رگ‌های حیاتی کشور خشک شد | این آمار تاریخ را لرزاند
خشکسالی پنجمین سال متوالی با کاهش خیره‌کننده ۹۹.۸ درصدی پوشش برفی و افت ۹۵ درصدی بارش‌های تهران، زنگ خطر را برای تأمین آب شرب و کشاورزی به صدا درآورده، در حالی که امیدها به بارش‌های مؤثر تنها به نیمه دوم آذرماه گره خورده است.
سال آبی گذشته با کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها، به‌عنوان پنجمین سال خشک متوالی ثبت شده است. پیامد این روند، دشواری در تأمین آب شرب، کشاورزی و مصارف مختلف در سراسر کشور بود؛ به‌ویژه در کلان‌شهرهایی مانند تهران و بندرعباس که حجم ذخایر سدهایشان به کمترین میزان تاریخ بهره‌برداری رسید. با این حال سال گذشته بدون اختلال گسترده سپری شد.
در شرایط فعلی نیز پاییز امسال نشانه‌ای از بهبود نداشته است؛ طی ۵۰ روز ابتدایی پاییز، تنها ۳.۵ میلی‌متر بارش در کشور ثبت شده و ۲۰ استان هنوز بارندگی را تجربه نکرده‌اند. تهران نیز تاکنون فقط یک میلی‌متر بارش داشته است؛ رقمی که نسبت به میانگین بلندمدت ۹۵ درصد کاهش نشان می‌دهد و آن را در بدترین وضعیت دهه اخیر قرار داده است.
آمارهای تکان‌دهنده از پاییز بی‌باران؛ تهران در بدترین شرایط دهه اخیر
همزمان، تازه‌ترین داده‌های ماهواره‌ای برفسنجی از کاهش کم‌سابقه پوشش برفی حکایت دارد. مقایسه‌ها نشان می‌دهد وسعت برف کشور نسبت به سال گذشته ۹۸.۶ درصد و نسبت به میانگین ۲۰ ساله ۹۹.۸ درصد کمتر شده است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان، «هشداری جدی» برای تأمین آب در ماه‌های آینده است، زیرا برف منابع طبیعی ذخیره آب کشور را تشکیل می‌دهد و افت آن اثر مستقیم بر ذخایر سدها و جریان رودخانه‌ها دارد.
در کنار این‌ها، سازمان هواشناسی نیز از ناهنجاری دما و بارش در ماه‌های اخیر خبر داده و اعلام کرده است که بارش‌های تهران از فروردین تاکنون در «بدترین وضعیت ثبت‌شده» قرار دارد. به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور تا هفته آینده تقریباً هیچ بارشی در کشور رخ نخواهد داد، اما احتمال بارش‌های ضعیف از اوایل هفته آینده در نوار غربی و بخش‌هایی از شمال کشور وجود دارد.
خشکسالی
به گفته وی پیش‌بینی‌های ماهانه نشان می‌دهد بارش‌های جدی احتمالاً از نیمه دوم آذرماه آغاز خواهد شد. قرار گرفتن شاخص‌های اقلیمی بزرگ‌مقیاس مانند MJO و NAO در فازهای مناسب می‌تواند شرایط ورود سامانه‌های بارشی به کشور را تقویت کرده و زمینه پیدایش سرمای گسترده‌تر و بارش‌های مؤثر را فراهم کند.
در مجموع داده‌ها و هشدارهای ارائه‌شده، تصویر روشنی از آینده نزدیک منابع آب کشور نمایان می‌شود؛ آینده‌ای که بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌گیری صحیح، مدیریت یکپارچه و همراهی مردم وابسته است. اگرچه پیش‌بینی‌ها از بهبود نسبی بارش‌ها در نیمه دوم آذر حکایت دارد، اما تداوم خشکسالی‌های متوالی، کاهش کم‌سابقه پوشش برفی و افت شدید بارش‌ها نشان می‌دهد اتکا به تغییرات مقطعی کافی نیست.
کارشناسان تأکید دارند تنها با حکمرانی مؤثر، برنامه‌ریزی بلندمدت و اصلاح الگوی مصرف می‌توان از شدت پیامدهای خشکسالی کاست و پایداری منابع آب را برای سال‌های آینده تضمین کرد؛ ضرورتی که امروز بیش از هر زمان دیگری به یک اولویت ملی تبدیل شده است.