پروژه نجات آب تهران شکست خورد ؟
در مواجهه با تشدید بحران تشنگی و تهدید کمبود ذخایر، یک مقام مسئول با تأکید بر برتری فناوریهای موجود، نهادینه شدن انتقال آبهای شور را از نظر فنی در تمامی نقاط کشور ممکن دانست. این سخنان که بر الگوی عملیاتیِ موفقیتآمیز در هزار کیلومتر دورتر استوار است، پرونده انتقال آبهای صنعتی از منابع عظیم جنوبی را دوباره به میز مذاکره آورده، اما هزینه نجومی متر مکعب نهایی را به چالش اصلیِ این رویا تبدیل کرده است.
علی عبدالعلی زاده در پاسخ به اینکه آیا امکان انتقال آب خلیج فارس به تهران وجود دارد یا خیر؟ گفت: امکان انتقال آب از هر نقطه به نقطه دیگری براساس فناوریهای موجود وجود دارد. یعنی وقتی میخواهید از یک نقطه به نقطه دیگری آب منتقل کنید اگر نقطه اول بالاتر از نقطه دوم باشد با رهاسازی آب منتقل می شود. اگر هم سطح باشد باید یک جوبی کشیده شود و عامل فشاری باشد که مانند پمپ آب را حرکت دهد و اگر پایین تر باشد هم باید بسته به نوع ارتفاع پمپ بزرگتری کشیده و آب منتقل شود.
انتقال آب خلیج فارس به چادرملو انجام میشود
وی افزود: در حال حاضر انتقال آب خلیج فارس از بندر عباس به چادرملو یزد انجام میشود و تقریبا هزار کیلومتر لوله گذاری شده است و آب از ارتفاع صفر سطح آبهای آزاد جهانی تا ارتفاع ۱۳۰۰ متر بالا آمده و به کمک ۱۲ تلمبهخانه، آب به آنجا رفته است.
نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور تصریح کرد: تهران یا هر نقطه دیگری هم از این قاعده مستثنی نیست و با تکنولوژی امروز می توان از خلیج فارس تا قله دماوند نیز آب را انتقال دارد. این یعنی از نظر فنی و مهندسی این پروژه شدنی است اما اینکه آبی که آورده می شود قرار است برای چه مصارفی استفاده شود موضوع دیگری است.
وی در ادامه گفت: انتقال آب خلیج فارس از بندرعباس به چادرملو نمونه عینی اجرا شده است و سه مجموعه بزرگ گل گهر، مس سرچشمه وچادرملو با هم شریک شدند و این آب را آوردهاند.
عبدالعلی زاده با اشاره به اینکه برای انتقال آب هزینههایی صرف میشود، گفت: آب در چادرملو در هر مترمکعب ۲.۵ دلار تمام شده که آب گرانی است و باید ببینیم برای مصارفی که این آب انتقال داده می شود توجیه اقتصادی دارید یا خیر. اگر ضرورت داشت میتوانیم آن را انجام دهیم.
وی یادآور شد: صنایع بزرگ سرچشمه و چادرملو در سالهای گذشته که آب از جایی منتقل نمی شد چاه حفر می کردند که همین امر باعث کاهش آبهای زیرسطحی شده بود. یا اینکه از کشاورزان سهمیه آب رودخانهای خریداری میکردند و همین امر منجر شد کشاورزی تعطیل شود تا این صنعت بچرخد. حتی چاه کشاورزان را خریداری و عمیقتر کردند که همه این اقدامات باعث شد محیط زیست آن منطقه آسیب ببیند، کشاورزی از بین برود و نظم طبیعت بهم بریزد.
نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور بیان کرد: حالا که آب از خلیج فارس رفته میتواند به مزارع برگردد. حتی پساب آن میتواند به کشاورزی کمک و صدمات وارد شده به محیط زیست را جبران کند.
به گفته وی، باید هر پروژه ای که مطرح می شود امکان فنی، توجیه اقتصادی، توجیه اجتماعی، اخلاقی و اثرات زیست محیطی را بررسی کرده و اگر این عوامل جواب دادند آب از نظر فنی قابل انتقال است.
انتقال آب خلیج فارس به تهران فعلا در حد یک پیشنهاد است
وی در پاسخ به این سوال که آیا زیرساختهای فنی این انتقال فراهم شده یا فعلا در حد یک طرح و پیشنهاد است، گفت: فعلا انتقال آب خلیج فارس به تهران در حد یک پیشنهاد است. باید مطالعات آن انجام بگیرد. مسیریابی انجام شود. باید دیده شود که آیا برداشت آب از دریای عمان بهتر است یا خلیج فارس. چون بین این دو دریا از نظر شوری تفاوتهایی وجود دارد. ضمن اینکه آب دریای عمان به دلیل اتصال به دریای آزاد تمیزتر است و خلیج فارس با عواملی چون تردد کشتیها نفتی و بروز حوادثی از قبیل سوراخ شدن کشتیها و غرق شدن آنها مواجه است.
