عربستان سعودی و تخفیف حکم اعدام یک معترض نوجوان ...

 رضا شریفی در مطلبی نوشته است: "شکی در این نیست که حاکمیت عربستان سعودی آماده هر سطحی از مقابله و برخورد با شهروندان مخالف خود است، که این حتی شامل مردانی میشود که در هنگام دستگیری تنها پسربچه بودند! "

اینها گفته‌های "لین مالوف"، مدیر تحقیقاتی بخش خاورمیانه سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه اخیر آنهاست.

یک نوجوان سعودی که با توجه به فعالیت‌های سیاسی‌اش در سن کودکی، به مجازات اعدام محکوم شده بود، محکومیت‌اش به ۱۲ سال زندان کاهش پیدا کرده است. این خبر به نقل از یک گروه فعال حقوق‌بشری مخابره شده، گروهی که دیدبانِ وضعیت و محکومیت این نوجوان بوده است.

به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، سال گذشته دادستان سعودی برای یک نوجوان فعال سیاسی به نام "مرتجی قریریص" که هم‌اکنون ۱۸ ساله شده، حکم اعدام از دادگاه بدوی تقاضا می‌کند، اگرچه این درخواست دادستان سعودی و خطر بالقوه حکم اعدام برای این نوجوان، تا دو هفته پیش رسانه‌ای نشده بود. متعاقباً رسانه‌ای شدن خطر اعدام این نوجوان عرب، محکومیت‌های بین‌المللی به همراه آورده است. اتهام وارده به این نوجوان شیعه مربوط به شرکت وی در یک تظاهرات ضد حکومتی بوده، اعتراضاتی که در زمان وقوع آن، وی تنها ۱۰ سال سن داشته و اتهامات وارده از طرف دادستان سعودی به این نوجوان شامل حمل سلاح و عضویت در گروه تروریستی است.

در واقع ماجرا از این قرار بوده که در سال ۲۰۱۱ میلادی، زمانی که مرتجی قریریص تقریباً ۱۰ ساله بوده گروهی از کودکان و نوجوانان همسن خود را در منطقه شیعه‌نشین شرق عربستان برای تظاهرات علیه حکومت سعودی با کمک برادر بزرگتر خود بسیج و سازماندهی کرده بود، دقیقاً در موسم بهار عربی و زمانی که بیشتر کشورهای عرب خاورمیانه درگیر انواعی از آشوب و ناآرامی بودند. حاکمیت سعودی در آن دوران با شدت و خشونت تمام با تظاهرات و اعتراضات مردم محلی در مناطق شرقی کشور برخوردی کاملاً قهرآمیز داشت و بسیاری در آن زمان دستگیر و اعدام شدند، از جمله برادر بزرگتر مرتجی قریریص.

بر اساس گزارش گروه موسوم به "سازمان حقوق بشری اروپایی-سعودی" که پیگیر ماجرا بوده، این نوجوان سعودی سه سال بعد از آن اعتراضات مردمی، در سپتامبر ۲۰۱۴ بازداشت شده و تا زمان اولین جلسه دادگاه و آغاز روند محاکمه اخیر، به مدت حدود چهار سال را در زندان سپری کرده است. همچنین به ادعای این گروه حقوق بشری، وی ابتدا در سلول انفرادی نگهداری می‌شده و تا مدتها حق دسترسی به وکیل مدافع نداشته است.

در همین ارتباط الجزیره گزارش می‌دهد که منابع رسمی سعودی در مورد جزییات موارد اتهامی این نوجوان معترض، به استفاده وی از کوکتل‌مولوتوف در حمله‌های متعدد به نیروهای پلیس و یک داروخانه در شرق عربستان و همچنین استفاده از اسلحه گرم در قالب همکاری با یک هسته تروریستی اشاره کرده‌اند. مقامات رسمی همچنین به یک مورد حمله تروریستی صورت گرفته در ژانویه ۲۰۱۴ میلادی به کنسولگری آلمان در شهر قطیف واقع در شرق عربستان اشاره کرده، مرتجی قریریص را متهم به مشارکت در این حمله تروریستی معرفی می‌کنند. البته در این حمله تروریستی به کسی آسیبی نرسید و صرفاً یک اتومبیل در آتش سوخت.

