فراموش نکنیم این سیستم آمد که به داوران کمک کند تا در زمان مناسب تصمیم درست گرفته و عدالت را در زمین بازی اجرا کنند اما بارها دیده‌ایم در فوتبال ما رویه بر خلاف حرکت آب بوده است.

شاید اگر فدراسیون فوتبال بتواند سرعت و دقت این سیستم را افزایش دهد، می‌توان امیدوار بود که VAR به جای آنکه به عنوان یک چالش مطرح شود، به عاملی برای ارتقای کیفیت داوری در لیگ برتر تبدیل گردد.