کشورهای همسایه برای آب شرب از خلیج فارس و دریای عمان آب برمیدارند
عبدالعلی زاده در پاسخ به این سوال که آب شور دریای عمان و خلیج فارس برای چه مصارفی قابل استفاده بوده و هزینه بالای شیرین سازی این آب پروژه را از نظر اقتصادی توجیه پذیر میکند یا خیر، گفت: کشور عربستان و همسایگان جنوبی ما برای آب آشامیدنی از خلیج فارس و دریای عمان آب برمیدارند و آن را شیرین میکنند. روزی که اینکار را شروع کردند هزینه شیرین کردن آب یعنی به دست آوردن یک متر مکعب آب شیرین از دریا (از ۳مترمکعب آب یک مترمکعب آب شیرین به دست میآید و ۲ مترمکعب به دریا باز میگردد) ۶۰ تا ۷۰ سنت بود ولی در حال حاضر تکنولوژی آن را تا ۱۷ سنت کاهش داده است و شرکتهای آب شیرین کن میتوانند با ۱۷ سنت آب را شیرین کنند.
وی ادامه داد: این یعنی آن کشورها در زمانی که آب نیاز داشتند تا ۷۰ سنت هم برای به دستآوردن آب هزینه میکردند زیرا زندگی بدون آب معنا ندارد.
اگر مجبور باشیم باید آب را انتقال دهیم
نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور بیان کرد: هزینه شیرین کردن آب ۱۷ سنت است. هزینه آن تا چادرملو ۲.۵ دلار میشود و وقتی به تهران برسد پنج دلار هزینه خواهد شد. باید بررسی شود که آیا میصرفد این آب به تهران آورده شود؟ اگر مجبور باشیم میتوانیم آن را بیاوریم ولی اگر مجبور نباشیم گزینههای ارزانتر وجود دارد. البته اگر تا آخر آذر باران نبارد راه دیگری نیست و نمی شود با تانکر از اطراف تهران آبآورد و باید به این گزینه فکر کرد.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی تا روزهای پیش همه جای ایران را در برگرفته بود ولی دو روز است که غرب کشور بارندگی دارد و مقداری وضعیت بهتر شده است، اظهار کرد: بنابراین اگر تا آخر آذر آب نباشد هیچ گزینهای جز این نیست. امیدواریم تا آخر آذر بارندگیها شروع شود و باران خوب بیاید و سدهای تهران پر شود. ولی این تذکری برای ما خواهد بود که ممکن است تهران ۱۰ماه بارندگی نداشته باشد و باید برای روز مبادا احتیاطهای لازم را انجام دهیم.
شرکت های پرمصرف خودشان آب را منتقل و شیرین کنند
وی در ادامه به ارائه پیشنهاداتی برای خروج تهران از وضعیت بحران آب پرداخت و گفت: از ۳۰ مترمکعب آبی در ثانیه که به تهران میآید و مقدار زیادی است حداقل ۱۰ مترمکعب آن صرف صنعت می شود. به همین منظور صنایع پرمصرف می توانند شرکتی تاسیس و آب دریا را شیرین کنند و برای اینکار از تسهیلات بانکی نیز بهرهمند شود. دقیقا مانند کاری که گل گهر، چادرملو و مس سرچشمه انجام دادهاند آنها نیز میتوانند آب را به تهرانآورده و پس از شیرین سازی آن را مصرف کنند و هزینه را نیز روی کالا بیاورند. این باعث می شود فشار یک سوم آب مصرفی از دولت و آب شرب مردم برداشته شود و دولت فقط ۲۰ مترمکعب آب برای مردم تهیه کند.
عبدالعلی زاده با بیان اینکه در حال حاضر از سد طالقان با خط دومی که زده شده کمتر از چهار مترمکعب آب درثانیه به تهران میآوریم، گفت: زیرا هم آب وجود ندارد و هم ظرفیت بیش از این نیست.
نماینده رییس جمهور در هماهنگی اجرای سیاستهای کلی توسعه دریامحور تصریح کرد: بنابراین میتوان گفت که ۱۰ مترمکعب حجم آب زیادی است و تاثیر زیادی دارد و میتواند یک ذخیره اضطراری اطراف تهران باشد که اگر ۱۰ ماه آب نبود دولت بتواند چندین ماه آب صنعت را برای مردم خریداری کند.
از ۳۰ مترمکعب آبی در ثانیه که به تهران میآید و مقدار زیادی است حداقل ۱۰ مترمکعب آن صرف صنعت می شود. به همین منظور صنایع پرمصرف می توانند شرکتی تاسیس و آب دریا را شیرین کنند و برای اینکار از تسهیلات بانکی نیز بهرهمند شود.وی در ادامه گفت: همچنین در حال حاضر کشتهای گلخانهای وجود دارد که از یک مترمکعب آب در حد ۵۰ تا ۶۰ دلار برای هر مترمکعب آب ارزش افزوده ایجاد میکند و از محل صادرات محصول، ارز بدست میآورند. میتوان در اطراف تهران نیز چنین شهرکهایی احداث و این کشتها را ایجاد کرد و آنها را نیز تشویق کرد که از دریا آب آورده آن را شیرین و استفاده کنند، در مواقعی هم که نیاز بود این آب برای مواقع بحرانی تهران استفاده شود.
عبدالعلی زاده عنوان کرد: دولت و وزارت نیرو موظف است احتیاطهای لازم را داشته باشد تا در این موقعیت قرار نگیرد که از هرجایی شده یعنی آبهای زیرزمینی آلوده آب برداشته و به مردم برسانند.
وی در پایان گفت: باید روی این مساله به صورت جمعی کار کارشناسی انجام دهیم و آن را عملیاتی کنیم.