افزایش قیمت کود؛ رد پای بودجه و بورس در گرانی جدید

هفته‌های اخیر برای کشاورزان ایرانی با خبری تلخ همراه بود: کود شیمیایی که شریان اصلی تولید محصولات کشاورزی است، بار دیگر گران شد. قیمت دولتی یک کیسه ۵۰ کیلویی به ۶۸۷ هزار تومان رسیده و در بازار آزاد تا یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار تومان معامله می‌شود. برای کشاورزی که باید زمینش را بارور نگه دارد، این یعنی فشاری تازه و هزینه‌ای غیرقابل جبران.

نمایندگان مجلس هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داده‌اند. اما حقیقت آن است که مجوز این گرانی از مدت‌ها قبل در دل بودجه و سیاست‌های ارزی نوشته شده بود. وقتی نرخ تسعیر ارز در بودجه بالا می‌رود و خوراک گاز پتروشیمی‌ها یک شبه بیش از دو برابر می‌شود، طبیعی است که نهاده‌های کشاورزی با چنین جهشی روبه‌رو شوند.

فرمول بورس کالا نیز این فشار را تشدید می‌کند. منابع داخلی که باید پشتوانه تولید ملی باشند، با قیمت دلاری عرضه می‌شوند. به بیان ساده‌تر، کشاورز ایرانی باید محصولی که با منابع داخلی تولید شده را با نرخ جهانی بخرد؛ نتیجه آن چیزی جز افزایش هزینه تولید و کاهش توان رقابت نیست.

این چرخه گرانی نه‌تنها کشاورزی، بلکه امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند. وقتی بهای نهاده‌ها سر به فلک می‌زند، کشاورزان یا از تولید دست می‌کشند یا هزینه‌های بالای تولید به مصرف‌کننده منتقل می‌شود. یعنی دوباره سفره خانوار ایرانی کوچک‌تر خواهد شد.

کارشناسان تأکید دارند که این وضعیت با مُسکن‌های مقطعی درمان نمی‌شود. تا زمانی که ساختار قیمت‌گذاری و دلاری‌سازی در اقتصاد اصلاح نشود، گرانی کود شیمیایی تنها آغاز یک موج جدید از تورم عمومی است که بار دیگر بر دوش کشاورز و مصرف‌کننده سنگینی خواهد کرد.