در آسانسور گیر کرده اید؟ راهنمای ۶۰ ثانیه‌ای برای بقا، نجات و حفظ آرامش
اگر گیر کردن در آسانسور یک رشته آکادمیک بود، به احتمال زیاد تا الان به من مدرک دکترا داده بودند. آدم بدشانسی نیستم اما زندگی‌ام طوری پیش رفته که تقریبا سالی دو، سه بار این مشکل برایم پیش می‌آید. مرتبه آخر همین هفته پیش بود. با کلی بدبختی بقیه را خبر کردم تا به کمک بیایند. وقتی داشتند تلاش می‌کردند نجاتم دهم، صدایشان را به وضوح می‌شنیدم. کاملا با تواضع و خلوص نیت برای نجاتم تلاش می‌کردند و یکی آن وسط رو به بقیه گفت «دوباره توی آسانسور گیر افتاده». منظورش من بودم و جمله را طوری ادا کرد انگار یک امر روتین رخ داده است. بگذریم.
این مقدمه را تعریف کردم تا بدانید من شایسته‌ترین آدمی هستم که می‌تواند به سوال «اگر در آسانسور گیر کردیم چه کنیم؟» جواب دهد. خاطرتان آسوده! قرار نیست با تکرار مواردی مثل «خونسرد باشید» حوصله‌تان را سر ببرم. این را مادربزرگم هم می‌داند. قرار است یک چک‌لیست عملی برایتان تهیه کنم که مرحله به مرحله باعث نجات شما از آن قوطی فلزی معلق شود.
چک‌لیست ۶۰ ثانیه اول؛ فهرست اقدامات فوری به جای وحشت
اولین دقیقه گیر کردن در آسانسور، حیاتی است. به طور عادی مغز شما باید بین حالت «مبارزه یا فرار» و «تفکر منطقی» در نوسان باشد و با انجام کارهای زیر، کفه ترازو را به سمت منطق سنگین کنید.
- سه نفس عمیق هدفمند بکشید: این کلیشه نیست، یک تکنیک بیولوژیک است. نفس عمیق (دم از بینی، بازدم از دهان) ضربان قلب شما را که در حال اوج گرفتن است، پایین می‌آورد و اکسیژن بیشتری به مغزتان می‌رساند. این کار را نه برای «آرامش»، بلکه برای «افزایش کارایی مغز» انجام دهید.
- به پنل دکمه‌ها نگاه کنید: آیا چراغ‌ها روشن هستند؟ آیا شماره طبقه مشخص است یا خاموش شده؟ این اولین سرنخ شماست. اگر چراغ‌ها روشن باشند، یعنی برق هنوز وصل است و احتمالاً با مشکل مکانیکی روبرو هستید. اگر خاموش باشند، یعنی با قطعی برق روبرو هستید. این اطلاعات در مراحل بعدی به کارتان می‌آید.
- دکمه باز شدن در را یک بار فشار دهید: فقط یک بار! اگر آسانسور به دلیل یک خطای لحظه‌ای متوقف شده باشد، ممکن است در باز شود. اگر نشد، دیگر آن را فشار ندهید. فشار دادن مکرر این دکمه فایده‌ای ندارد و فقط انرژی روانی شما را تحلیل می‌برد.
نقش دکمه‌های اضطراری در پنل آسانسور؛ تثلیث مقدس نجات!
روی پنل داخل اتاقک سه دکمه کلیدی وجود دارد که مردم معمولاً کارکرد دقیقشان را نمی‌دانند. بیایید آن‌ها را کالبدشکافی کنیم.
دکمه زنگ خطر؛ چگونه توجه دیگران را جلب کنیم؟
این دکمه با یک علامت زنگ مشخص شده است. وقتی آن را فشار می‌دهید و نگه می‌دارید یک آژیر یا زنگ بسیار بلند در چاهک و گاهی در موتورخانه یا لابی ساختمان فعال می‌شود. هدف آن جلب توجه افراد حاضر در ساختمان مثل نگهبان، همسایه‌ها یا مدیر ساختمان است.
این دکمه به آتش‌نشانی یا پلیس متصل نیست. پس فکر نکنید با فشار دادن آن، تیم نجات فوراً به محل اعزام می‌شود. دکمه را برای ۵ تا ۱۰ ثانیه نگه دارید. بگذارید صدا به قدری پخش شود که کسی آن را بشنود. بعد از یک دقیقه دوباره تکرار کنید.
