پیش بینی جنجالی برای قیمت کالاهای اساسی

طبق آخرین گزارش «چشم‌انداز بازارهای کالایی» بانک جهانی، انتظار می‌رود که رشد اقتصادی متزلزل جهانی همراه با عرضه فراوان نفت، قیمت جهانی کالاها را به پایین ‌ترین سطح خود در دهه ۲۰۲۰ برساند. پیش ‌بینی می شود قیمت مواد غذایی در سال ۲۰۲۵، به میزان ۷ درصد و در سال ۲۰۲۶، یک درصد دیگر کاهش یابد. اگرچه این کاهش ممکن است فشارهای تورمی کوتاه‌مدت ناشی از افزایش موانع تجاری را کاهش دهد، اما می‌تواند مانع پیشرفت اقتصادی در حدود دو سوم اقتصادهای در حال توسعه نیز شود.

پیش‌بینی می شود قیمت جهانی کالاها در سال ۲۰۲۵، به میزان ۱۲ درصد و در سال ۲۰۲۶، به میزان ۵ درصد دیگر کاهش یابد و به سطحی برسد که از سال ۲۰۲۰ تاکنون مشاهده نشده است.

همچنین پیش ‌بینی می شود قیمت جهانی کالاها در سال ۲۰۲۵، به میزان ۱۲ درصد و در سال ۲۰۲۶، به میزان ۵ درصد دیگر کاهش یابد و به سطحی برسد که از سال ۲۰۲۰ تاکنون مشاهده نشده است. از نظر اسمی، قیمت‌ها همچنان بالاتر از قبل از شروع همه‌گیری خواهند بود. با این حال، با در نظر گرفتن تورم، احتمالاً برای اولین بار به پایین‌تر از میانگین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ سقوط خواهند کرد. این پایان رونقی خواهد بود که با بهبود اقتصاد جهانی از همه‌گیری کووید-۱۹ و حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ ایجاد شده بود.

به گفته کارشناسان چشم‌انداز ضعیف رشد اقتصادی، جدیدترین شوکی است که در دهه ‌ای فوق‌العاده پرآشوب برای بازارهای کالا به اقتصاد جهانی وارد شده است. نوسانات قیمت کالا از حداقل دهه ۱۹۷۰ تاکنون، بالاتر از هر دهه دیگری بوده است. هنوز مشخص نیست که آیا این نشان ‌دهنده آغاز دورانی آشفته ‌تر برای بازارهای کالا است یا خیر. اما تلاقی تنش‌ های تجاری، درگیری‌ها، خطرات ژئوپلیتیکی و شوک‌ های مکرر مرتبط با آب و هوا، این احتمال را بیشتر می‌کند.

ایندرمیت گیل، اقتصاددان ارشد گروه بانک جهانی و معاون ارشد اقتصاد توسعه، گفت: «قیمت‌های بالاتر کالاها برای بسیاری از اقتصادهای در حال توسعه که دو سوم آنها صادر کننده کالا هستند، یک مزیت بوده است. اما اکنون شاهد بالاترین نوسانات قیمت در بیش از ۵۰ سال گذشته هستیم. ترکیب نوسانات بالای قیمت و قیمت ‌های پایین، مشکل ‌ساز است. اقتصادهای در حال توسعه باید سه گام برای محافظت از خود بردارند: اول، بازگرداندن نظم مالی؛ دوم، ایجاد محیطی مناسب‌تر برای تجارت برای جذب سرمایه خصوصی؛ سوم، آزادسازی تجارت در هر کجا که فرصت وجود دارد.»

در این گزارش آمده است: قیمت جهانی کالاها از سال ۲۰۲۳ رو به کاهش بوده و به کاهش تورم کلی در سراسر جهان کمک کرده است. به عنوان مثال، افزایش قیمت انرژی بیش از ۲ درصد به تورم جهانی در سال ۲۰۲۲ افزود. با این حال، در سال‌ های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴، کاهش قیمت انرژی به کاهش تورم کمک کرد. قرار است روند کاهش قیمت انرژی امسال تشدید شود و به طور بالقوه برخی از اثرات قیمتی تعرفه ‌های بالاتر در اقتصادهای بزرگ را کاهش دهد. به طوری که انتظار می‌رود قیمت انرژی امسال ۱۷ درصد کاهش یابد و به پایین‌ترین سطح در پنج سال گذشته برسد و سپس در سال ۲۰۲۶، ۶ درصد دیگر کاهش یابد. انتظار می ‌رود قیمت نفت خام برنت در سال ۲۰۲۵ به طور متوسط ‌فقط ۶۴ دلار در هر بشکه باشد - کاهشی ۱۷ دلاری نسبت به سال ۲۰۲۴ - و در سال ۲۰۲۶ فقط ۶۰ دلار. انتظار می‌رود قیمت زغال سنگ امسال ۲۷ درصد و در سال ۲۰۲۶، ۵ درصد دیگر کاهش یابد، زیرا رشد مصرف زغال سنگ برای تولید برق در اقتصادهای در حال توسعه کند می ‌شود.

همچنین انتظار می‌رود قیمت مواد غذایی کاهش یابد و در سال ۲۰۲۵، ۷ درصد و در سال ۲۰۲۶، ۱ درصد دیگر کاهش یابد. با این حال، سازمان ملل متحد تخمین می ‌زند که ناامنی غذایی حاد در برخی از مناطق آسیب ‌دیده در سطح جهان امسال تشدید خواهد شد و ۱۷۰ میلیون نفر را در ۲۲ اقتصاد بسیار آسیب ‌پذیر تحت تأثیر قرار خواهد داد. کاهش قیمت کالاهای غذایی باید از تلاش ‌های بشردوستانه، به ‌ویژه در بحبوحه کاهش بودجه بشردوستانه، حمایت کند. اما به عوامل اصلی گرسنگی حاد که عمدتاً ریشه در درگیری دارند، نمی‌ پردازد.