فرمان مهم پزشکیان در بالاترین سطح صادر شد - مهر ۱۴۰۴

اما فراتر از افتتاح پروژه‌ای به ارزش ۷,۵۰۰ میلیارد تومان، سخنان رئیس‌جمهور و دستورات صریح او به استانداران و اشاره به مصوبه سران قوا برای ترخیص پنل‌های خورشیدی، نشان از عزم دولت برای برداشتن یک مانع بزرگ و بوروکراتیک دارد که سال‌هاست توسعه انرژی‌های پاک در ایران را کند کرده است.

۱. فرمان در بالاترین سطح: “هیچ پنل خورشیدی نباید در گمرک بماند”

مهم‌ترین بخش سخنان رئیس‌جمهور، واکنش قاطع او به گزارش یک استاندار درباره وجود موانع در ترخیص پنل‌های خورشیدی بود. تاکید پزشکیان بر وجود مصوبه سران قوا و دستور او برای اطلاع‌رسانی فوری در صورت بروز مشکل، به چند نکته کلیدی اشاره دارد:

• شناسایی گلوگاه اصلی: دولت به درستی تشخیص داده که بوروکراسی گمرکی و مشکلات واردات تجهیزات، یکی از اصلی‌ترین دلایل تاخیر در پروژه‌های بخش خصوصی است.
• اراده سیاسی برای حل مشکل: این دستور صریح، یک چراغ سبز و تضمین سیاسی به سرمایه‌گذاران است که دولت در بالاترین سطح، پشتیبان پروژه‌های آنها در مقابل موانع اجرایی خواهد بود.
• اعتراف به یک ضعف ساختاری: این حقیقت که با وجود مصوبه سران قوا، همچنان تجهیزات در گمرک می‌ماند، عمق مشکلات بوروکراتیک و ناهماهنگی‌های بین‌دستگاهی را آشکار می‌سازد.

۲. تحلیل اعداد و ارقام: گامی کوچک در مسیری طولانی

وزیر نیرو اعلام کرد با افتتاح‌های امروز، مجموع ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر کشور به ۲,۵۵۰ مگاوات رسیده است. برای درک بهتر این عدد:

• نیاز کشور: اوج مصرف برق ایران در تابستان‌ها از مرز ۷۰,۰۰۰ مگاوات عبور می‌کند.
• سهم تجدیدپذیرها: کل ظرفیت ۲,۵۵۰ مگاواتی تجدیدپذیرها، تنها حدود ۳.۵ درصد از اوج نیاز کشور را تشکیل می‌دهد. (با در نظر گرفتن ضریب تولید پایین‌تر نیروگاه‌های تجدیدپذیر، سهم واقعی در تامین انرژی حتی از این هم کمتر است).
• چشم‌انداز: دولت‌های قبلی هدف‌گذاری ساخت ۳۰,۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر را داشتند. بنابراین، با وجود اهمیت افتتاح‌های اخیر، راه بسیار طولانی و پرچالشی برای رسیدن به اهداف و تاثیرگذاری معنادار بر ناترازی برق در پیش است.

۳. استراتژی دوگانه: رفع ناترازی و توسعه پایدار سواحل جنوب

تاکید ویژه رئیس‌جمهور بر ساخت نیروگاه‌های خورشیدی در جنوب کشور (سواحل خلیج فارس و دریای عمان) یک نگاه استراتژیک و هوشمندانه را نشان می‌دهد:

• تامین انرژی برای آب‌شیرین‌کن‌ها: توسعه سواحل مکران و حل بحران آب در مناطق جنوبی، به شدت به پروژه‌های آب‌شیرین‌کن وابسته است. این تاسیسات مصرف برق بسیار بالایی دارند و تامین انرژی آنها از طریق نیروگاه‌های خورشیدی محلی، یک راهکار پایدار و اقتصادی است.
• بهره‌وری حداکثری: مناطق جنوبی ایران از بالاترین پتانسیل تابش خورشیدی در کشور برخوردارند و ساخت نیروگاه در این مناطق، بازدهی سرمایه‌گذاری را به حداکثر می‌رساند.

نتیجه‌گیری تحلیلی

حضور رئیس‌جمهور در مراسم افتتاح نیروگاه خورشیدی و دستورات قاطع او، بیش از یک رویداد نمادین، یک بیانیه سیاسی برای تعیین اولویت‌های دولت جدید است. دولت پزشکیان با هدف قرار دادن ناترازی انرژی و گره‌گشایی از موانع بوروکراتیک مانند گمرک، قصد دارد اعتماد بخش خصوصی را جلب کرده و موتور کند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را به حرکت درآورد. با این حال، موفقیت این رویکرد در گروی تبدیل این دستورات به رویه‌های ثابت اجرایی و همچنین حل چالش‌های دیگری مانند تامین مالی پروژه‌ها و اصلاح قیمت‌گذاری تضمینی برق است. تابستان آینده، اولین آزمون جدی برای سنجش موفقیت این “اولتیماتوم انرژی” خواهد بود.