دکمه تلفن یا اینترکام؛ ابزار ارتباطی حیاتی در آسانسور
این دکمه معمولاً با علامت یک گوشی تلفن مشخص شده و مهم‌ترین ابزار ارتباطی شماست. متاسفانه در 99 درصد موارد موقع نصب آن را جدی نمی‌گیرند و واقعا کار نمی‌کند اما اگر استاندارد کار کرده باشند دکمه مستقیم به شرکت پشتیبانی و نگهداری، اتاق نگهبانی (مدیریت ساختمان)، یا یک مرکز تماس ۲۴ ساعته که خدمات اضطراری ارائه می‌دهد، متصل است.
وقتی تماس برقرار شد، آرام و واضح بگویید: «سلام، من در آسانسور گیر کرده‌ام». اگر ساختمان چند آسانسور دارد و شما می‌دانید کدام است، شماره آن را بگویید. اگر می‌دانید بین کدام طبقات هستید، اعلام کنید.
تعداد نفرات داخل اتاقک و وضعیت سلامتی‌شان را بگویید. اگر کسی جواب نداد، ناامید نشوید. یک دقیقه صبر کرده و دوباره تلاش کنید. گاهی خطوط مشغول است.
نقشه دوم؛ وقتی دکمه‌های آسانسور کار نمی‌کنند، چه باید کرد؟
گاهی به دلیل قطعی کامل برق یا نقص فنی، هیچ‌کدام از دکمه‌های اضطراری کار نمی‌کنند. پس باید از گوشی موبایل کمک بگیریم. حتی یک خط آنتن هم می‌تواند نجات‌بخش باشد.
شماره آتش‌نشانی ۱۲۵ است و اولین و بهترین گزینه به حساب می‌آید. آن‌ها برای این کار آموزش دیده‌اند، تجهیزات دارند و سریع عمل می‌کنند. اطلاعاتی که به اپراتور می‌دهید باید شامل آدرس دقیق، وضعیت و تعداد نفرات باشد.
اگر شماره مدیر ساختمان یا نگهبان را دارید، تماس بگیرید. آن‌ها معمولا راه‌حل نجات را بلد هستند و سرعت فرآیند را بالا ببرند. در مواقع پیچیده هم به شرکت خدمات و تعمیرکار دسترسی دارند.
یک دوست یا عضو خانواده هم می‌تواند کمکتان کند. با کسی تماس بگیرید که بتواند از بیرون هماهنگی‌ها را انجام دهد. به او ماجرای گیر کردن در آسانسور را بگویید با آتش‌نشانی و مدیر ساختمان تماس بگیرد و خودش را به محل برساند و پیگیر ماجرا باشد.
- نکته حرفه‌ای برای آنتن‌دهی: اگر آنتن ندارید، به گوشه‌های مختلف کابین بروید. گاهی چند سانتی‌متر جابجایی کافی است تا یک سیگنال ضعیف دریافت کنید. بعد از برقراری تماس و اطلاع‌رسانی، اینترنت گوشی، وای‌فای و بلوتوث را خاموش کرده و نور صفحه را کم کنید تا ذخیره باتری برای تماس‌های ضروری بعدی از دست نرود.
چگونه به‌شکل موثر سر و صدا ایجاد کنیم؟
اگر گوشی هم کار نکرد، باید به روش سنتی متوسل شد.
- فریاد نزنید: فریاد زدن مداوم به سرعت شما را خسته می‌کند و ممکن است دچار تنگی نفس شوید.
- بکوبید اما هوشمندانه: بهترین راه، ایجاد صدای ضربه‌ای و ریتمیک است. با یک جسم سخت مثل کف کفش، دسته کلید یا هر وسیله فلزی دیگری که دارید، به در فلزی ضربه بزنید. به دیواره‌های کابین نکوبید چون معمولاً عایق هستند و صدا را خفه می‌کنند. در فلزی بهترین رسانای صدا به بیرون و به چاهک است. یک ریتم مشخص را تکرار کنید (مثلاً سه ضربه کوتاه، سه ضربه بلند، سه ضربه کوتاه – مثل کد مورس SOS). این کار توجه بیشتری جلب می‌کند تا کوبیدن بی‌هدف.
کارهایی که هرگز نباید موقع گیرکردن آسانسور انجام داد؛ باورهای غلط هالیوودی
فیلم‌ها به ما دروغ‌های خطرناکی درباره آسانسورها گفته‌اند. انجام این کارها می‌تواند یک موقعیت کنترل‌شده را به یک فاجعه تبدیل کند.
