اروپایی‌ها بر سر نخریدن گاز از روسیه به توافق رسیدند

رویترز گزارش داد که این اقدام، که بخشی از استراتژی گسترده «REPowerEU» برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی روسیه پس از تهاجم مسکو به اوکراین در سال 2022 محسوب می‌شود، انتظار می‌رود تأثیرات عمیقی بر بازارهای جهانی انرژی داشته باشد.

طبق جزئیات این توافق که پس از ماه‌ها مذاکرات فشرده میان کمیسیون اروپا، شورای اتحادیه و پارلمان حاصل شده، ممنوعیت واردات به صورت گام‌به‌گام اجرا خواهد شد:

از ژانویه 2026: ممنوعیت کامل قراردادهای جدید و کوتاه‌مدت برای واردات گاز خط لوله و LNG از روسیه، با استثناهای محدود برای کشورهای وابسته مانند مجارستان و اسلواکی که فرصت بیشتری برای انتقال به منابع جایگزین خواهند داشت.

از ژانویه 2027: ممنوعیت تدریجی قراردادهای بلندمدت موجود، با هدف دستیابی به صفر واردات تا 31 دسامبر 2027. این مهلت یک سال زودتر از پیشنهاد اولیه کمیسیون اروپا (2028) تعیین شده و نشان‌دهنده فشار پارلمان برای تسریع فرآیند است.

حمایت‌های جانبی: اتحادیه اروپا متعهد به سرمایه‌گذاری 50 میلیارد یورو اضافی در زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر، واردات LNG از آمریکا، قطر و نروژ و شبکه‌های اتصال متقابل برای توزیع گاز جایگزین شده است. همچنین، مکانیسم‌های جریمه برای شرکت‌هایی که توافق را نقض کنند پیش‌بینی شده است.

اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در بیانیه‌ای پس از توافق گفت: «این تصمیم نه تنها امنیت انرژی ما را تضمین می‌کند، بلکه به روسیه نشان می‌دهد که اروپا نمی‌تواند با باج‌خواهی انرژی به زانو درآید. ما به سوی یک اتحادیه سبز و مستقل حرکت می‌کنیم.»

پارلمان اروپا که کمیته انرژی آن در اکتبر 2025 پیشنهاد تسریع ممنوعیت را مطرح کرده بود، این توافق را «پیروزی دیپلماتیک» خواند و تأکید کرد که بیش از 90 درصد وابستگی به گاز روسیه از زمان بحران اوکراین کاهش یافته، اما قطع کامل همچنان ضروری است.

این توافق در حالی به تصویب می‌رسد که اروپا با چالش‌های انرژی زمستانی روبرو است. قیمت‌های گاز در بازارهای اروپایی اخیراً 20 درصد افزایش یافته و ذخیره‌سازی گاز به 95 درصد رسیده، اما تهدیدهای احتمالی قطع تأمین از سوی روسیه همچنان وجود دارد. کشورهای شرقی مانند لهستان و کشورهای بالتیک از توافق استقبال کرده‌اند، در حالی که مجارستان و اتریش که هنوز 40 درصد گاز خود را از روسیه تأمین می‌کنند، نگرانی‌هایی درباره افزایش هزینه‌ها ابراز کرده‌اند. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان، هشدار داد: «این تصمیم می‌تواند به اقتصاد خانوارها آسیب بزند»، اما کمیسیون اروپا وعده یارانه‌های انتقالی داده است.

خبرگزاری بلومبرگ نیز نوشت که از منظر جهانی، این اقدام می‌تواند بر اقتصاد روسیه ضربه وارد کند؛ صادرات گاز روسیه به اروپا، که پیش از 2022 حدود 40 درصد کل صادرات گاز این کشور را تشکیل می‌داد، اکنون به کمتر از 10 درصد کاهش یافته و قطع کامل آن می‌تواند درآمدهای ارزی روسیه را تا 15 میلیارد یورو در سال کاهش دهد. تحلیل‌گران بلومبرگ پیش‌بینی می‌کنند که این توافق بازار LNG جهانی را داغ‌تر کرده و تقاضا برای گاز آمریکا را تا 20 درصد افزایش دهد.

توافق نهایی اکنون برای تصویب به شورای اتحادیه اروپا ارجاع شده و انتظار می‌رود تا پایان دسامبر 2025 اجرایی شود. این اقدام همچنین بخشی از تلاش‌های گسترده اروپا برای دستیابی به اهداف کربن‌صفر تا 2050 است که شامل کاهش 55 درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا 2030 می‌شود.