ضرورت اصلاحات نهادی در پرتو همکاری همه نهادها

دکتر فاطمه نکولعل آزاد،فعال اجتماعی و شهری؛ تهران چندین دهه است که با معضل ترافیک و آلودگی هوا درگیر است و در این مدت علیرغم طرح‌ها و ابتکار عمل‌های متعدد، این مسئله مهم نه تنها حل نشده، بلکه تشدید نیز شده است. باید بپذیریم که تهران به واسطه تمرکز منابع و خدمات در آن از یک سو و نیز همجواری نزدیک با استان البرز، قم و استان‌های شمالی کشور از سوی دیگر به شکلی اجتناب‌ناپذیر به شهری شلوغ تبدیل شده که یکی از تبعات آن معضل ترافیک و آلودگی هوا است. شاید در بلندمدت بتوان با توزیع عادلانه منابع عمومی در دیگر نقاط کشور  از جذابیت تهران به مثابه بازار کار کاست اما همجواری نزدیک آن با استان‌های اطراف واقعیتی تغییرناپذیر است. لذا بر مبنای این دو واقعیت بنیادین باید در جهت حل وفصل نسبی معضل ترافیک که یکی از علت‌های مهم آلودگی هوای تهران است حرکت کرد.

نکته‌ای که پیش از پرداختن به این مسئله مهم باید مورد بررسی قرار گیرد این است که در موضوع ترافیک و آلودگی هوای ناشی از آن صرفاً شهرداری تهران دخیل نیست و لذا این نهاد به تنهایی هیچ گاه قادر نخواهد بود مشکله یاد شده را حل کند. نگاهی به الزامات و بایسته‌های حل معضل ترافیک و آلودگی هوا بر اساس خرد جمعی از یک سو و نیز دستاورد کشورهایی چون انگلستان و کانادا از سوی دیگر گویایی این واقعیت است که حل معضل یاد شده نیازمند همکاری و هماهنگی نهادهای ذیل است؛

•    وزارت نفت از جهت تسهیل کامل دسترسی تهران به انرژی گاز به عنوان یک انرژی پاک و جایگزین؛

•    وزارت نیرو از جهت تأمین و تضمین دسترسی کامل به انرژی برق مورد نیاز برای تهران به عنوان یک انرژی پاک و جایگزین؛

•    وزارت صمت از جهت تضمین تولید و عرضه خودروهایی به بازار با کمترین میزان آلایندگی  و نیز مدیریت و کنترل صنایع آلاینده در اطراف تهران؛

•    وزارت صمت و شرکت‌های خصوصی از جهت تأمین اتوبوس‌ها و متورسیکلت‌های مورد نیاز از خارج که با انرژی پاک کار می‌کنند؛

•    وزارت مسکن جهت اطمینان از به کار رفتن تجهیزاتی در ساخت مسکن‌ها و دیگر سازه‌ها که از حیث مصرف انرژی و آلایندگی از استاندارد لازم برخوردار باشند؛

•    پلیس راهنمایی و رانندگی از جهت اجرای قواعد راهنمایی و رانندگی که در جهت کاهش ترافیک و آلودگی وضع شده‌اند؛

•    شهرداری تهران از جهت کمک به اجرای قواعد و نیز توسعه حمل و نقل عمومی به منظور کاهش ترافیک و آلودگی.

ملاحظه می‌شود که تعداد نهادهای درگیر در موضوع ترافیک و آلودگی زیاد است به گونه‌ای که بدون ایجاد هماهنگی و همکاری بین آنها امکان حل معضلات یاد شده وجود ندارد. در این راستا، شهرداری تهران به عنوان مسئول اداره این کلان شهر می‌بایست نقش هماهنگ‌کننده را به عهده گیرد و موضوع ترافیک و آلودگی را نه صرفاً یک موضوع مرتبط با نهاد شهرداری بلکه یک موضوع کلان‌تر و عمومی‌تر معرفی کند.

شورای شهر آینده تهران به عنوان منتخبان مستقیم شهروندان تهرانی، باید مبتکر ابتکارات کاهش ترافیک بر اساس نیازهای بومی و دستاورد دیگر کشورها باشد، شورای شهر تهران باید مطالبه‌گر واقعی کاهش و حل نهایی تمامی آلاینده‌ها و از جمله آلودگی هوا باشد؛ شورا و شهرداری باید به دور از سیاسی‌کاری و به نمایندگی از شهروندان فریادگر مشکلات یاد شده و فریادرس شهروندان باشند. این دو نهاد باید هماهنگی تمام نهادها را به یک مطالبه عمومی تبدیل کنند تا همراهی افکار عمومی را همواره با خود داشته باشند.