بر اساس گزارش "سازمان حقوق بشری اروپایی-سعودی"، قاضی مربوطه، حکم این نوجوان سعودی را پنجشنبه دو هفته قبل اعلام کرده است. قاضی پرونده در دادگاه بدوی، به وکیل نوجوانِ سعودی متهم اینگونه اعلام می‌کند که به جای حکم اعدامِ مورد درخواست از طرف دادستان، به وی حکم ۱۲ سال زندان داده شده که البته هم‌اکنون چهار سال آن را در حبس سپری کرده و چهار سال دیگرِ حکم حبس وی نیز تعلیقی است لذا این نوجوان سعودی تا سه سال دیگر از زندان آزاد خواهد شد، یعنی تا سال ۲۰۲۲ میلادی.

اگرچه دقیقاً معلوم نیست که چه عواملی باعث تخفیف حکم این معترض نوجوان سعودی با توجه به درخواست اولیه دادستان شده، لکن فعالیت گروه‌های حقوق بشری و فشارهای بین‌المللی مربوطه، به نظر دلیل اصلی این تخفیف مجازات بوده است. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، "علی عدوبیسی"، مدیر "سازمان حقوق بشری اروپایی-سعودی" که فعال و ناظر بر این پرونده بوده، به این تخفیفِ حکم محکومیت به صورت یک تصمیم صرفاً سیاسی نگاه میکند که پیرو بحث و اعتراض رسانه‌های جهانی در مورد این پرونده اتخاذ شده است. البته مدیر این سازمان به دادگاه تجدیدنظر پیشرو در همین هفته اشاره کرده و مجادله‌ای بین دادستان و دادگاه برای سنگین‌تر کردن محکومیت نوجوان سعودی را کاملاً محتمل می‌داند.

اگرچه حکم اعدام در پادشاهی سعودی امری تقریباً متداول در مواجهه با مخالفان آشکار حکومت محسوب میشود (خصوصاً در مورد اقلیت شیعه)، لکن اعدام نوجوانی که مرتکب خطایی حداکثر در سن ۱۳ سالگی شده است حتی در این کشور نیز قدری عجیب و غیر رایج است.

حکومت عربستان سعودی به شدت مدافع موارد اِعمال مجازات اعدام در آن کشور بوده و چنین احکامی را با توجه به وضعیت کشورش کاملاً موجه میداند. به گزارش منابع رسمی عربستان سعودی، حکومت این کشور اخیراً ۳۷ نفر از مخالفان آشکار خود را که بیشتر شیعه مذهب بودند به اتهام فعالیتهای تروریستی و همچنین ترویج اعتقادات انحرافی و کفرآمیز (به زعم سعودی‌ها) اعدام کرده است.

البته بر اساس گزارش کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل، حداقل سه مرد بسیار جوان دیگر نیز در زندانهای سعودی به اتهام سازماندهی انواعی از جرایم در دوران کودکی، اخیراً حکم اعدام دریافت کرده‌اند.

به گزارش نشریه تایمز، ریاض بعد از قتل جمال خاشخچی در اکتبر گذشته و همچنین بازداشت برخی فعالان حقوق زنان در داخل عربستان (که همچنان منتظر نوبت محاکمه هستند)، به شدت از سوی جامعه بین‌المللی در مورد مساله حقوق بشر تحت نظر و موشکافی قرار گرفته است. پیرو این وضعیت، دولت اتریش چهارشنبه گذشته از قصد خود برای تعطیل کردن یک مرکز گفتگوی بین ادیان وابسته به سعودیها در شهر وین خبر داده و علت آنرا درخواست پارلمان اتریش از این مرکز جهت تلاش برای توقف حکم اعدام مرتجی قریریص و البته ناکامی احتمالی این تلاشها دانسته است.

به گزارش عفو بین‌الملل، فقط در پنج ماه اول سال ۲۰۱۹ میلادی، عربستان سعودی تعداد ۱۱۰ نفر را اعدام کرده است. در گذشته، سفارت سعودی در پاسخ به انتقادات کمیساریا عالی حقوق بشر سازمان ملل، اِعمال مجازات اعدام را صرفاً برای موارد بسیار جدی از جرایم در این کشور بیان کرده و اعلام میکند که این مجازات با دقت و کنترل فراوان جاری میشود.