رقابت بر سر نوبل ۲۰۲۵: از داروهای چاقی تا رایانش کوانتومی

وبگاه سی‌اِن‌اِن در گزارشی آورده است:

در آستانه اعلام برندگان جوایز نوبل ۲۰۲۵، نگاه‌ها به سوی دانشمندانی است که با کشفیات خود زندگی انسان‌ را متحول کرده‌اند. هر چند پیش‌بینی برندگان این جایزه کاری دشوار است، کارشناسان پنج دستاورد علمی را شایسته دریافت نوبل می‌دانند.

داروهای انقلابی درمان چاقی و دیابت

توسعه داروهای جدید دیابت نوع ۲ و کاهش وزن که هورمون جی‌اِل‌پی وان (۱-GLP) را تقلید می‌کنند، جهان سلامت را متحول کرده است. این داروها که قندخون را کاهش می‌دهند و اشتها را کنترل می‌کنند، در شرایطی ارائه شده‌اند که از هر ۸ نفر در جهان، یک نفر با چاقی دست‌وپنجه نرم می‌کند. توسعه این داروهای تحول‌آفرین که جایزه معتبر لَسکِر را در سال ۲۰۲۴ برای پژوهشگرانش به ارمغان آورد، عصری جدید در درمان چاقی و دیابت نوع ۲ آغاز کرده است.

پیشگامان رایانش کوانتومی

دیوید پِندِلبری (David Pendlebury)، تحلیلگر ارشد مؤسسه اطلاعات علمی کلاریوِیت، دیوید دی‌وینچنزو (David P. DiVincenzo) از دانشگاه فنی آخن آلمان و دَنیِل لاس (Daniel Loss) از دانشگاه بازل سوئیس را به دلیل کار بر روی کیوبیت‌ها (واحدهای پایه اطلاعات در رایانش کوانتومی) شایسته دریافت نوبل می‌داند. مقاله مشترک این دو در سال ۱۹۹۸ میلادی تاکنون نزدیک به ۱۰ هزار بار استناد شده است.

درمان تحول‌آفرین فیبروز سیستیک

فیبروز سیستیک، یک بیماری ژنتیکی کُشنده است که باعث عفونت‌های مکرر و مسدودشدن راه‌های هوایی در ریه‌ها می‌شود. سه دانشمند با کشف سازوکار پروتئین عامل این بیماری و توسعه داروهای اصلاح‌کننده، امکان مدیریت این بیماری را فراهم کرده‌اند.

درک میکروبیوم روده

پیشرفت‌های دو دهه اخیر در توالی‌یابی ژنتیکی، درک جدیدی از نقش تریلیون‌ها میکروب ساکن بدن انسان ارائه داده است. پروفسور جفری گوردون (Jeffrey Gordon) از دانشگاه واشینگتن، پیشگام این حوزه است که نشان داده میکروبیوم روده چگونه بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد. میکروبیوم روده جامعه عظیمی از تریلیون‌ها باکتری، ویروس و قارچ است که در دستگاه گوارش زندگی می‌کنند و نقشی شگفت‌انگیز در هضم غذا، تقویت سیستم ایمنی و حتی تنظیم خلق‌وخو دارد.

فناوری‌های نسل جدید توالی‌یابی دی‌اِن‌اِی

دستاورد شانکار بالاسوبرامانیان (Shankar Balasubramanian)، دیوید کلنرمن (David Klenerman) و پاسکال مایر (Pascal Mayer) در توسعه فناوری‌های توالی‌یابی نسل جدید، زمان و هزینه تحلیل ژنوم انسان را از ماه‌ها و میلیون‌ها دلار به تنها یک روز و چندصد دلار کاهش داده است.

برنامه زمانی نوبل ۲۰۲۵

معرفی برگزیدگان جوایز نوبل از فردا دوشنبه با اعلام برندگان نوبل پزشکی آغاز می‌شود و به ترتیب برندگان جوایز فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح در روزهای بعد اعلام خواهند شد.