تلاش برای باز کردن درها به زور
هرگز، هرگز و هرگز سعی نکنید درهای داخلی و خارجی را با دست یا با اهرم کردن چیزی باز کنید. چرا؟
- خطر سقوط: آسانسور ممکن است بین طبقات متوقف شده باشد. اگر در را باز کنید، ممکن است با یک دیوار یا یک فضای خالی روبرو شوید که منجر به سقوط می‌شود.
- خطر حرکت ناگهانی: سیستم ترمز ممکن است در لحظه‌ای که شما در حال دستکاری درها هستید، آزاد شده و اتاقک ناگهان حرکت کند که منجر به قطع عضو یا حوادث مرگبار می‌شود. اجازه دهید این کار توسط متخصص انجام شود.
فانتزی فرار از دریچه سقف
در تمام فیلم‌ها، قهرمان داستان موقع گیر کردن در آسانسور، از دریچه سقف فرار می‌کند. در دنیای واقعی این دریچه از بیرون قفل می‌شود و فقط برای دسترسی تیم نجات طراحی شده است. شما از داخل نمی‌توانید آن را باز کنید.
حتی اگر باز شود، بالای کابین پر از کابل‌های برق، وزنه‌های تعادل و قطعات متحرک روغنی و خطرناک است. آنجا جای امنی برای شما نیست.
پاسخ به بزرگ‌ترین ترس‌ها؛ آیا آسانسور سقوط می‌کند؟
ذهن شما موقع گیر کردن در آسانسور شروع به ساختن سناریوهای ترسناک می‌کند. بیایید آن‌ها را با واقعیت پاسخ دهیم.
- آیا اکسیژن تمام می‌شود؟ خیر. کابین به هیچ وجه یک محفظه خلاء و ایزوله نیست. همیشه منافذ و دریچه‌های تهویه هوا در سقف و پایین کابین وجود دارد که جریان هوا را برقرار می‌کند. شما هرگز به دلیل کمبود اکسیژن دچار مشکل نخواهید شد. نفس‌های عمیق بکشید و به این شایعه فکر نکنید.
- آیا آسانسور سقوط می‌کند؟ احتمال آن نزدیک به صفر است. آسانسورهای مدرن چند سیستم ایمنی مستقل دارند. معروف‌ترین آن‌ها «ترمز ایمنی» یا پاراشوت است که یک سیستم مکانیکی به حساب می‌آید و در صورت افزایش بیش از حد سرعت، فعال شده و کابین را روی ریل‌ها قفل می‌کند. این سیستم حتی هنگام قطعی برق کار می‌کند. سقوط آزاد اتاقک، یک افسانه سینمایی است.
مدیریت زمان تا رسیدن کمک؛ چگونه منتظر بمانیم؟
بعد از اینکه اطلاع‌رسانی کردید، تنها کار باقی‌مانده انتظار است.
- روی زمین بنشینید: این کار دو مزیت دارد. اول اینکه مرکز ثقل شما را پایین می‌آورد و اگر آسانسور تکان خورد، تعادل بهتری دارید. دوم اینکه خستگی کمتری احساس می‌کنید.
- چراغ قوه گوشی را روشن کنید: اگر برق رفته و فضا تاریک است، از چراغ قوه گوشی برای روشن کردن فضا استفاده کنید. تاریکی اضطراب را تشدید می‌کند.
- با همراهان خود صحبت کنید: اگر تنها نیستید، با لحنی آرام با دیگران حرف بزنید. به اشتراک گذاشتن این تجربه می‌تواند از وحشت جمعی جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری؛ از این به بعد شما هم یک متخصص هستید
گیر کردن در آسانسور یک تجربه ناخوشایند است اما خطرناک نیست، مگر اینکه خودتان آن را خطرناک کنید. دفعه بعدی (که امیدوارم هرگز برایتان پیش نیاید)، به جای ترس، این راهنما را در ذهن خود مرور کنید.
- چک‌لیست اولیه: نفس، بررسی پنل، یک بار تست دکمه باز شدن در.
- ارتباط: استفاده هوشمندانه از دکمه زنگ و تلفن اضطراری.
- نقشه B: تماس با آتش‌نشانی و ایجاد سر و صدای موثر.
- خط قرمزها: هرگز به درها و دریچه سقف دست نزنید.
تبریک می‌گویم. شما حالا به اندازه من در مدیریت این بحران تخصص دارید، البته با این تفاوت که امیدوارم هرگز مجبور به استفاده از آن نباشید. اگر هم شدید، فراموش نکنید آن بیرون همیشه کسی هست که زود به کمکتان بیاید.
