اوضاع پایتخت خطرناک شد/ ششمین پاییز خشک و بحرانی‌ترین وضعیت سدها
در حالی که ایران ششمین پاییز خشک متوالی خود را تجربه می‌کند، جدیدترین آمار رسمی وزارت نیرو از وضعیت منابع آبی کشور، تصویری بحرانی و به شدت نگران‌کننده را به نمایش می‌گذارد. با کاهش ۳۹ درصدی ورودی آب و افت ۲۵ درصدی کل ذخایر نسبت به سال گذشته، اکنون بیش از دو-سوم از ظرفیت سدهای کشور خالی است و زنگ خطر برای تأمین آب شرب، کشاورزی و صنعت در سراسر ایران به صدا درآمده است.
آمار منتشر شده تا ۱۳ آبان ۱۴۰۴، عمق فاجعه آبی پیش رو را به وضوح نشان می‌دهد:
- ظرفیت مخازن: از مجموع ظرفیت سدهای کشور، تنها ۳۳ درصد پُر است و ۶۷ درصد آن خالی مانده است.
- سقوط ورودی آب: حجم ورودی آب به مخازن از ابتدای سال آبی جاری تنها ۱.۳۵ میلیارد مترمکعب بوده که در مقایسه با رقم ۲.۱۹ میلیارد مترمکعبی سال گذشته، یک سقوط تکان‌دهنده ۳۹ درصدی را ثبت کرده است.
- کاهش ذخایر کل: حجم فعلی آب موجود در سدها به ۱۷.۲۱ میلیارد مترمکعب رسیده است، در حالی که این رقم در مدت مشابه سال قبل ۲۲.۹۲ میلیارد مترمکعب بود؛ این یعنی کشور در یک سال، یک‌چهارم (۲۵ درصد) از ذخایر آبی استراتژیک خود را از دست داده است.
- فقر شدید بارندگی: میانگین بارش‌ها در سطح کشور تنها ۳.۴ میلی‌متر بوده که در مقایسه با میانگین بلندمدت (۱۴.۸ میلی‌متر)، یک فاجعه اقلیمی محسوب می‌شود.
نقشه جغرافیای خشکسالی در ایران
این بحران تنها به چند استان محدود نمی‌شود و ابعادی ملی به خود گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۲۸ استان کشور در وضعیت نامطلوب بارشی قرار دارند. وضعیت در ۲۰ استان به مراتب وخیم‌تر است، به‌طوری‌که در این مناطق هیچ بارندگی مؤثری ثبت نشده است.
حتی استان‌های tradizionalmente پرباران شمالی مانند گیلان، گلستان و مازندران نیز با کاهش شدید بارش‌ها نسبت به میانگین بلندمدت مواجه شده‌اند. در این میان، سدهای حیاتی در استان‌های کلیدی مانند تهران، اصفهان، خراسان رضوی، قم، هرمزگان، زنجان، کرمان و مرکزی در شرایطی قرار گرفته‌اند که کارشناسان آن را نزدیک شدن به «حجم مرده» توصیف می‌کنند؛ وضعیتی که در آن امکان برداشت آب از سد عملاً غیرممکن می‌شود.
نتیجه‌گیری: تنها یک راه باقی است
کارشناسان حوزه آب با هشدار جدی نسبت به پیامدهای این وضعیت، تأکید می‌کنند که در غیاب بارش‌های مؤثر پاییزی، کشور راهی جز روی آوردن به مدیریت مصرف اضطراری و صرفه‌جویی گسترده در تمام بخش‌ها (شرب، کشاورزی و صنعت) ندارد. تداوم روند فعلی می‌تواند کشور را با چالش‌های امنیتی و اجتماعی جدی در ماه‌های آینده مواجه کند و عبور از این بحران، نیازمند عزم ملی و اقدامات فوری است.